57-mm tanksavar topu M1943 (ZiS-2)

57-mm tanksavar topu M1943 (ZiS-2)

Çeşidi Tanksavar
Uyruğu Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği SSCB
Hizmet geçmişi
Kullanıldığı savaşlar II. Dünya Savaşı
Üretim tarihi
Üretici Artillery Factory No. 92
Üretildiği tarih 1941-1943
Üretim adedi 10,016
Özellikler
Uzunluk 7.03 m
 uzunluğu 3,950 mm / 69.3 kalibre
tamamı 4,160 mm / 73 kalibre
Yükseklik -5° ile 25° arası
Namlu Çapı 57 mm
Yükseklik -5° ile 25° arası
Atış hızı en fazla 25 mermi/dk
Azami menzil 9,850 m

ZiS-2 (Rusça: ЗиС-2) SSCB tarafından geliştirilen ve II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu tarafından kullanılan 57 mm kalibrelik tanksavar sınıfında bir toptu. Tanklar için üretilen ZiS-4 bu topun başka bir tasarımıydı. ZiS kelimesi Rusça Zavod imeni Stalina (Завод имени Сталина, Türkçe 'Adı Stalin tarafından verilen') anlamına geliyordu.

Tanımı

57-mm tanksavar topu model 1943 (ZiS-2) yatay blok kuyruğa sahip yarı otomatik bir toptu. Atış esnasında mermi yuva kapağı otomatik açılıyor ve yükleyici sadece mermiyi dolduruyordu. Bu sayede top dakikade 25 mermi atabiliyordu. Kalkanlı ve çatal ayaklı sehpası ZiS-3 sahra topundan kalmadır. Yaylı süspansiyonu sayesinde karayolunda 50 km/s, asfalt olmayan yolda 30 km/s ve arazide 10 km/s hızla çekilebiliyordu. Topun atlar tarafından çekilecek şekilde koşum takımı vardı ve 6 atla çekiliyordu. ZiS-2 üzerinde PP1–2 model panoramik dürbün bulunuyordu.

Tarihi

ZIS-2 model 1943 Poznań Polonya

1940 yılında tasarım ofisinde çalışan V. G. Grabin Topçu Bölümünden güçlü bir tanksavar isteği tasarlanması emrini aldı. Marshal Kulik ve yardımcıları Kızıl Ordu tarafından Kış Savaşı sırasında kullanılan (daha Nazi Almanyasına ait olanları bilmiyorlardı) tankların yanında savaşacak silahlara ihtiyaç duyulacağını düşündüler. Ayrıca bölüm Almanların propaganda amaçlı yayınladıkları deneme amaçlı çok taretli "süpertank" NbFz tasarımından etkilendi. Sonuçta Grabin ve çalışma arkadaşları yerel bir ağır tank olan 40 ila 75 mmlik zırha sahip KV-1 tankını baz alarak çalışmaya başladı. Tasarımcılar namlu çapı olarak 57 mm yi uygun buldu. Bunun sebebi 57 mm lik zırh delici mermilerin hızı ve ağırlığı sayesinde elde ettikleri kinetik enerji ile 90 mm kalınlığındaki zırhı geçebilmesiydi. Hem bu top hafif, taşınması ve gizlenmesi kolay olacaktı. Ancak bu kalibredeki topun iki kusuru bulunuyordu : Birincisi bu kalibre Kızıl Ordu için çok yeniydi ve gerekli mühimmatı üretmek çok zahmetli olacaktı.

Tasarımına Mayıs 1940 tarihinde başlandı ve 1941 yılında resmi olarak 57-mm tanksavar topu model 1941 (ZiS-2) (Rusça: 57-мм противотанковая пушка образца 1941 года (ЗиС-2)) tamamlandı. Üretimine 1 Haziran 1941 başlandı. Ama 1 Aralık 1941 tarihinde maraşel N. N. Voronov ve G. L. Govorov tarafından üretimi durduruldu. Sebep olarak ZiS-2 mermilerinin hedefi tam olarak vurmasına rağmen Alman tanklarının içerisinde yeterli zararı verememesiydi. Diğer sebepler yüksek üretim maliyeti ve mühimmat üretiminin zor olmasıydı. Toplamda 371 adet top üretildi.

Üretim bantlarına bu top yerine ZiS-3 model 76.2 mm lik sahra topu alındı. Sovyet tanksavar birlikleri daha ucuz 45 mm lik tanksavar topları ile donatıldı. Bazı tanksavar alaylarına ZiS-3 modeli toplarda dağıtıldı. Bu silahlar 1942 yılının sonlarına kadar her tür Alman zırhlı aracını yok edebiliyordu.

Tiger I model ağır tankların ve Panther tanklarının ortaya çıkması ile cephede ibre Almanlardan yana dönmeye başladı. 45 mm model 1942 topu Panther tankının yan zırhında sadace bir nokta olarak kalıyordu. ZiS-3 ise sadece tankın yanından veya top kalkanından geçebiliyordu. Tiger tankına karşı ZiS-3 sadece yandan o da en fazla 300 metrelik atış mesafesinden etkiliydi. 45 mm lik top ise tamamiyle etkisizdi. Daha güçlü bir top ihtiyacı üzerine Haziran 1943 tarihinde ZiS-2 tekrar ama bu kez 57-mm tanksavar topu model 1943 adıyla servise girdi. 1945 yılına kadar 9,645 adet top üretildi.

