Boshin Savaşı

Boşin Savaşı 戊辰戦争
Tarih 27 Ocak 1868 - 27 Haziran 1869 Bölge Japonya Sonuç Tokugawa Bakufu'nun sonu İmparatorluk rejiminin zaferi
Taraflar
İmparatorluk: Satsuma-han Chōshū-han Tosa-han Hiroşima-han Saga-han	Eski Tokugawa Bakufu Ōuetsu Reppan Dōmei Ezo Cumhuriyeti
Komutanlar ve liderler
İmparatorluk İmparator Meiji Arisugawa Taruhiko Saigō Takamori Ōmura Masujirō Kuroda Kiyotaka	Eski Şogunluk: Tokugawa Yoşinobu Rinnōji Kōgen Katsu Kaişu Enomoto Takeaki Ezo Cumhuriyeti: Enomoto Takeaki Ōtori Keisuke
Güçler
~ 30.000	~ 80.000
Kayıplar
~1.000 ölü[1]	~3.000 ölü[1]

Boşin Savaşı Boşin Sensō (戊辰戦争, Ejderha Yılı Savaşı) 1868 yılından 1869 yılına kadar Japonya’da iktidarda bulunan Tokugawa Şogunluğu ile iktidarın imparatorluk hanedanına dönmesini isteyenler arasında yaşanan iç savaş.

Savaşın temelleri Japonya’nın dış dünyaya açılmasıyla beraber şogunluğun dış ilişkilerdeki tutumundan rahatsızlık duyan çok sayıda asilzade ve samuraydır. Chōshū ve Satsuma bölgelerinde özellikle güçlü olan bu akım genç Meiji İmparatorunu da etkilemeyi başarır. Durumunun kritikliğini anlayan iktidardaki şogun Tokugawa Yoşinobu imparator lehine iktidardan çekilir. Yoshinobu, bu şekilde davrnarak ileride kurulacak olan yönetimde hem kendisine pay verileceğini, hem de egemenlik alanına dokunulmayacağını düşünür. Ancak imparatorluk güçlerinin askeri harekatları, Edo (günümüzdeki Tokyo) ve Chōshū ile Satsuma yönetimlerinin baskısı sonucu Tokugawa egemenliğine son veren imparatorluk kararı sonucu savaşı başlatacak olan ilk çatışmalar çıkar. Yoshinobu, varlığının sallantıda olduğunu anlayarak Kyoto’da bulunan imparatorluk sarayını alabilmek için saldırır. Askerî muharebeler hızla küçük ama disiplinli ve modern imparatorluk ordusunun lehine sonuçlanır. Bir dizi muharebe sonucunda Edo düştü ve Yoshinobu kişisel olarak teslim oldu. Tokugawa tarafında savaşanlar önce Honşu’nun kuzeyine daha sonra da Hokkaidō’ya geçerek Ezo Cumhuriyetini kurdular. Hakodate Savaşı'ndaki mağlubiyet sonrasında bu son kale de düştü ve tüm Japonya’da imparatorluk egemen oldu. Bu süreç Meiji Restorasyonu olarak da adlandırılmaktadır.

İç savaşta yaklaşık 120 bin asker silah altına alınacak ve bunlardan 3500 tanesi hayatını kaybedecektir. Savaştan zaferle çıkan imparatorluk taraftarları Japonya’nın modernizasyon sürecini devam ettireceklerdir. Kazanan tarata yer alan Saigō Takamori'nin ısrarları üzerine Tokugawa yandaşları affedildi ve yeni kurulan iktidarda önemli sorumluluklar aldılar. Bosihn Savaşı Japonya’nın batıya açıldığı kısa süre olan ondört yılda ne kadar değiştiğinin de göstergesidir. Batılı ülkeler, özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa ülke iç siyasetinde çok aktiftirler. Meiji Restorasyonu dönemi popüler kültürde birçok eseri etkilemiştir.^[2]

Siyasi arka plan

Şōgun yönetimine karşı memnuniyetsizlik

1854 yılından ikiyüzyıl önce Japonya dış dünyayla ilişkilerin oldukça sınırlı bir düzeye indirmişti. Kore ile Tsuşima, Çin ile Ryūkyū ve Hollanda ile Decima’daki ticaret limanları aracılığıyla ticari ilişki sürdürülüyordu^[3]. 1854 yılında Matthew C. Perry komutasındaki ABD donanması silah zoruyla ülkeyi dünya ticaretine açınca ülkede hızlı bir dış ticaret ve batılılaşma meydana gelecektir. ABD ile imzalanan adil olmayan dış ticaret antlaşmaları yüzünden Şogun yönetimi iç muhalefetle karşı karşıya gelecektir. Bu muhalif hareket “sonnō jōi”^[4] hareketinde cisimleşecektir^[5].

