Bombus
 | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Erkek Bombus terrestris nektar toplarken | ||||||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| | ||||||||||||||||||
|
Metne bakınız | ||||||||||||||||||
Bombus; yaklaşık 250 türü olan, bal yapıcı[1] bir arı cinsi. Başlıca Kuzey yarımkürede görülür. Bazı türlerine Türkiye'de tüylü arı denir. Bazı yonca türlerini sadece bu arılar tozlaştırarak çoğalmasında katkıda bulunur.
Bombuslar daha çok ılık iklimlerde görülür. Afrika'nın büyük kısmında, Hindistan'ın alçak bölgelerinde bulunmaz. Avustralya ve Yeni Zelanda'ya polenasyona yardımcı olmak için insan eliyle götürülmüştür. Çoğu otoriteye göre yuva yapıcılar (bombus) ve parazitler (psithyrus) olmak üzere iki cins bombini bulunur.[2]
Bombus, tüylü ve sağlam yapılı bir arıdır. Ortalama olarak 1,5-2,5 cm boyunda, çoğunlukla sarı ve siyah renktedir. Genellikle yerde, terkedilmiş kuş ve fare yuvalarında kovan yapar.[2] Organize yaşayan, sosyal böceklerdir. Kovanda bir kraliçe, dölleyici arılar (dronlar) ve işçiler olmak üzere 50-400 arı bulunur.[3]
Parazit psithyrus cinsinde işçi sınıfı yoktur. Yuvacı bombuslar ile aralarında çok az görünüş farkı olan parazitler, yuvacıların kovanlarına yumurta bırakır. Bu yumurtalar yuvanın asıl sakinleri tarafından bakılır.[2] Anavatanı Britanya olan P. vestalis isimli parazit, bazen bombus kovanının kraliçesini sokarak öldürür. Bu durumda kovanın asıl sakinleri yumurta üretemediğinden, işçiler sadece parazitlerin yumurtaları ile ilgilenir.[2]
Bombus, normal bal arılarının aksine, birden fazla kez sokabilir.[3]
Bal
Bombus, yakın akrabası bal arısı gibi bal üretebilir. Ancak normal bal, daha konsantre ve daha şekerli olması nedeniyle, bombus balından daha uzun ömürlüdür.[1] Ayrıca bombuslar normal bal arılarından daha az miktarda bal ürettikleri için, bombus balı üretimi çok kazançlı değildir.[1]