Baycu Noyan

Lombardiyalı Ascelin'den IV. Innocentius'un mektubunu alan "Bayothnoy" (Baycu).

Baycu Noyan (ö. 1260?) Batı Moğol orduları kumandanı.

Besud/Beshud kabilesinden olup, Cengiz Han' ın komutanlarından Jebe' nin akrabasıydı. 1228 yılında İsfahan seferine katıldı. Daha sonra Cormagon Noyan' ın himayesinde Kafkasya bölgesinde askeri faaliyetlerde bulundu.

1241 yılında hastalanan Cormagon Noyan'ın yerine Mugandaki Moğol ordusunun başına getirilen Baycu Noyan, Babai ayaklanması sonucu Anadolu Selçuklularının düştüğü zor durumu görerek içerisinde Ermeni ve Gürcülerin de bulunduğu 30.000 kişilik bir orduyla Mugan'dan hareket etti. Komutasındaki Moğol ordusuyla 1242 sonbaharında Erzurum önlerine gelerek şehri kuşattı. Erzurum' u kısa sürede alan Baycu Noyan şehri yağmalatıp ve tahrip ettirdikten sonra şehir surlarını da yıktırarak Mugan'a döndü. 1243 yılındaki Kösedağ Muharebesinde II. Gıyaseddin Keyhüsrev komutasındaki Selçuklu kuvvetlerini yenilgiye uğrattı. Savaşın hemen ardından kendisine teslim olan Sivas' a girerek şehri yağmalattı. Kendisine direnen Tokat ve Kayseri şehirlerini ele geçirerek tamamen tahrip etti. Azerbaycan’a dönerken de Erzincan’ı ele geçirerek tahrip ettirdi. Bu başarıları sonucunda Anadolu Selçuklulularını Moğollar'a bağlı devlet haline getirdi[1].

1245 yılında Ahlat ve Diyarbakır'ı ele geçirdi[2]. 1246 yılında yeni Moğol hükümdarı Güyük Han tarafından görevinden alındı ve yerine Eljigidei getirildi. Güyük Han' ın ölümünden sonra, 1251 yılında yeni Moğol Hanı olan Möngke' nin kendi hanlığına karşı gelen Eljigidei' yi öldürtmesiyle Baycu Noyan yeniden İran topraklarındaki Moğol ordularının komutanlığına getirildi.[3].

Hülagü’nün İran ve batı bölgelerini "İlhan" unvanıyla idare için ordusuyla bölgeye gelmesi üzerine, askerleriyle Azerbaycan’daki Mugan ordugahından ayrılarak yaylak ve kışlak bulmak amacıyla yeniden Anadolu topraklarına girdi. Ordusuyla Aksaray’a kadar gelen Baycu, isteklerinin yerine getirilmemesi üzerine yapılan savaşta Anadolu Selçuklu ordusunu yenilgiye uğrattı. 1256 yılında ordusuyla Konya’yı kuşatacağı sırada, Konya halkının topladığı altınları kendisine teslim etmesi üzerine sadece şehrin surlarını yıktırarak geri çekildi. 1258 yılında Hülagü Han' ın Bağdat seferine katılmak üzere çıktığı seferde Elbistan' ı ele geçirdi. Aynı yıl Düceyil Muharebesinde Abbasi ordusunu tamamen imha etti. Bağdat Kuşatmasına katılarak şehrin alınmasında yardımcı oldu.

Baycu Noyan' ın ne zaman ve nasıl öldüğüyle ilgili bilgiler sınırlıdır. Bazı kaynaklara göre, Bağdat seferi sırasında kendisine katılmakta tereddüt etmesi ve Halife Mustasım Billah ile gizlice yazışmasından dolayı Bağdat'ın ele geçirilmesinden sonra Hülagü Han tarafından öldürtülmüştür.[4]. Baycu Noyan'dan son olarak Hülagü Han' ın Suriye' nin işgali için Eylül 1259 yılında yapılan hazırlıklarda bahsedilmektedir[3].

Popüler kültürdeki yeri

TRT 1 de yayınlanan Diriliş "Ertuğrul" dizisinde Barış Bağcı tarafından canlandırılmaktadır.

Kaynakça

  1. ↑ "Erzurum Sonbaharı", Erkan GÖKSU
  2. ↑ "ÇİNGİZ HAN’IN KOMUTANLARININ KARS ŞÜREGEL’DEKİ EGEMENLİĞİ", Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:6, Sf:89-99, 2010, Giresun, Mehmet ÖZMENLİ
  3. 1 2 "BĀYJŪ",Encyclopædia Iranica
  4. ↑ "Erken Dönem Memlük Tarihçilerinin Bağdat'ın Moğollar Tarafından İstilasıyla Alakalı Rivayet ve Yorumları", İslam Medeniyetinde Bağdat Uluslararası Sempozyumu, 7/9 Kasım 2008, İstanbul, Fatih Yahya AYAZ
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/27/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.