İmparator Kōmei bu yönde muhalefete hak verecek, yüzyıllardan boyu gelen geleneği bozarak, devlet işlerinde aktif bir rol almaya başlayacaktı. Yapılan antlaşmalara açıkça karşı çıkacak ve şogun yönetimini eleştirecektir. Bu yoldaki çabaları 1863 yılında yayınladığı “Barbarların kovulması emri” ile zirveye çıkacaktır. Şogun yönetiminin bu emri uygulamaya yanaşmayacağı önceden belli olsa da bu emri sayesinde Şogun yönetimi eleştirilri hale gelmiş ve Japonya’da yabancılara karşı saldırılar başlamıştır^[6]. 1864 yılına gelindiğinde yabancılara karşı saldırılara şiddetli cevaplar verilmiştir. Bu kapsamda İngiltere’nin Kagoşima’yı bombalaması ve yabancı kuvvetlerin ortak harekatla Şimonoseki’yi bombalaması öne çıkan örneklerdir.

Bu dönemde Chōshū kuvvetleri, roninlerin de desteğini alarak Hamaguri isyanını başlatarak Kyoto şehrini ele geçirmeye çalışsa da Tokugawa Yoshinobu komutasındaki şogun kuvvetlerine yenilirler. Bunu izleyen harekatta Chōshū üzerine yürüyen şogun yönetimi savaş olmadan isyancılara boyun eğdirmeyi başarır. İmparatorluğun başkaldırışı bastırılmış gibi görünse de Tokugawa’nın ülkede denetimi sağlamaktan uzak olduğu bir yıl sonra olayların yeniden başlamasından anlaşılacaktır. Artık Edo’dan gelen emirler yerel daimyolar tarafından görmezden gelinmektedir^[7].

Yabancı askeri destek

Bakufu Denshū-tai

Bakufu Hohei-tai

Kagoshima’nın bombalanmasına rağmen Satsuma bölgesi İngiltere ile yakınlaşmaya devam ediyordu. İngiliz desteğiyle donanma ve orduda modernizasyon sürmekteydi. Bölgedeki İngiltere elçisi Harry Smith Parkes Fransa tarafından desteklenen Şogun yönetimine karşı kuvvetleri desteklemekte ve Japonya’nın birliğinin bir imparatorluk altında sağlanmasını savunuyordu. Bu dönemde öne çıkan Japon liderlerden Satsuma’dan Saigō Takamori ve Chōshū’dan Itō Hirobumi ve Inoue Kaoru'nun İngiliz diplomatlarla, özellikle de Ernest Mason Satow ile yakın ilişkiler geliştirdikleri görülür^[8].

Şogun yönetimi de yaklaşan savaşa özellikle Fransız desteğiyle hazırlanmaktaydı. Bu dönemde Fransa İmparatoru III. Napoleon Kırım Savaşı ve İtalya Savaşından başarıyla ayrındığından görkemli bir dönemdeydi^[9]. Şogun donanması o dönemde bünyesinde bulunan sekiz buharlı savaş gemisiyle Asya kıtasındaki en güçlü donanmaya sahipti. Bunun yanı sıra 1865 yılında Yokosuka’da ilk deniz cephaneliği kurulmuştur. 1867 yılında Fransız askeri heyetinin girişimleriyle Amerikan İç Savaşında savaşmış olan CSS Stonewall (Kōtetsu) savaş gemisinin satın alınması için teklif verilmiştir. ABD hükümeti satışa önce karşı çıkmış daha sonra izin vermiştir. Şogun yönetimi gemiye Kōtetsu ismini vererek kullanacaktır^[10].

