Birinci Çin-Japon Savaşı

Başıca savaşlar ve birliklerin hareketleri

Tarih	1 Ağustos 1894 – 17 Nisan 1895
Bölge	Kore, Mançurya
Sonuç	Japon İmparatorluğu'nun zaferi
Coğrafi Değişiklikler	Kore, Japon İmparatorluğu'nun himayesi altına girdi. Çin Tayvan'ı, doğu Mançurya'yı ve Liadong'u Japonya'ya devretti

Taraflar

Çin

Japon İmparatorluğu

Komutanlar ve liderler

Guangxu
Cixi
Li Hongzhang
Ding Ruchang †
Deng Shichang †

Meiji
Itō Hirobumi
Yamagata Aritomo
Itō Sukeyuki

Güçler

630,000 asker
Beiyang Ordusu
Beiyang Donanması

240,000 asker
Japon İmparatorluk Ordusu

Japon İmparatorluk Donanması

Kayıplar

35,000 ölü ya da yaralı

13,823 ölü
3,973 yaralı

Birinci Çin-Japon Savaşı (Çince: 甲午戰爭 / 甲午战争; Pinyin: jiǎwǔ zhànzhēng, Japonca: 日清戦争; Nisshin Sensō, 1 Ağustos 1894 – Nisan 1895), Çin Çing Hanedanı ile Meiji dönemi Japon İmparatorluğu arasında, Kore'nin hakimiyeti üzerine gerçekleşmiştir. Çin-Japon Savaşı'nın sonucunda Japon zaferi Çing Hanedanının yozlaşıp zayıf düşmesini sembolize edecekti ve Meiji Restorasyonu'ndan itibaren Japonya'nın batılaşıp modernleştiğini gösterecekti. Savaşın en önemli sonucu Asya'daki bölgesel hakimiyetin Çin'den Japonya'ya geçmesine neden olması ve hem Çing Hanedanının hem de klasik Çin geleneklerinin meşruluğunu kaybetmesidir. Daha sonra bu gelişmeler 1911 Devrimine neden olacaktı.

Alt yapısı ve nedenleri

Japonya Rusya İmparatorluğu'nun Kuzey Çin ve Kore'de genişlemesinden korkuyordu ve batılı danışmanları ile beraber emperyalizm koşullarının rekabetinde yabancı istilaları araştırmıştı. Korenin Japon adalarının karşısındaki stratejik konumu ve doğal kaynaklarındaki kömür ve demir cevherleri Japonya'nın ilgisini de çekmişti. 1875 yılında Japonya, Kore'ye Ganghwa Antlaşması'nı zorla kabul ettirdi ve Kore'nin kendisini Japon ticaretine açmasını ve yabancı ilişkileri ile Çin'den ayrılarak bağımzılığını ilanına zorladı.

Joseon Hanedanı hükümdarlığındaki Kore, Çin'in Çing Hanedanına vergi ödemekteydi. Reformistler Japonya ve batılı devletlerle ilişkileri sağlamlaştırmak ve modernleşmek isterken, muhafazakarlar Çin'e olan geleneksel boyun eğen ilişkilerini kaybetmemek istiyorlardı ve halkın görüşü iki ayrılmıştı. Bununla beraber Çin kraliyet ailesindeki muhafazakarlar üzerindeki etkisini sürdürüyordu.

1884 yılında bir grup Japon yanlısı reformcu Kore hükümetini devirmeye çalıştı fakat General Yüan Shih-k'ai yönetimindeki Çin birlikleri İmparatoru kurtardı ve bazı Japon Elçiliği muhafızlarını öldürdü. Japonya ve Çin arasındaki savaş, 1885'deki Tientsin Toplantısı ile kıl payı engellendi. Her iki taraf şu hususlar üzerinde anlaştı:

Her iki taraf da Koredeki güçlerini eşzamanlı bir şekilde çekecek
Kore ordusunu eğitmek üzere eğitmen gönderilmeyecek
Herhangi bir taraf Kore'ye askeri birlik göndermeden önce diğer tarafı haberdar edecek

