Bayraktar Taktik İnsansız Hava Aracı

BAYRAKTAR
Türü	İnsansız Hava Aracı
Ulusal köken	Türkiye
Üretici	KaleBaykar
Tasarımcı	Baykar
İlk uçuş	29 Nisan 2014
Hizmete giriş	2014-günümüz
Durumu	Envanterde
Ana kullanıcı	Türk Kara Kuvvetleri Emniyet Genel Müdürlüğü
Üretim sayısı	13[1]

KaleBaykar İş Ortaklığı tarafından Kara Kuvvetleri Komutanlığı için geliştirilerek, test kabul aşamasını başarıyla tamamlayarak envantere giren insansız hava aracı sistemi. 2015 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde operasyonel olarak kullanıma girmiştir.

14 Haziran 2014 tarihinde tam yüklü olarak gerçekleştirilen uçuş testinde 27,030 feet irtifaya çıkmıştır. 05-06 Ağustos tarihlerinde gerçekleştirilen uçuş testinde tam yüklü olarak 18,000 feet irtifada 4040 km yol kat ederek 24 Saat 34 Dakikalık uçuş gerçekleştirmiştir. Milli hava araçları arasında irtifa^[2] ve kendi klasmanında uçuş süresi^[3] açısından Türk Havacılık tarihindeki rekorları elinde tutmaktadır^[4][5][6].

Bayraktar Taktik İHA Sistemi, 17 Aralık 2015 tarihinde 2 adet Roketsan MAM-L güdümlü füzesi yüklü şekilde yapılan atış testinde %100 isabet ile hedefleri vurma başarısını göstermiştir. Bu deneme ile keşif ve gözetleme yaparken, anlık olarak ortaya çıkan hedefleri vurabileceğini gösteren BAYRAKTAR TB2, hem Türk havacılık tarihinde yeni bir sayfa açmış oldu hem de TSK’ya muharip İHA yeteneğini kazandırabileceğini gösterdi.^[7] Baykar Ar-Ge ekibi tarafından askeri ve sivil havacılık standartlarına uygun olarak tasarlanan Bayraktar Taktik İHA sisteminde 3 yedekli uçuş kontrol bilgisayarı, görev bilgisayarı, INS-GNSS Sistemi, servo aktüatör sistemleri, pitot statik sistem, güç sistemi, hava veri kayıt sistemi gibi birçok kritik elektronik ve yazılım bileşenli alt sistem milli ve özgün olarak Türkiye'de ve Türk mühendisler tarafından ilk kez geliştirildi.

Proje kapsamında platform, elektronik donanım ve yazılım tasarımları tamamen milli olarak gerçekleştirilmiştir. Savunma Sanayi tarihinde ilk kez %93 gibi yüksek bir Sanayi Katılım oranı sağlanmıştır.^[5]

Gelişim

2007 yılında Savunma Sanayi Müsteşarlığı tarafından rekabet usulüne dayalı olarak (herhangi bir Ar-Ge desteği olmaksızın^[8]) başlatılan Taktik İnsansız Hava Aracı Sistemi Geliştirme programı kapsamında, Eylül-Ekim 2009 tarihlerinde resmi heyet huzurunda Bayraktar Taktik İHA Sistemi ile hedeflenen tüm performans kriterleri başarıyla tamamlanarak uçuş testleri sergilenmiştir^[9]. Bu testler esnasında hangardan çıktığı andan itibaren tam otomatik taksi, kalkış, uçuş, iniş, frenleme ve tekrar hangara dönüş gibi özellikler sergilenmiştir^[10].

2010 Ocak ayında gerçekleştirilen Savunma Sanayi İcra Kurulu'nda 2 Adet Taktik İHA Sistemi (12 Uçak) için sözleşme görüşmelerine başlanmasına karar verilmiş olup, ancak 2 yıl sonra imzalan sözleşme kapsamında 2012 Ocak içerisinde Taktik İHA Geliştirme Projesi programı takvimi başlamıştır.

Bu kapsamda yürütülen çalışmalar sonucunda nihai seri üretim aşamasına yönelik Ön Tasarım Çalışmaları Ağustos 2012 içerisinde tamamlanarak başarılı bir şekilde sonuçlandırılmıştır. Bu aşamada Elektronik, Yazılım, Tasarım, Test, Üretim vb. yürütülen her türlü çalışma esnasında uygulanan birçok askeri ve sivil standartlar doğrultusunda sistemin sivil hava sahamızda da uçabilecek güvenilirlik ve teknik yeterliliğe sahip olması hedeflenmiştir.