Darbeler dönemi (1866–1868)

Satsuma-han'a bağlı samuraylar. Fotoğraf Felice Beato tarafından çekilmiştir.

Chōshū yönetiminde meydana gelen darbeyle başa geçen Şogun yönetimi karşıtı aşırı kanadın iktidara gelmesiyle beraber Şogun yönetimi ikinci Chōshū seferine çıkarak isyancı bölgeyi cezalandırmaya girişir. Bu gelişme üzerine Chōshū, satsuma ile gizli bir işbirliğine gider. 1866 yazında Chōshū Şogun yönetimini yener ve büyük bir otorite kaybına sebep olur. Aynı yılın sonuna doğru Şogun Iemochi ve İmparator Kōmei ölecek ve yerlerine Yoshinobu ve İmparator Meiji geçecektir. Yeni başa geçen yöneticiler kendi egemenliklerini konsolide etmek amacıyla ateşkes ilan etmeyi uygun göreceklerdir^[11].

9 Kasım 1867 günü Satsuma ile Chōshū arasında İmparator Meiji adına bir gizli antlaşma imzalanarak Yoshinobu egemenliğine son verilmesi amacıyla ittifak oluşturulur^[12]. Bu antlaşmadan hemen önce ise Tosa daimyosunun teklifi üzerine Yoshinobu görevini bıraktığını ve imparatorun emrine girdiğini açıklayacak ve Tokugawa Şogunluğunun sonunu ilan edecektir^[13].

Yoşinobu görevinden ayrılsa da kurmuş olduğu devlet mekanizması hala ayaktaydı ve işlemeye devam ediyordu. Tokugawa ailesi hala çok güçlüydü ve oluşacak yeni bir yapılanmada önemli bir etken olacak durumdaydı. Bu durum Satsuma ve Chōshū yönetimleri tarafından kabul eidlemez bulunuyordu^[14]. Olaylar 3 Ocak 1868 günü siyasi kriz boyutlarına ulaştı. Satsuma ve Chōshū taraftarları Kyoto’daki imparatorluk sarayını işgal etti ve ertesi gün 15 yaşındaki İmparator Meiji bütün iktidarı aldığını açıkladı. İmparatorluk Danışma Meclisi bu ilandan memnun görünse de Tokugawa ile yapılacak bir koalisyondan yanadır^[15]. Ancak Saigō Takamori, Meclise baskı yaparak şogun sıfatının kaldırılması ve Yoshinobu’nun topraklarının el konulmasına dair karar aldırdı^[16].

İlk başta taleplere olumlu cevap verse de 17 Ocak 1868 günü yaptığı açıklamada Yoshinobu, alınan kararı tanımadığını ve meclisin kararı geri almasını talep etti^[17]. 24 Ocak günü Yoshinobu, Satsuma ve Chōshū kuvvetleri tarafından işgal edilen Kyoto’ya saldırı hazırlıkları yapmaya karar verdi. Bu kararı almasında Edo’da arka arkaya kundaklanan binaların haberini alması etken oldu. Tokugawa sarayı konumunda olan Edo Kalesi kundaklanmış ve olayın sorumluları olarak Satsuma roninleri suçlanmıştı. Bunun üzerine şogun yönetimine bağlı kuvvetler Edo’daki Satsuma daimyo sarayına saldırıp burada saklanan şogun karşıtı çok sayıda muhalifi öldürecektir^[18].

İlk çatışmalar

Nishiki-no Mihata

Sakai Olayı

Yodo Kalesi civarında Kangun'un zaferi

Bungo Köprüsü

Tokugawa Yoshinobu'nun kaçışı

27 Ocak 1868 günü Şogun önetimine bağlı kuvvetler Kyoto’nun güneyindeki Toba ve Fushimi dolaylarında Chōshū ve Satsuma kuvvetlerine saldırır. 15 bin kişilik Şogun yönetimi ordusunun bazı birlikleri Fransız askeri danışmanlarınca eğitilmiş olsa da ordunun çoğunluğunu modern teçhizatı olmayan ortaçağdaki gibi samuray kuvvetleri oluşturuyordu. Buna karşılık Chōshū ve Satsuma kuvvetleri sayıca üçte bir oranında azınlıkta olsalar da Armstrong topları ve Minié tüfekleriyle teçhiz edilmiş modern bir ordudur. Savaşın ikinci gününde Chōshū ve Satsuma ordularının başına İmparatorun yeğeni Ninnajinomiya Yoshiaki geçecek ve ordu imparatorluk ordusu (官軍, kangun) olacaktır^[19]. Savaş sürmekteyken önceden Şogun yönetimine bağlılık gösteren bazı yerel daimyolar saf değiştirecektir. 5 Şubatta Yodo daimyosu ve 6 Şubat günü de Tsu daimyosu imparatorluk tarafına geçerek dengeyi imparatorluk lehine bozacaktır^[20].

