Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi

Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi
Kurucu Pavlus, Fan Noli
Bağımsızlık 17 Eylül 1922[1]
Tanınma Otosefallik Konstantinopolis Ekümenik Patrikhanesi tarafından 1937'de
Primate Başepiskopos Anastasios
Merkezi Tiran, Arnavutluk
Alan Arnavutluk
Dil Arnavutça, liturjide diğer diller kullanılabilir[2]
Üyesi 500.000[3]-700.000[4]
Episkoposları 6
Rahipler 135
Yönetimi 909
Manastırlar 150

Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi (Kisha Orthodokse Autokefale e Shqiperise), Başpiskoposluğu idaresi Tiran, Durres bölgeleriyle beraber, genelde ülkenin güney bölgesini kapsar. Ayin dili Arnavutçadır. Ortodoks cemaat yaklaşık yarım milyon üyeye sahiptir. ABD'de yaşayan 15.000 ortodoks Arnavut için iki ayrı idari birim kurulmuş olup, bunlardan birisi dolaysız şekilde İstanbul Rum-Ortodoks Patrikliği'ne bağlıdır.

Arnavut Ortodoks Kilisesi'nin Tarihi

Antik Çağ'da Hıristiyanlığın Arnavutluk'a yayılması çok erken tarihlerde gerçekleşti. Durres kenti dünyadaki en eski piskoposluk merkezlerinden biridir. Aziz Paulus daha 1.yüzyılda İllirya'ya Hıristiyanlığı tanıtmıştı.

325 yılındaki İznik Konsili'nde tüm İllirya Roma idaresine bırakılmıştı. 731 yılında ise Bizans İmparatoru III. Leo Durres Metropollüğünü Bizans'a bağladı. 927 yılında Bizans Bulgar Patrikhanesini kabul etmeye mecbur kalınca, Arnavut Kilisesi de Bağımsız Ohri Piskoposluğuna bağlandı. 1054 yılındaki Roma ve Bizans Kiliseleri arasındaki büyük bölünme (Schisma), önceleri Arnavut Kilisesi için etki yapmadıysa da, 13. yüzyılda Arnavut Kiliseleri de iki rakip olan Katolik ve Ortodoks yani Roma ve Bizans Kiliseleri arasında ikiye bölündüler.

Osmanlı Dönemi

Arnavutluk'un Osmanlılarca fethinden sonra İslam dini, Arnavutlar'a üçüncü bir din olarak katıldı. 15. ve 16. yüzyıllarda yarım milyon civarında islamlaşmak istemeyen Arnavut İtalya'ya kaçmak zorunda kaldı. 17. yüzyıldan sonra diğer Balkan milletleri gibi Arnavutlar da müslümanlaştılar. Bu sayede İstanbul'da yüksek mevkiler (sadrazamlık, paşalık) elde ettiler. Osmanlılar'ın Katolik Arnavutlara karşı politika sürdürmelerine karşın, Arnavut Ortodoks kilisesi herhangi bir baskı görmedi, ayrıca 17. yy.'dan sonra bir kalkınma ve gelişim yaşadı. Pek çok ortodoks kilise imar gördü, en son imar gören kilise 1797'de Berat katedraliydi. 17.yy'ın başında Korça metopolitliği kuruldu.

1766'ya kadar Ohri'ye bağlı olan ortodoks Arnavutlar, 1766'da Ohri kilisesinin özerkliğinin İstanbul'da padişahlık tarafından kaldırılmasıyla tekrardan Fener Patrikliği'ne bağlanmış oldular.

Ortodoks Arnavutlar 19.yüzyıl sonuna kadar Yunan Ortodoks Kilisesine çok yakındılar. 1912'deki Arnavut bağımsızlığı ve kültürel yeniden doğuş (Rilindija) döneminde Katolik ve Müslüman Arnavutların birlikte mücadele etmesi ve Arnavut Devletini birlikte kurma azim ve iradelerine karşın, Arnavut Ortodoks Kilisesi Arnavutluk'un güneyinin Yunanistan ile birleşmesine yönelik bir çizgideydi (Bkz. Arvanitler).