2013 Ocak ayı içerisinde Kritik Tasarım Aşaması tamamlanan proje kapsamında ilk prototip sistemler geliştirilerek uçuş testlerine Mart 2014 içerisinde başlanmıştır. Uçuş testleri ile birlikte aynı zamanda partiler halinde seri imalat üretim aşamasına geçilmiştir.

Gereksinimler

Yer Kontrol İstasyonu Sistemi

10 saat havada kalış, 18,000 feet irtifa, 150 km haberleşme yarı çapı temel gereksinimlerdir. TSK bünyesindeki kullanımı dikkate alarak projede kapsamında isterlerin çok üstünde bir sistem tasarımı yapıldı.^[11]

Kilometre Taşları

• 08 Haziran 2009 tarihinde Bayraktar Blok A İlk otomatik Uçuş Testi Keşan Askeri Havalimanı'nda başarıyla tamamlandı.^[12][13]
• 3 Ekim 2009 tarihinde ayraktar Blok A resmi heyet huzurunda uçuş testleri Sinop Havalimanı'nda başarılı bir şekilde tamamlandı.
• 06 Ocak 2010 Savunma Sanayi İcra Kurulu Kararı ile 2 Adet Taktik İHA Sistemi için KaleBaykar ile sözleşme görüşmelerine başlanması kararı alındı^[14].
• 20 Aralık 2011 tarihinde icra kurulu kararından iki sene sonra sözleşme imzalandı^[15].
• 06 Ocak 2012 tarihinde Taktik İHA Geliştirme (Pist) Projesi başladı.
• 29 Nisan 2014 tarihinde Bayraktar Blok B ilk otomatik uçuş testi başarıyla tamamlandı.^[16][17][18]
• 14 Haziran 2014 tarihinde Bayraktar Blok B tam yüklü olarak 27,030 feet irtifaya çıkarak Türkiye irtifa rekorunu kırdı.^[19]
• 05-06 Ağustos 2014 tarihinde Bayraktar Blok B tam yüklü olarak 18,000 feet irtifada 4,040 km yol katederek toplam 24 Saat 34 Dakika havada kalarak Türkiye rekorunu kırdı.^[20][21]
• 08 Ağustos 2014 tarihinde Sn. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Bayraktar Taktik İHA'nın başarısına konuşmalarında yer verdi.^[22]
• 11 Eylül 2014 tarihinde gerçekleştirilen otomatik uçuş testinde azami hız testleri başarıyla tamamlandı.^[23]
• 25-28 Eylül 2014 tarihlerinde İstanbul Airshow 2014'te ilk halka açık tanıtımı gerçekleştirildi.^[24][25][26]
• Kasım 2014 içerisinde teslimat hazırlıkları tamamlandı.^[27][28][29]
• 17-22 Kasım 2014 tarihlerinde yürütülen kabul faaliyetleri başarıyla tamamlandı.^{[30][31][32][33][34][35][36]}
• Bayraktar TB2 Denizkurdu tatbikatına katıldı ve başarıyla görevleri tamamladı.^[37]
• Bayraktar TB2 2. paket teslimatı başarıyla tamamlandı.^[38]
• Emniyet Genel Müdürlüğü Bayraktar TB2 siparişi için talepte bulundu.^{[39][40][41][42]}
• 09 Aralık 2015 tarihi itibariyle ilk 1000 uçuş saati kırımsız bir şekilde tamamlandı.^[43]
• 17 Aralık 2015 tarihinde Roketsan MAM-L milli anti tank güdümlü bombasıyla (cansız muhimmat) tam isabet olan ilk atışını gerçekleştirdi.^{[44][45][46][47][48][49][50][51]}
• Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Abidin Ünal geçtiğimiz ay Roketsan tarafından üretilen UMTAS füzesiyle yapılan atış testini yüzde yüz isabetle geçen milli İHA Bayraktar TB2’yi Batman’da inceledi.^[52]
• Ağustos 2016 tarihlerinden itibaren" İlk Milli silahlı İHA Bayraktar göreve başladı. "

Teknik özellikler

Bayraktar Taktik İHA Saroz Körfezi üzerinde güneşin doğusu esnasında 18,000 feet irtifada kuyruk kamerasında alınmış görüntü

Genel özellikler

• Mürettebat: yok
• Gövde uzunluğu: 6.5 m
• Kanat açıklığı: 12 m
• Toplam Kalkış Ağırlığı: 650 kg
• Faydali Yük Ağırlığı: 55 kg
• Motor: 1× Rotax 912 İçten Yanmalı Enjeksiyonlu Motor, 100 Beygir

Performans

• Azami hız: 135 Knot
• Olağan Seyir Hızı: > 70 knot
• Servis irtifası: 27,000 feet
• Havada Kalış Süresi: > 24 Saat
• Harekât yarıçapı: 150 km

Milli ve Özgün Aviyonik Bileşenler

Aviyonik bileşenler Bayraktar için elektronik donanım, yazılım ve tasarımı ile milli ve özgün olarak geliştirilmiştir.