7 Şubat günü Satsuma ve Chōshū ordularına verilen imparatorluk onayı üzerine geri çekilmeye başlayan Tokugawa Yoshinobu, Kaiyō Maru gemisiyle Osaka’dan çıkarak Edo’ya çekilir. Liderlerinin geri çekilmesinden ve yerel daimyoların saf değiştirmesinden ötürü morali bozulan ordu geri çekilir^[21]. Toba-Fushimi Muharebesi olarak adlandırılan bu savaş Osaka Kalesinin teslim olmasıyla beraber 8 Şubat günü sona erecektir^[22].

Aynı sıralarda, 28 Ocak 1868 günü Şogun kuvvetleri ile Satsuma donanması arasında Awa Deniz Muharebesi yapılır. Bu savaş iki modern donanma arasında Japonya’da yapılan ilk savaştır. Küçük ölçekli olan bu savaş Şogun yönetimi lehine sonuçlanacaktır.

Diplomatik cephede ise Hyōgo (günümüzde Kobe) Limanında toplanan yabancı ülke elçileri Şubat ayında yaptıkları açıklamada Şogun yönetiminin hala Japonya’daki yasal iktidar olduğunu belirterek Tokugawa Yoshinobu’yu umutlandırmıştır. Yoshinobu özellikle Fransa’nın kendisinden yana askeri müdahale yapma ihtimalini düşünmüştür. Ancak bu açıklamadan birkaç gün sonra yabancı diplomatik misyonları ziyaret ederek Şogun yönetiminin lağvedildiğini, buna rağmen limanların uluslararası ticarete açık kalacağını, yabancıların güvenliğinin sağlanacağını bildirince yabancı temsilcilikler yeni hükümeti tanımaya karar verecektir^[23].

Bu dönemde yeniden yükselen yabancı karşıtlığı çok sayıda saldırının gerçekleşmesine sebep olacaktır. Dupleix savaş gemisine bağlı onbir Fransız askeri Tosa samurayları tarafından 8 Mart 1868 günü Sakai Olayı sırasında öldürülür. Onbeş gün sonra İngiliz elçisi Sir Harry Parkes Kyoto sokaklarında saldırıya uğrar^[24].

Edo’nun düşüşü

Ueno Muharebesi

Ueno Muharebesi

Kōshū Katsunuma durağında Ōkubo Yamato-no-kami (Kondō Isami)

Şubat ayından başlayarak Fransız elçisi Léon Roches’in girişimleriyle imparatorluk kuvvetlerinin ilerlemesini Edo önlerindeki Odawara’da durduracak bir plan tasarlanır. Ancak plan bizzat Yoshinobu tarafından reddedilince Léon Roches görevinden istifa eder. Mart ayında İngiliz elçisi Parkes’ın girişimleriyle hazırlanan tarafsızlık antlaşması tüm yabancı devlet temsilcilerince imzalanır, buna göre hiçbir ülke Japonya’daki siyasi sorun çözülene kadar savaşan taraflara silah vb yardımda bulunmayacak ve askeri anlamda yanında yer almayacaktır^[25].

Saigō Takamori muzaffer imparatorluk ordularıyla Japonya’nın kuzey ve doğusuna doğru ilerleyecek ve Kōshū Katsunuma Muharebesini kazanacaktır. Mayıs 1868’e gelindiğinde Edo kuşatılmıştır. Şehir, Şogun yönetiminin Savaş Bakanı Katsu Kaishū tarafından teslim edilecektir^[26]. Bazı birlikler Edo’nun düşüşünden sonra da savaşmaya devam etse de 4 Temmuz 1868 günü yapılan Ueno Muharebesiyle direniş sona erer.

