Bet Şean

Antik Bet Şean'daki Roma amfitiyatrosu

Bet Şean ya da Beth-Şan (Arapça: Beysan, Kitabı Mukaddes'te Beyt-Şan), İsrail'in kuzeydoğusunda kent. Aşağı Bet Şean Vadisindeki başlıca yerleşmedir. Deniz düzeyinin yaklaşık 120 m altında yer alır. Kuzeyinde, Filistin'in en öenmli katmanlaşmış höyüklerinden biri olan Tel Bet Şean (Arapça Tel el-Hüsn) bulunur.

Antik Filistin'in en eski kentlerinden biri, Bet Şean yöresinde kuruldu. Pennsylvania Üniversitesi arkeologlarının 1921-33 arasında Tel Bet Şean'da yaptığı kazılar, en alt katmanın Son Kalkolitik Çağdan (MÖ y. 4000-3500) kalma olduğuna ve üst üste yükselerek Bizans dönemine (MS y. 500) değin geldiğini ortaya koydu. Eski Mısır'ın hemen bütün dönemlerinde yörede tapınaklar ve yönetim yapıları kurulmuştu. Bunların en eskisi III. Tutmosis (hd MÖ 1504-1450), en yenisi III. Ramses (hd MÖ 1198-66) döneminde yapılmıştı. Yörede özellikle Kenan tanrısı Mekal'e tapınırdı.

Bet Şean'daki taş anıtlarda Firavun I. Seti'nin (MÖ 1318-04) fetihleri ile Tanrıça Astarte'ye yönelik ayinler anlatılır. Yahudi kralı Saul'un ölümünden sonra, zırhı bu tanrıçanın tapınağına getirilmiş, cesedi de kent duvarına asılmıştı (I. Samuel 31:10). Kentteki Yahudi cemaatinden, sonraki haham metinlerinde de söz ediliyordu.

Helenistik dönemde kentin adı Skythopolis oldu. MÖ 64'te Romalılar kenti ele geçirince Pompeius buraya özgür imparatorluk kenti statüsü tanıdı. 1960'ta yapılan kazılarda, yaklaşık 5 bin kişilik, iyi korunmuş bir Roma amfitiyatrosu ortaya çıkarıldı. Dekapolis'in (Helenistik on kentten oluşan bir birlik) önemli merkezlerinden biri olan kent, Bizans döneminde de kuzeydeki Palaestina Secunda eyaletinin başkentiydi. MS 636'da Arapların eline geçtikten sonra önemi azaldı.

Yüzyıllar boyunca bir Arap kenti olan Bet Şean'da çok eskiden beri bir Yahudi yerleşmesi vardi. Ortaçağda topografya uzmanı Aştori ha-Parhi buaraya yerleşmiş, Filistin coğrafyasına ilişkin ilk ibranice kitap olan Kaftor va-fera'yı 1322'de burada tamamlamıştı.

Kent, 1936-1939 arasında, Filistin'de yeni kurulan Yahudi yerleşimlerini hedef alan Arap şiddet hareketlerinin merkezlerinden biri oldu.Birleşmiş Milletler'in Kasım 1947 tarihli taksin planı uyarınca İsrail'e ayrılan topraklar içinde kalan kent, İsrail devletinin kuruluşundan üç gün önce 12 Mayıs 1948'de Siyonist askeri örgüt Haganah tarafından ele geçirildi. Bunun üzerine Araplar kenti terk etti; 1948-49 Arap-İsrail Savaşı'ndan sonra kente yerleştirilen yeni göçmenler arasında Arap ülkelerinden gelen birçok mülteci vardı. Bet Şean, bugün İsrail'in en çok pamuk yetiştirilen bölgesinde önemli bir merkezdir., kentte yaşayanların çoğu yöredeki kibbutzlarda çalışır. Sanayi kuruluşları arasında bir dokuma fabrikası ile bir giysi fabrikası da vardır.

Kuzey Bölgesi, İsrail

Şehirler	Akka • Afula • Bet Şean • Karmiel • Kiryat Shmona • Ma'alot-Tarshiha • Migdal HaEmek • Nehariya • Nasıra • Nazareth Illit • Safed • Sakhnin • Shefa-'Amr • Tamra • Tiberya • Yokneam

Yerel konsüller	Abu Snan • Arraba • Basmat Tab'un • Beit Jann • Bi'ina • Bir al-Maksur • Bu'eine Nujeidat • Buq'ata • Daburiyya • Deir al-Asad • Deir Hanna • Eilabun Ein Qiniyye • Ein Mahil • Fassuta • Ghajar • Hurfeish • Hatzor HaGlilit • I'billin • Iksal • Ilut • Jadeidi-Makr • Jish • Julis • Ka'abiyye-Tabbash-Hajajre • Kabul • Kafr Kanna • Kafr Manda • Kafr Yasif • Kaukab Abu al-Hija • Katzrin • Kfar Kama • Kfar Tavor • Kfar Vradim • Kisra-Sumei • Maghar • Majd al-Krum • Majdal Shams • Mas'ade • Mashhad • Mazra'a • Metula • Migdal • Mi'ilya • Nahf • Peki'in • Ramat Yishai • Rameh • Reineh • Rosh Pinna • Sajur • Sha'ab • Shlomi • Shibli–Umm al-Ghanam • Tuba-Zangariyye • Tur'an • Yafa an-Naseriyye • Yanuh-Jat • Yarka • Yavne'el • Yesud HaMa'ala • Zarzir

Bölgesel konsüller	Al-Batuf • Beit She'an Vadisi • Bustan al-Marj • Kuzey Ürdün Vadisi (Emek HaYarden) • Gilboa • Golan • Jezreel Vadisi • Aşağı Galile • Ma'ale Yosef • Mateh Asher • Megiddo • Merom HaGalil • Mevo'ot HaHermon• Misgav • Yukarı Galile

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/21/2015. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.