20. yüzyıl

İlk bağımsız Arnavut Kilisesinin oluşumu, ABD'de yaşayan Arnavutlarca gerçekleşti. Kendilerini buradaki Yunanların baskısı altında hisseden Arnavutlar ayrı bir cemaat oluşturdular. 1908'de New York'da, daha sonra Korça piskoposu olacak olan Fan Noli, Arnavut Kilisesi'nin piskoposluğuna getirildi. Fan Noli ayinlerin arnavutça dilinde okunmasını sağladı. İstanbul Patrikhanesi'nin karşı çıkmasına rağmen 1921'de dört Yunan vatandaşı piskopos Arnavutluğu terke mecbur bırakıldı. Yunanca ayinler Arnavutluk'ta yasaklandı. 1929'da Arnavut Ortodoks Kilisesi tek taraflı olarak kendini bağımsız (autokefal) ilan etti ve Archimandrit Bessarion Juvani'yi Metropol'lüğe getirdi. İstanbul Patriği bağımsızlığı ancak 1937'de tanıdı.

1929 - 1943 arasında Arnavutluk'u yöneten İtalyan ordusu, Arnavut ortodokslarını katolikliğe geçmeye ve İtalyan-Arnavut Katolik kilisesi ile birleşmeye zorladı ancak ortodokslar buna karşı direndiler. Bu dönemde Arnavut Ortodoks kilisesinin 440 papazı vardı.

1944'de Enver Hoca önderliğinde komünistler Arnavutluk'ta iktidara geldi. Ortodokslar başlangıçta komünist yönetimle iyi geçinebileceklerini zannettiler, ancak kilise üzerindeki baskılar giderek daha da arttı. Piskoposlar ve papazler çok uzun ve ağır hapis cezalarına çarptırıldılar.

1967'de Arnavutluk dünyanın ilk ve tek ateist devleti olarak ilan edildiğinde Arnavut Ortodoks Kilisesi artık yıkılmış sayılırdı.

İlk ayin tekrar ancak 1990 yılının sonbaharında gerçekleşebildi.

Kaynakça

  1. ↑ http://shqiptarortodoks.com/tekste/legjislacioni/statuti_1923.pdf
  2. ↑ Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi'ndeki heykel
  3. ↑ John Anthony McGuckin (28 December 2010). The Orthodox Church: An Introduction to Its History, Doctrine, and Spiritual Culture. John Wiley & Sons. s. 72. ISBN 978-1-4443-3731-0. http://books.google.com/books?id=KLIFfmipXcoC&pg=PA72. Erişim tarihi: 8 June 2012. "The Orthodox currently represent about half a million faithful, worshipping in 909 parishes."
  4. ↑ CNEWA - Autocephalous Orthodox Church of Albania

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Doğu Ortodoks Kilisesi
Otosefal Kiliseler
Dört Eski Patriklik
İstanbul
İskenderiye
Antakya
Kudüs
Rusya
Gürcistan
Bulgaristan
Sırbistan
Romanya
Kıbrıs
Yunanistan
Polonya
Arnavutluk
Çek Cumhuriyeti ve Slovakya
Amerika[1]
Özerk Kiliseler
Sina
Girit
Finlandiya
Estonya[1]
Kore
Japonya[1]
Çin[1]
Ukrayna
Ohri
Batı Avrupa[1]
Besarabya[1]
Moldova[1]
RDROK[2]
  1. 1 2 3 4 5 6 7 Otosefal veya özerkliği evrensel olarak kabul edilmez.
  2. ↑ Rus Ortodoks Kilisesi'nin yarı-özerk parçası olduğundan evrensel olarak kabul edilmez.
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/1/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.