• Baykar 3 Yedekli Uçuş Kontrol Sistemi
• Baykar Görev Bilgisayarı Ünitesi
• Baykar 3 Yedekli Ataletsel Seysüsefer Sistemi (INS-GNSS)
• Baykar 8 Farklı Tip Dönel ve Doğrusal Servo Aktüatör Ünitesi^[53]
• Baykar 3 Yedekli Pitot Statik Sistem
• Baykar Alfa Beta Ünitesi
• Baykar Lityum İon Akıllı Batarya Ünitesi
• Baykar Manyetometre Ünitesi
• Baykar Sensör Veri Ünitesi
• Baykar Elektrik Güç Sistemi Ünitesi
• Baykar Motor Sensör Veri Kontrol Ünitesi
• Baykar Hava Veri Kayıt Cihazı
• Baykar Kuyruk Kamera Ünitesi

Resim Galerisi

• 
  Baykar Ar-Ge Ekibi
• 
  Bayraktar Taktik TB2 Kullanıcı Arayüzü Yazılımı

Ayrıca bakınız

• Bayraktar Mini İHA
• ANKA

Dış bağlantılar

• Baykar
• Baykar Ar-Ge Faaliyetleri Tanıtım 2013
• Habertürk Airport Programı Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar Söyleşi
• Türkiye'nin İnsansız Hava Aracı Serüveni
• Bayraktar Taktik Blok 2 Teslimat Aşaması Uçuş Görüntüleri

