Bayağı bukalemun
 | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| | ||||||||||||||||
| Chamaeleo chamaeleon Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||||
| Diğer adları | ||||||||||||||||
| Akdeniz bukalemunu | ||||||||||||||||
| Dış bağlantılar | ||||||||||||||||
|
Bayağı bukalemun (Chamaeleo chamaeleon), Squamata takımının bukalemun familyasına ait bir sürüngen türü.
Özellikleri
Vücut boyu 30 cm kadar olan değişik görünüşlü bir kertenkele türüdür. Başın üst tarafından mığfer şeklinde bir çıkıntı vardır ve vücut yanlardan basıktır. Sırt ortasında büyük pullardan meydan gelen boyuna bir sırt çıkıntısı mevcutur. parmakların ikisi bir, üçü bir arada birleşmiştir. Bu nedenle ayaklar yürümeden çok, yakalamaya yönelik bir şekil almıştır.
Gözleri teleskop şeklinde, ortası delik tek göz kapağı vardır. Her göz aynı anda değişik yerlere bakabilir. Kuyrukları sarılıcı tiptedir. Renklerini değiştirebilirler.Hızlı renk değiştirebilen bu kertenkeleler olarak bilinirler. Bundan dolayı belirgin bir renkleri yok. Renklerini bulundukları ortama göre, ışık ve sıcaklığın durumuna göre ya da çiftleşme zamanlarında kur yapmak için değiştirebilirler. Hızlı renk değiştirme özelliği, derilerinde bulunan melanin denilen boya maddesi sayesinde. Bu boya maddesi melanafor denilen hücrelerden yukarda belirttiğimiz nedenlerden dolayı hücre içinde bir araya toplanırsa renk açılır, dağılırsa renk koyulaşır. Sırt zemini üzerinde daha koyu tonlarda leke yahut şeritler bulunur. Karın altında anüse kadar uzanan sarımsı çizgi renk değişimine uğramaz. Kış uykusuna yatmazlar ama hareketleri çok yavaşlar.
Yaşam alanları ve avlanma
Ağaçlarda yaşar. Yakalayıcı ayakları ve sarılıcı kuyruk ile dallara sıkıcı tutunur ve ağır fakat rahat hareket eder. Ortama uygun renk değiştirdiğinden, bulunduğu bitki üzerinde fark edilmesi zordur. Durduğu yerde dilini 10cm kadar ileriye fırlatarak avlarını yaklar. Besinlerini böcek türleri teşkil eder. Dilin böceği yakalayıp geri çekmesi 0.1 sn kadar sürer.Dilleri ağız içinde özel bir yerde kat kat kıvrılmış biçimde durur ve uçları yapışkandır. Deniz seviyesinden 700 m yüksekliklerde görülür
Üreme
Çiftleşme yazın ortalarında başlar. Sonbaharda yumurtlamaya başlayan dişiler bir defada 6-40 kadar yumurta bırakabilirler. Yumurtalarını yumuşak toprak açtıkları 10 cm derinliğindeki çukurlara bırakırlar.
Dağılımı
- İspanya, Yunanistan, Kıbrıs, Malta, Portekiz, Türkiye
- Ürdün, Tunus, Mısır, İsrail, Irak, İran, Suudi Arabistan, Lübnan
- Fas Cezayir, Tunus, Libya,
Türkiye'de yayılışı
Türkiye`de kuzeyde İzmir`den güneye doğru Ege sahilleri ile bütün Akdeniz sahil bölgesinsinde yayılmıştır.