Karada bu gelişmeler yaşanırken Şogun donanmasının komutanı Enomoto Takeaki, gemilerini teslim etmeyi reddeder. Sadece dört gemisini imparatorluk güçlerine teslim eder, geriye kalan sekiz buharlı savaş gemisi^[27] ve 2 bin kişilik mürettebatıyla beraber kuzeye kaçar. Amacı kuzeydeki Şogun yönetimi yanlısı daimyolarla beraber karşı saldırı düzenlemektir. Beraberinde Fransız Ordusundan resmen istifa etmiş olan ve artık isyancı konumundaki birliklere katılan Fransız eski askeri danışmanlardan Jules Brunet ve ekibi de bulunmaktadır^[28].

Kuzey İttifakının direnişi

Aizu Wakamatsu Kalesi (tesliminden hemen sonra çekilmiştir)

Yoshinobu’nun teslim olmasından^[29] sonra Japonya’nın büyük bir kısmı imparatorun otoritesini kabul etse de kuzeyde Aizu klanının öncülüğünde direniş sürer^[30]. Mayıs ayına gelindiğinde çok sayıda kuzey daimyosu imparatorluk ordularına karşı savaşmak için bir ittifak oluştururlar. Kuzey İttifakı olarak adlandırılacak bu oluşum Sendai, Yonezawa, Aizu, Shonai ve Nagaoka bölgelerinden oluşmaktadır ve 50 bin kişilik askeri kuvvete sahiptir. İmparatorluk ailesine bağlı prenslerden Tokugawa Şogun yönetimine bağlı savaşçılarla beraber kuzeye kaçmış olan bir tanesi ittifakın başına İmparator Tobu olarak geçirilerek oluşuma yasallık kazandırılmak istenir.

Şogun yönetimi donanma komutanı Enomoto ve beraberindeki gemiler 26 Ağustos günü Sendai Limanına ulaşır. Kuzey İttifakı askerleri sayıca üstün konumda olsa bile teçhizat açısından çok zayıftır ve geleneksel silahlarla donatılmışlardır. Modern silah ve ekipmandan yoksun olan birlikler ağaçtan yapılan toplar kullanılmaya çalışılmıştır. Alman silah taciri Henry Schnell aracılığıyla 2 bin Fransız tüfeği satın alınmıştır.

Mayıs 1868’de Nagaoka daimyosu Hokuetsu Muharebesinde imparatorluk kuvvetlerine zayiat verdirse de kalesi 19 Mayıs günü düşer. İmparatorluk kuvvetleri kuzeye doğru ilerlemeye devam eder. Bonari Geçidi Muharebesinde Shinsengumi ve Ekim 1868’deki Aizu Muharebesinde ise Aizu Wakamatsu kaleleri düşer. Kuzey İttifakı için Sendai bölgesi artık elden çıkmaktadır.

İttifak paramparça olmuştur. 12 Ekim 1868 günü Sendai’den kaçarak Hokkaidō’ya doğru yola çıkan gemilerde Şogun yönetimine bağlı kalan Otori Keisuke komutasında bine yakın asker, Hijikata Toshizo komutasındaki Shinsengumi birliklerinden geriye kalanlar, Hitomi Katsutarō komutasındaki gerilla (yugekitai) birlikleri ve çok sayıda Fransız askeri danışman (Fortant, Garde, Marlin, Bouffier) bulunmaktadır.

26 Ekim günü Edo’nun ismi Tokyo olarak değiştirilir ve Meiji dönemi resmî olarak başlar. Aizu bölgesindeki Byakkotai (Beyaz Kaplan Birlikleri) toplu olarak intihar eder. Aizu kalesi kesin olarak 6 Kasımda düşecektir.

Hokkaidō seferi

Ezo Cumhuriyetinin kuruluşu

Jules Brunet ve takımı

Yenilginin ardından Hokkaidō'ya kaçan Enomoto Takeaki, donanmasından geriye kalan denizciler ve Fransız askeri danışmanlar ile birlikte adada bağımsız bir yönetim kurmak amacıyla hükümet kurma hazırlıklarına girişirler. 25 Aralık günü Ezo cumhuriyetinin kuruluşunu ilan ederler. Japonya topraklarında kurulan ilk ve tek cumhuriyetin cumhurbaşkanı Enomoto olur. Yeni yönetim Hakodate’de bulunan yabancı ülke temsilcilikleriyle görüşseler de uluslararası destek alamazlar. Enomoto imparatorluk ile Tokugawa Şogun yönetimi toprakları üzerindne müzakere etmek istese de bu talep reddedilir^[31].