Kaynakça

1. "İlk uçuş gösterimi" (İngilizce). http://www.youtube.com/watch?v=QOvulJYd2Ts&list=FLtJTJ8xPyfmx6BkbmeWcjGA. 
2. "İnsansız Hava Aracı'nda Türkiye irtifa rekoru!". http://kokpit.aero/bayraktar-yeni-rekor-27-070-feet. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016. 
3. Yerli İHA’dan uçuş rekoru! http://www.gazetevatan.com/yerli-iha-dan-ucus-rekoru--665776-gundem/
4. "Bayraktar Taktik İHA rekorlara doymuyor!". http://haber.stargazete.com/guncel/bayraktar-taktik-iha-rekorlara-doymuyor/haber-922305. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016. 
5. "Cumhuriyet tarihinde bir ilk!". http://www.gazetevatan.com/cumhuriyet-tarihinde-bir-ilk--633553-gundem/. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016. 
6. Bayraktar Taktik İnsansız Hava Aracı (İHA) Sistemi yeni bir rekora imza atarak 24 saat 34 dakika uçtu. http://askerhaber.net/2014/08/06/bayraktar-taktik-insansiz-hava-araci-iha-sistemi-yeni-bir-rekora-imza-atarak-24-saat-34-dakika-uctu/
7. Milli İHA’ya yerli füze! http://www.gazetevatan.com/milli-iha-ya-yerli-fuze--895738-gundem/
8. ‘Çaldıran'ın yapım öyküsü. Hürriyet. Yalçın Bayer. http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=12609180
9. ‘Heron’a karşı ‘Çaldıran’. http://www.hurriyet.com.tr/gundem/12596150.asp
10. Türk Heron’lar Gabar’da doğdu. http://www.milliyet.com.tr/turk-heron-lar-gabar-da-dogdu/guncel/gundemdetay/04.07.2010/1258874/default.htm
11. Bayraktar Taktik İHA'sı Sınırların Ötesine Geçti. MSI Dergisi 107. Sayı
12. İlk uçuş testi video çekim. https://www.youtube.com/watch?v=sbhBpMqdQME
13. Airport TV Reportaj. https://www.youtube.com/watch?v=w9uhdNIuEjM
14. Savunma Sanayi İcra Kurulu Kararı. http://www.ssm.gov.tr/anasayfa/hizli/duyurular/PressReleases/arsiv/2010/Sayfalar/20100106ssikbasinaciklamasi.aspx
15. Savunma Sanayi Müsteşarlığı Proje Sayfası http://www.ssm.gov.tr/anasayfa/projeler/Sayfalar/proje.aspx?projeID=157
16. Bayraktar Taktik İHA Sistemi ilk otomatik uçuş testi görüntüleri
17. Dünyanın en gelişmiş İHA'sını Türkler yaptı. http://haber.stargazete.com/guncel/dunyanin-en-gelismis-ihasini-turkler-yapti/haber-880375
18. Türkler bunu da yaptı. http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2014/05/08/turkler-bunu-da-yapti
19. Bayraktar yüksekten uçuyor! http://kokpit.aero/bayraktar-rekor-kirdi
20. Bayraktar havada bir günü devirdi! http://kokpit.aero/bayraktar-24-saat-rekoru-kirdi?filter_tag=bayraktar
21. 05-06 Ağustos 2014 İrtifa Rekoru Uçuş Testi Görüntüleri.
22. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'nın 08 Ağustos 2014 tarihli konuşması
23. Azami hız testi. http://www.youtube.com/watch?v=1DKR7e8KYUY&feature=youtu.be
24. TRT Teknoloji Kanalı Reportaj
25. TRT Haber Kanalı Reportaj
26. Ulusal Kanal TV Çekimi
27. Bayraktar İHA teslimata hazırlanıyor http://kokpit.aero/bayraktar-iha-teslimata-hazirlaniyor
28. Gece uçan ne? http://kokpit.aero/gece-ucusu-yapan-iha
29. İlk milli İHA’lar teslime hazır. http://www.gazetevatan.com/ilk-milli-iha-lar-teslime-hazir-696958-gundem/
30. Milli İHA kabul testlerini geçti. http://www.gazetevatan.com/milli-iha-kabul-testlerini-gecti-700330-gundem/
31. Bayraktar'a TSK'dan kabul. http://www.hurriyet.com.tr/gundem/27641192.asp
32. Ve karar verildi! http://www.gazetevatan.com/ve-karar-verildi--700143-ekonomi/
33. Türk malı insansız hava aracı Bayraktar'a tam not. http://www.zaman.com.tr/ekonomi_turk-mali-insansiz-hava-araci-bayraktara-tam-not_2259848.html
34. Bayraktar Taktik İnsansız Hava Aracı kabul edildi. http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2014/11/24/bayraktar-taktik-insansiz-hava-araci-kabul-edildi
35. Bayraktar İHA'ya tam not. http://www.milliyet.com.tr/bayraktar-iha-ya-tam-not/ekonomi/detay/1974282/default.htm
36. Göreve hazır! http://www.haberturk.com/ekonomi/teknoloji/haber/1008790-goreve-hazir
37. Göçmenleri ölümden İHA’lar kurtaracak. http://www.gazetevatan.com/gocmenleri-olumden-iha-lar-kurtaracak-788083-gundem/
38. http://kokpit.aero/bayraktar-iha-ikinci-teslimat
39. Emniyet Genel Müdürlüğü İnsansız Hava Aracı alıyor!
40. Emniyete yerli İnsansız Hava Aracı. http://www.milliyet.com.tr/emniyete-yerli-insansiz-hava-araci-gundem-2105701/
41. Emniyete yerli İnsansız Hava Aracı. http://www.aksam.com.tr/siyaset/emniyete-yerli-insansiz-hava-araci/haber-435009
42. Emniyete İHA takviyesi. http://www.aa.com.tr/tr/rss/578977--emniyete-iha-takviyesi
43. 1000 saat tamamlandı! http://kokpit.aero/gokyuzunde-bin-saat
44. Milli İHA’ya yerli füze! http://www.gazetevatan.com/milli-iha-ya-yerli-fuze--895738-gundem/
45. Yerli İHA yerli roket attı http://www.hurriyet.com.tr/yerli-iha-yerli-roket-atti-40028737
46. Milli İHA Bayraktar silahlandı http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2015/12/18/milli-iha-bayraktar-silahlandi
47. Bayraktar TB2 Roketsan’ın UMTAS Füzesi’ni attı http://kokpit.aero/bayraktar-yerli-fuze-atti
48. Milli İHA’ya yerli füze! http://www.milliyet.com.tr/milli-iha-ya-yerli-fuze--gundem-2165666/
49. Yerli İHA Bayraktar, ilk roketli denemesini yaptı http://www.cumhuriyet.com.tr/video/video_haber/450232/Yerli_iHA_Bayraktar__ilk_roketli_denemesini_yapti.html
50. Yerli İHA Bayraktar yerli roket attı http://www.sozcu.com.tr/2015/gundem/yerli-iha-bayraktar-yerli-roket-atti-1011913/
51. Yerli İHA Bayraktar, ilk roketli denemesini yaptıhttp://www.zaman.com.tr/gundem_yerli-iha-bayraktar-ilk-roketli-denemesini-yapti_2333428.html
52. http://www.gazetevatan.com/komutan-milli-iha-yi-ucurdu-905136-gundem/
53. Baykar, İnsansız Hava Aracı teknolojisinde devrim yaptı. http://kokpit.aero/index.php?route=article/article&article_id=3494