Kullanımı

ZiS-2 tanksavar topçu bölükleri ve Yüksek Komutanlık Yedek Birlikleri bünyesindeki tanksavar birliklerince kullanıldı.

Araç topu

ZiS-2 topçu birlikleri yanında araçlara monte edilerekte kullanıldı. 1941 yılında yüz kadar ZiS-2 topu Komsomolets zırhlı traktör şasesine monte edilerek ZiS-30 tank imha edici elde edildi.

ZiS-2 modelinin birde ZİS-4 adıyla ilinen tank topu modelide bulunuyordu.

1941 yılında Morozov Design Bureau (mozorov Tasarım Bürosu) T-34 tankının tanksavar özelliğini geliştirmek için deneme malzemeleri ile birlikte ZiS-4 topunu kullandı. Az sayıda üretilen T-34-57 model tank tank imha edici olarak kullanıldı. 1943 yılında bu düşüncenin gerekliliği Alman ağır zırhlı Tiger ve Panther tanklarının ortaya çıkması ile anlaşıldı. Yine az sayıda top bazı ufak değişikliklerle ZiS-4M adıyla üretildi. Yükseknamlu çıkış hızı sayesinde zırh geçme özelliği artırılan topa F-34 adı verildi. Ancak küçük mermi kapasitesi yüzünden yüksek patlayıcı taşıyan mermileir üretilmediğinden düşman piyadesine karşı sahra topu olarak kullanılamadı. Sonuçta çözüm olarak daha geniş bir taret çizilen tank bu sayede 85 mmlik bir topa sahip oldu ve bu yeni modele T-34-85 adı verildi.

ZiS-2 topu en azından üç farklı prorotip araçta denendi. SU-76 taarruz topu nun SU-74, SU-76D, ve SU-57B porototip modellerinde kullanıldı. Hiçbiri üretim için onaylanmadı.

Savaş sonrası

Tank zırhlarındaki çabuk gelişmelerden ötürü ZiS-2 çok kısa sürede tanksavar özelliğini yitirdi. 1950'li yıllarda Kızıl Ordu bünyesindeki ZiS-2'ler yerlerini daha güçlü 100 mm'lik toplara bıraktı. Bunun yanıda az sayıdaki top ağır bir bakımdan geçirilerek hava kuvvetleri servisindeki bir tür kundağı motorlu obüs olan ASU-57 aracında kullanıldı. Roket güdümlü tanksavar silahlarının geliştirilmesi ise ZiS-2 modeli tatamiyle servis dışı kaldı. Günümüze kalan tüm ZiS-2'ler müzelerde sergilendirilmektedir.

Mühimmatı

Kullanılan mühimmat
Türü Modeli Ağırlığı, kg Patlayıcı ağırlığı, g
Zırh delici mermi (namlu çıkış hızı 990 m/s)
APHE BR-271K 3.16 18
APCBC BR-271 3.16 14
APCBC (geliştirilmiş özellikli) BR-271M 2.80 13
AP (düz) BR-271SP 3.16 N/A
Kompozit başlıklı zırh delici (namlu çıkış hızı 1250 m/s)
APCR "Yivli" BR-271P 1.79 N/A
APCR "Yivsiz" BR-271N 2.4 N/A
Diğer (namlu çıkış hızı 700 m/s)
Parça tesirli O-271U (O-271G) 3.75 204 or 220
Metal kovanlı Shch-271 3.66 N/A
 
Zırh geçme tablosu
APHE mermisi BR-271K
Mesafe, m Çarpma açısı 60°, mm Çarpma açısı 90°, mm
100 91 112
300 84 103
500 76 94
1000 60 74
1500 46 57
2000 35 44
APCBC mermisi BR-271
Mesafe, m Çarpma açısı 60°, mm Çarpma açısı 90°, mm
100 93 114
300 89 109
500 84 103
1000 74 91
1500 64 79
2000 56 69
APCR mermisi BR-271P
Mesafe, m Çarpma açısı 60°, mm Çarpma açısı 90°, mm
100 155 190
300 137 168
500 120 147
1000 83 101
Bu bilgiler Sovyet yöntemleri ilie elde edilmiştir. (zırh geçebilme özelikleri 75% eşdeğerdir).
Aynı tür mühimmat ile kıyaslanamaz.

Kaynakça

Dış bağlantılar

SSCB ait Büyük Vatanseverlik Savaşı topları
Tanksavar topları
37-mm top1-K | 45-mm top M1937 | 45-mm top M-42 | 57-mm top ZiS-2 | 100-mm top BS-3
Dağ topları
76-mm dağ topu M1938
Alay topları
76-mm top M1927 | 76-mm top M1943
Tümen topları
76-mm top M1902/30 | 76-mm top F-22 | 76-mm top USV | 76-mm top ZiS-3
122-mm obüs M1909/37 | 122-mm obüs M1910/30 | 122-mm obüs M-30
Kolordu ve Ordu topları
122-mm top A-19 | 152-mm obüs M1909/30 | 152-mm obüs M1910/37
152-mm obüs M-10 | 152-mm obüs D-1 | 152-mm top M1910/30
152-mm topM1910/34 | 152-mm top-obüs ML-20
Ağır toplar
152-mm top M1935 | 203-mm obüs B-4 | 210-mm top M1939
280-mm havan topu M1939 | 305-mm obüs M1939
Uçaksavar topları
25-mm top 72-K | 37-mm top61-K | 76-mm top M1938 | 85-mm top 52-K
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/7/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.