Aldırma Gönül

"Aldırma Gönül" ya da "Hapishane Şarkısı V", yazar ve şair Sabahattin Ali tarafından halk dilinden yararlanarak 1933 yılında yazılmış ünlü bir şiir ve şarkıdır. Şairin, Sinop Cezaevi'nde hükümlü bulunduğu sırada yazdığı ve adlandırmak yerine numaralandırdığı "Hapishane Şarkısı" adlı beş şiirinin sonuncusu ve en bilinenidir. "Aldırma Gönül" adı ile meşhur olan şiir, toplam beş dörtlükten meydana gelmektedir.

Başın öne eğilmesin
Aldırma gönül, aldırma
Ağladığın duyulmasın
Aldırma gönül, aldırma!

—Şiirin ilk dörtlüğü

Konya'da iken Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ü yeren "Memleketten Haber" adlı bir şiiri[1] dost meclisinde okuduğu iddiasıyla 1932 yılında tutuklanarak Konya Cezaevi'ne konan şair, daha sonra aynı davadan 14 ay hüküm giyerek Sinop Cezaevi'ne nakledildi.[2] "Hapishane Şarkısı V" adlı şiirini Sinop Cezaevi'ndeki bu hükümlülüğü sırasında yazmıştır.[3] Buradan, cumhuriyetin ilânının onuncu yılı sebebi ile çıkarılan af ile tahliye olmuştur.[4] İlk olarak 1934’te yayımlanan Dağlar ve Rüzgâr adlı şiir kitabında yer alan şiir, 1999 yılının Ocak ayında Yapı Kredi Yayınları tarafından basılan Bütün Şiirleri kitabı içerisinde okuyuculara tekrar sunulmuştur.

1976 yılında Kerem Güney tarafından Hicaz makamında bestelenerek şarkı haline getirilen şiir, aynı yıl içerisinde sanatçının "Kerem Gibi / Aldırma Gönül Aldırma" adlı 45'liğine kaydedilmiştir. Ancak şarkının meşhur olması, ertesi yıl Edip Akbayram tarafından ikinci kez seslendirilmesi ve "Aldırma Gönül - Sen Açtın Yarayı" adlı plâğının ön yüzüne kaydedilmesi sonrasında olmuştur.[5] Akbayram'ın ardından ise; Gönül Akkor, Selda Bağcan, Gülden Karaböcek ve Ferhat Göçer gibi şarkıcılar tarafından da seslendirilmiş ve dinleyenlerin zevkine sunulmuştur. Besteci Kerem Güney, eserin yaklaşık 50 kişi tarafından okunduğunu belirtmiştir.[5]

Edip Akbayram'ın plâğı ile meşhur olan eser, 1970'li yıllardan beri solcu ve devrimci hareketlerin mitinglerinde sıkça söylenmiştir.[6][7] Aldırma Gönül, Sabahattin Ali'nin Atatürk'e hakaret iddiasıyla hüküm giyerek hapiste yattığı zamanlarda yazılmış olmasına rağmen, son yıllarda sadece sosyalist kesimlerce değil, protestocu Atatürkçü gruplarca da, örneğin Cumhuriyet Mitingleri'nde[8] de söylenir olmuştur.

Bu ülkede arabeskin altın çağını yaşadığı yıllarda asla müzikteki çizgimden ödün vermedim. Zaten 12 Eylül sonrası beni kimse çalıştırmadı. 1980'den 1984 yılına kadar, koskoca bir dört yıl. Zor yıllardı o yıllar. Kimse bana iş vermedi. Karımın bileziklerini ve alyanslarımızı sattık. 12 Eylül sonrası beni canavar gibi görmeye başladılar.

—Edip Akbayram

Bu şarkı aynı zamanda Edip Akbayram ile özdeşleşerek sanatçının en bilinen şarkısı olmuştur. Şarkı hem o dönemde hem de günümüzde öylesine güçlü etki bırakmıştır ki; 1978 yılında Dilek Taşı [9] sinema filminde sonrasında, Hababam Sınıfı Tatilde,Selvi Boylum Al Yazmalım, Yıkılmayan Adam ve son olarak yine Sinop Cezaevi'nde geçen Pardon filmlerinde şarkı veya sözleri kullanılmıştır. Beyazcamda ise 2007 ile 2010 yılları arasında yayınlanan televizyon dizisi Parmaklıklar Ardında'da, şarkının enstrümantal versiyonuna açılış jeneriğinde yer verilmiştir.

