Afrahat
Aziz Afrahat (Süryanice: ܐܦܪܗܛ, Yunanca: Ἀφραάτης, ü. 4. yy), Süryani çileci ve İran'daki Süryani Kilisesi'nin bilinen ilk Hıristiyan yazarı. Teoloji ve ahlak üzerine yirmi iki kısa dinsel inceleme yazdı; bunlar, Hıristiyanlığın Pers İmparatorluğu'ndaki tarihi açısından önemli bir kaynak oluşturur ve Süryani edebiyatı'nın ilk önemli yapıtlarıdır.
Yaşamı
Afrahat, Hıristiyanlık düşmanı Pers kralı II. Şahpur'un (309-379) saltanatı sırasında Hıristiyanlığı kabul etti; ondan sonra da Irak'ta, büyük olasılıkla Musul yakınlarındaki Aziz Matta (Süryanice: Mar Mattay) Manastırı'na çekilerek bir keşiş yaşamı sürdürdü. Piskopos olduğu sanılmakta, James adını aldığı, "İranlı Bilge" adıyla da anıldığı bilinmektedir. 336-345 arasında manastırdaki keşişler için Süryanice Kitabı Mukaddes yorumları yazdı; bunlardan 23 tanesi günümüze kalmıştır.
Çalışmaları
Vaaz kitabı olarak bilinirse de aslında bunlar daha çok Hıristiyan inançlarını çilecilik ve disiplin açısından ele alan, yer yer keskin bir polemik niteliğindeki Kitabı Mukaddes yorumlarıdır. Bunlar arasındaki dokuz risale Mezopotamya'da sayıları kabarık olan ve seçkin okulları bulunan Yahudilere karşı özellikle sert bir dille yazılmıştır. Bunlar Paskalya Yortusu'nu, sünneti, oruç yasalarını, Yahudi olmayanların (Gentiles) yeni "seçilmiş halk" olarak İsrail'i doldurmasını ve İsa'nın Tanrı'nın oğlu sayılışını ele alır.
Afrahat'ın yazılarında Kitabı Mukaddes'e dayanan ilkel bir ilahiyat geleneği belirgindir. Bunlar 325'teki İznik (Nikaia) Konsili'nden hemen önce ortaya çıkıp daha sonra süregiden Tanrı'nın ve İsa'nın niteliği konusundaki anlaşmazlıkların doğurduğu öğreti çalışmasıyla dil kargaşasından henüz etkilenmemiştir. Afrahat'ın yapıtları Yunan-Roma dinsel çevrelerini bölen düşünsel akımlardan uzaktır. İlk dönem Asur Yahudi-Hıristiyanlığına ait bir öğretiyi yansıtırlar. Metinleri, çeşitli anlamlara çekilebilen ve bu nedenle de Ortodoks ölçütlerine göre doğruluğu kuşkulu sayılabilecek bir yalınlıktadır.
Afrahat Cehennem'i (Sami dilinde: sheol) ele geçiren ve şeytanı burada, kendi bölgesinde yenen İsa-Tanrı'nın ruhu (ki insanın içindedir) aracılığıyla kurtuluşa ulaşma konusu üzerine durmuş ve Hıristiyan birikiminin temel kavramlarını açık bir biçimde ortaya koymuştur. Kitabı Mukaddes'ten sık sık yaptığı alıntılar, kitabın 2. yüzyılda yazılan versiyonundan da (Diatesseron) eski olan Süryanice bir metinden alınmıştır ve Afrahat'ın Yeni Ahit'le güçlü bir bağlantısı olduğunu düşündüpü Eski Ahit'e beslediği derin inancı sergiler. Risalelerinde, kutsal üçlüye duyduğu inanca, İsa'nın kişiliğindeki insani ve ilahi ikiliğin birliğine, Doğu'ya özgü bir psikolojinin yansıması olan insandaki beden, can ve ruh biçimindeki üçlü bölümlenmeye ilişkin açıklamalar yer alır. Afrahat ayrıca, Kaldeliler arasında yaygın olan büyü kültleriyle de mücadele etmiştir.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Afrahat'ın eserleri (İngilizce)