Savaşın Başlangıcı

1893 yılında Japon asıllı Koreli devrimci Kim Ok-kyun, (mutemelen Yuan Shikai ajanları tarafından) Şangay'da bir suikast ile öldürüldü. Daha sonra cesedi bir Çin zırhlısının güvertesine asılıp diğer devrimcilere ibret olması anlamında yaşadığı yer olan Kore'ye götürüldü. Japon hükümeti bunu direk bir hakaret olarak aldı. O yılın sonunda , Kore kralı Tonghak İsyanı'nı bastırması isteğiyle Çin destek kuvvetleri gönderdi. Çin hükümeti, Japon hükümetini bilgilendirdi ve General Yuan Shikai yönetiminde 2,800 askerini gönderdi. Japonya bu hareketin Tienstsin Antlaşması'na aykırı olacağı cevabını vererek kendi 8,000 kişilik Oshima Karma Birliğini gönderdi. Japon kuvvetleri 8 Haziranda Seul'deki kral ve kraliyet sarayını ele geçirerek yerine Japon yanlısı bir hükümet geçirdi. Yeni hükümet Japon birliklerinden Çin birliklerini kovmasını istedi. Çin hükümetinin yeni Kore hükümetini tanımaması ile durum gittikçe gerildi.

Savaş sırasındaki olaylar

Fransız yapımı Matsushima, Çin Japon gerginliğinde İmparatorluk Donanması sancak gemisiydi.

Savaş bazı çarpışmalar halihazırda yaşanmışken 1 Ağustos 1894 tarihinde ilan edildi. 16 Eylül 1894 günü Pyongyang savaşında İmparatorluk Ordusu, hazırlıksız Çin Beiyang Ordusu'nu yendi ve Kuzey Mançurya içlerine kadar ilerledi. Japon İmparatorluk Donanması ise 17 Eylül günü Yalu Nehri ağzında Çin Beiyang Filosu'nun 12 gemisinden sekizini yok etti. Çin filosu Weihaiwei mevzilerinin arkasına çekildi. Bununla beraber Liman savunmasını arkadan vuran Japon kara güçlerince basıldılar.

21 Kasım 1894 günü Japonya Lüshünkou (daha sonra Port Arthur olarak ismi değişmiştir) şehrini aldı. Japon ordusunun daha sonra Port Arthur Katliamı olarak anılcağı şekilde şehirdeki Çinli yerleşimciler üzerinde katliam yaptıkları iddia edilir.

Weihaiwei savaşının 2 Şubat 1895 tarihinde düşmesinden sonra Japon birlikleri güney Mançurya içlerine doğru ilerleyerek Kuzey Çin sınırlarına kadar geldiler. Mart 1895 Japonlar Beijing'e hakim deniz mevkilerinde kaleler istihkam ettiler.

Savaşın sonu

Yenilgi ile yüzleşen Çin Shimonoseki Antlaşması'nı 17 Nisan 1895 tarihinde imzaladı. Anlaşma Korenin tam bağımsızlığını içermekteydi ve Çin, Fengtian'ın doğusundaki Liadong Yarımadası'nı, Mançurya'yı (bugünkü Liaoning Bölgesi, Çin), Tayvan ve Pescadores adaları'nı Japonyaya "daimi olarak" devredecekti. Ek olarak tazminat olarak 200 milyon Kuping (o zaman için İngiliz veya Alman yapımı modern bir savaş gemisi için ödenecek fiyata denk miktarda para) ödenmesi, Japon gemilerinin Yangtze Nehri'nde çalışması ve ticari limanlarda üretim fabrikaları işletmesini içeren ticari bir anlaşma imzalanmasını da içeriyordu. Bu "Japon Emperyalizmi"nin doğuşunu sembolize ediyordu. Bu zafer ayrıca Japonya'nın Batılı devletlerle aynı zeminde ve Asya'da etkili bir güç olduğunu kanıtladı. Endüstriyel ve politik gelişmelerin hızı sıkça 1860lardaki Japonya'nın politik gelişmesiyle aynı zmanalara denk gelen Almanya'nın gelişimi ile eşit olarak kıyaslanıyordu.

Ayrıca bakınız

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/21/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.