Şiir, gerek şair Sabahattin Ali'nin, gerekse şarkıyı meşhur eden Edip Akbayram'ın sosyalist dünya görüşleri dolayısıyla, uzun bir süre sadece belli bir kesim tarafından sahiplenilmeye gayret edilse de, haksızlığa başkaldırıyı ve sabrı öne çıkaran sözleri nedeniyle, toplumun hemen hemen tamamının benimsediği ve dilinden düşürmediği bir klasik haline gelmiştir. Şarkıyla birlikte sadece Edip Akbayram değil, şarkıyı söyleyen diğer sanatçılar, doğal olarak şiirin sahibi Sabahattin Ali, Sinop ve Sinop Cezaevi de Türk okur ve müzikseverlerinin unutulmazları arasına girmiştir.

Şarkı olarak seslendirenler

Kaynakça

  1. ↑ Didem Oktay, Sabahattin Ali Şiiri Üzerine Mütevazı Bir İnceleme, Bilimsel Tiyatro Atölyesi
  2. ↑ Nüket Esen ve Nezihe Seyhan (2004). Sabahattin Ali Mahkemelerde. Yapı Kredi Yayınları. ISBN 9750807979.
  3. ↑ Emine Gürsoy Naskali, Hilal Oytun Altun (editörler). Hapishane Kitabı. Kitabevi Yayınları. ISBN 9756403527.
  4. ↑ soL günlük internet gazetesinin 24 Haziran 2008 tarihli haberi
  5. 1 2 Derya Bengi ve Çiğdem Öztürk (2010). "Sevişerek tümevarım: Kerem Güney (1939 – 2012)". Bir+Bir (Nisan 2010). http://birdirbir.org/seviserek-tumevarim-kerem-guney-1939-2012/. Erişim tarihi: 23.04.2014.
  6. ↑ Kayhan Demir (2009). "Ruhi Su'dan Grup Yorum'a Türkiye'de Sol Devrimci Müzik". Tavır (Eylül 2009). http://www.facebook.com/note.php?note_id=115831968430578&_fb_noscript=1.
  7. ↑ "Emperyalizme ve Oligarşiye Karşı Harbiye'den Bir Ses Yükseldi: Ya Özgür Vatan, Ya Ölüm!". Sosyalist Barikat. 04.06.2006. 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140201175631/http://www.barikat-lar.de/guncel/haberler/40606harbiye.htm. Erişim tarihi: 05.01.2011.
  8. ↑ Ulaş Sarıtaş (19.04.2007). "Cumhuriyet Mitingi izlenimleri". Yeni Haber. http://archive.is/Kkzo#selection-491.714-493.183. Erişim tarihi: 23.04.2014.
  9. ↑ https://www.youtube.com/watch?v=Sk-mBrk8Ds4&t=262s
  10. ↑ Kerem Güney'in ilk kaydı
  11. ↑ Edip Akbayram'ın ilk kaydı
  12. ↑ http://www.diskotek.info/RecordLabel/Details/110
  13. ↑ Gönül Akkor'un ilk kaydı
  14. ↑ http://www.diskotek.info/Artist/Details/Selda%20Ba%C4%9Fcan%20Diskografisi
  15. ↑ Selda Bağcan'ın ilk kaydı
  16. ↑ http://www.diskotek.info/Artist/Details/G%C3%BClden%20Karab%C3%B6cek%20Diskografisi
  17. ↑ Gülden Karaböcek'in ilk kaydı
Sabahattin Ali
Roman
Öykü
Değirmen (1935) · Kağnı (1936) · Ses (1937) · Yeni Dünya (1943) · Sırça Köşk (1947)
Şiir
Dağlar ve Rüzgâr (1934) · Kurbağanın Serenadı (1937) · Öteki Şiirler
Oyun
Esirler (1936)
Dergi
Atsız Mecmua · Marko Paşa · Resimli Ay · Malûm Paşa · Merhum Paşa · Öküz Paşa · Bizim Paşa · Ali Baba
İlgili maddeler
Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/10/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.