Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği
Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği ya da APEC (İngilizce: Asia-Pacific Economic Cooperation) Büyük Okyanus kıyısındaki 21 ülkenin katıldığı, dünya ekonomisinin %60'ını temsil eden[1]. ve bölgesel ekonomik, işbirliği, ticaret ve yatırım konularının paylaşıldığı uluslararası bir örgüttür. Üye ülkelerin bakanlarının yıllık toplantıları da dahil olmak üzere örgütün tüm eylemleri APEC Sekreterliği tarafından yürütülür.
Örgütün düzenlediği yıllık APEC Ekonomik Liderler Zirvesine üye ülkelerin devlet başkanları katılır. (Üye ülkelerden Tayvan bu toplantıya devlet başkanı düzeyinde değil, bakan düzeyinde katılmaktadır.) Zirve her yıl farklı bir üye ülkede yapılmaktadır ve artık adet hâline geldiği üzere zirveye katılan üye ülke liderleri zirvenin yapıldığı ülkenin ulusal kostümünü giyer. En son zirve 9 Eylül 2007'de Avustralya'nın Sydney kentinde yapılmıştır. APEC özellikle ABD ve Japonya'nın destekleriyle kurulmuştur.
APEC'in temel hedefleri 1994'te Endonezya'nın Bogor kentinde kararlaştırılmıştır. Bogor hedefleri şöyle sıralanır.
- Ticaret ve yatırımın serbeşleştirilmesi
- İktisadi ve ticari faaliyetlerin kolaylaştırılması
- Ekonomik ve teknik işbirliği.
Bogor hedeflerinin hayata geçmesi için 1995'te Osaka Eylem Ajandası hazırlanarak Bogor Hedeflerinin altyapısı hazırlanmıştır. Temel amacı ekonomik konular olan APEC, Bangkok hedefleri ile uluslararası terörizmle mücadele ve kitle imha silahlarının yok edilmesi, Busan hedefleri ile genel sağlık sorunları, Sydney hedefleri ile küresel iklim değişikliği, enerji güvenliği, Lima bildirgesi ile gelişmiş ve gelişmemiş ülkeler arasındaki uçurum, ticaretin sosyal boyutları gibi konuları gündemine almıştır.
APEC'in üst düzey komiteleri şunlardır,
- Liderler Zirvesi
- Ticaret ve Yatırım Komitesi
- Ekonomik Komite
- Üst Düzey Yetkililer Ekonomik ve Teknik İşbirliği İcra Komitesi
- Bütçe ve Yönetim Komitesi
APEC'in diğer önemli kurumu İş Dünyası Tavsiye Konsülü, iş dünyası perspektifinden raporlar hazırlamaktadır.
Üye ekonomiler
Asya Pasifik Ekonomik İşbirliğine üye 21 ülke bulunmaktadır. Büyük Okyanus kıyısındaki ülkelerin çoğunun üye olduğu örgüt, üyelerinden "üye ekonomi" olarak söz eder.
| Üye ekonomi | Giriş tarihi |
|---|---|
 Avustralya |
1989 |
 Brunei |
1989 |
 Kanada |
1989 |
 Endonezya |
1989 |
 Japonya |
1989 |
 Malezya |
1989 |
 Filipinler |
1989 |
 Yeni Zelanda |
1989 |
 Singapur |
1989 |
 Güney Kore |
1989 |
 Tayland |
1989 |
 ABD |
1989 |
 Tayvan[2] |
1991 |
 Hong Kong, Çin[3] |
1991 |
 Çin[4] |
1991 |
 Meksika |
1993 |
 Papua Yeni Gine |
1993 |
 Şili |
1994 |
 Peru |
1998 |
 Rusya |
1998 |
 Vietnam |
1998 |
Hindistan örgüte girmek için başvuruda bulundu ve ABD, Japonya[5] ve Avustralya'dan destek gördü. Üye ekonomilerden yetkililer Hindistan'ın katılıp katılmaması yönünde görüşmektedirler.[6][7] Batı Bloğu ülkeleri arasında, Hindistan'ın örgüte girmesiyle güç dengesinin Asya'ya doğru kayacağı endişesi vardır.[8]
Notlar
- ↑ (World Bank)
- ↑ Birleşmiş Milletler tarafından bir üye olarak tanınmadığından ötürü, Tayvan örgüt içinde "Çin Taipei" olarak tanınmaktadır. Tayvan Cumhurbaşkanı yıllık liderler zirvesine katılmamakta ve yerine bakanlık düzeyinde resmî bir görevli göndermektedir.
- ↑ Hong Kong 1991 yılında Büyük Britanya yönetimi altındayken APEC'e katılmıştır. 1997 yılında Çin'in özel yönetilen bir bölgesi hâline gelmiş ve örgüt içindeki adı "Hong Kong, Çin" olmuştur.
- ↑ Hong Kong ve Makao ayrı ekonomiler olarak görüldüğünden, yalnızca anakara Çin'i temsil etmektedir.
- ↑ APEC 'too busy' for free trade deal, says Canberra
- ↑ India's membership issue
- ↑ Extend a hand to an absent friend
- ↑