Alkali metal
Alkali metaller (Arapça: el–kali = "bitki külünden") periyodik tablonun birinci grubunda (dikey sırasında) yer alan metallerdir. Fransiyum dışında hepsi, yumuşak yapıda ve parlak görünümdedir.
Kolaylıkla eriyebilir ve uçucu hale geçebilirler. Bağıl atom kütleleri arttıkça, erime ve kaynama noktaları da düşüş gösterir. Diğer metallere kıyasla, özkütleleri de oldukça düşüktür. Hepsi de, tepkimelerde etkindir. En yüksek temel enerji düzeylerinde bir tek elektron taşırlar. Bu elektronu çok kolay kaybederek +1 yüklü iyonlar oluşturabildikleri için, kuvvetli indirgendirler. Isı ve elektriği çok iyi iletirler. Suyla etkileşimleri çok güçlüdür, suyla tepkime sonucunda hidrojen gazı açığa çıkarırlar. I A grubunda yer alan Li, Na, K, Rb, Cs ve Fr elementleri alkali metalleri oluştururlar. Sodyum ve potasyum doğada en çok bulunan alkali metaldir ve çeşitli bileşikleri halinde bulunur.
Genel özellikleri
- Alkali metaller değerlik tabakalarında tek elektronu kolayca kaybederek +1 yüklü iyonlar oluştururlar; bu nedenle kuvvetli indirgendirler.
- Birkaç istisna dışında bileşikleri iyoniktir.
- Metalik özellikleri gereği parlaktırlar; fakat diğer metallerin aksine,bıçakla kesilebilecek kadar yumuşaktırlar.
- Aleve tutulduklarında çeşitli renkler oluştururlar; Li, Na ve K tuzu çözeltisine batırılmış bir platin tel, alevi sırasıyla kırmızı, sarı ve menekşe renge boyar.
- Isı ve elektriği çok iyi iletirler.
- Bulundukları periyotta iyonlaşma enerjileri en küçük, atom ve iyon çapları ise en büyük olan elementlerdir.
- Diğer metallerin aksine, yoğunlukları ve erime noktaları oldukça düşüktür. Lityum, sodyum ve potasyum yoğunlukları ilginç bir şekilde sudan daha küçüktür. Sezyumun erime noktası o kadar düşüktür ki,sıcak günlerde sıvı halde bulunabilir.
- Her periyodun ilk elementi bulunur. Son yörüngelerinde 1 elektron vardır.Değerlik elektron sayıları 1'dir.1A grubundaki elementlerin elektron dağılımları S1 ile bittiğinden bu grup için periyodik tabloda (s) bloğu elementleri adı verilir.
- Alkali metaller su ile reaksiyona girip, hidrojen gazı verirler.
- Alkali metallerin su ile etkileşimi oldukça şiddetlidir.Reaksiyonun şiddeti yukarıdan aşağı inildikçe artar.
| Alkali metaller |
|---|
|
| |
Lityum
Li
Atom numarası: 3
Atom ağırlığı: 6.941
Erime noktası: 453.69
Kaynama noktası: 1615
Elektronegatifliği: 0.98
|
Sodyum
Na
Atom numarası: 11
Atom ağırlığı: 22.990
Erime noktası: 370.87
Kaynama noktası: 1156
Elektronegatifliği: 0.96
|
Potasyum
K
Atom numarası: 19
Atom ağırlığı: 39.098
Erime noktası: 336.58
Kaynama noktası: 1032
Elektronegatifliği: 0.82
|
Rubidyum
Rb
Atom numarası: 37
Atom ağırlığı: 85.468
Erime noktası: 312.46
Kaynama noktası: 961
Elektronegatifliği: 0.82
|
Sezyum
Cs
Atom numarası: 55
Atom ağırlığı: 132.905
Erime noktası: 301.59
Kaynama noktası: 944
Elektronegatifliği: 0.79
|
Fransiyum
Fr
Atom numarası: 87
Atom ağırlığı: (223)
Erime noktası: ?295
Kaynama noktası: ?950
Elektronegatifliği: 0.7
|
|
|