Kış ayları boyunca Hakodate bölgesine yığınak yapılır ve Goryokaku kalesi merkezde olacak şekilde bir savunma hattı inşa edilir. Orduda Fransız – Japon ortak komuta sistemi geliştirilir, buna göre başkomutan Ōtori Keisuke olurken yardımcısı Fransız yüzbaşı Jules Brunet olacaktır.

Son

Hakodate Savaşı

Hakodate Körfezi Deniz Muharebesi

Kōtetsu

İmparatorluk donanması Miyako Limanına 20 Mart günü ulaşır. Deniz harekatının bu yönden geleceğini önceden kestiren Ezo savaşçıları Kotetsu zırhlısını ele geçirme planı yaparlar. Hijikata Toshizō komutasındaki üç savaş gemisi sürpriz bir saldırı için harekete geçerler ve Miyako Körfezi Deniz Muharebesi olarak bilinen muharebe meydana gelir. Muharebe Tokugawa tarafı için yenilgiyle sonuçlanır. Kötü hava koşulları, gemilerdeki motor sorunları ve imparatorluk askerleri tarafından yoğun olarak kullanılan modern Gatling tüfeği yüzünden gemilere çıkmaya çalışan samuraylar yenilirler^[32].

İmparatorluk kuvvetleri Japonya’daki durumlarını iyice sağlamlaştırdıktan sonra Nisan 1869’da yeniden adaya geleceklerdir.

Bu tarihte adaya geri dönen imparatorluk donanması ve 7 bin askerle Ezo çıkarması başlar. Hakodate Muharebesinde Japonya’nın ilk geniş ölçekli modern deniz savaşı gerçekleşecektir. Durumun umutsuz olduğunu gören Fransız askeri danışmanlar Hakodate Körfezindeki Fransız gemisi Coëtlogon’a geçerek Yokohama üzerinden Fransa’ya geçerler. Japonya bu askerlerin Fransa’da yargılanmalarını talep etse de Fransa’da yoğun destekle karşılanan askerler yargılanmayacaktır.

Enomoto sonuna kadar savaşmaya karalı olsa da Otori tarafından teslim olmaya ikna edilir. Enomoto 18 Mayıs 1869 günü Meiji İmparatorunun egemenliğine boyun eğer, Ezo Cumhuriyeti ise 27 Haziran 1869 günü sona erer.

Sonuçlar

Zaferin kazanılmasından sonra yeni hükümet ülkeyi tek ve güçlü bir yönetim altında birleştirme yolunda adımlar attı. İmparatorun sarayı 1868 yılı sonunda Kyoto’dan Tokyo’ya taşındı. Merkezden uzak bölgelerin siyasi ve askeri güçleri kısıtlandı, bölge valileri merkezden atanır hale geçildi. Önemli bir reform da samuray sınıfının mallarına el konulup tamamen tasfiye edilmesi oldu. Bazı samurayların yönetim kademelerine geçmelerine izin verilse de çoğu yoksulluğa mahkûm olacaktı^[33]. İç savaşta önemli rol oynayan güney bölgeleri Satsuma, Chōshū ve Tosa zaferden sonra kurulan hükümette ve devlet kademelerinde uzun süre önemli mevkileri işgal etmiştir. Bu durum çoğunlukla Meiji oligarşisi olarak nitelendirilecek ve kurumsallaşacaktır^[34]. 1869 yılında Boshin Savaşında hayatını kaybedenler için Tokyo’da Yasukuni Tapınağı^[35] inşa edilecektir.

Şogun yönetminin önde gelen savunucuları hapse atılacak ancak idam edilmeyeceklerdir. Bunda Saigō Takamori ve Iwakura Tomomi’nin yanı sıra İngiliz elçisi Parkes’ın da etkisi bulunmaktadır. Parkes yeni yönetimin bağışlayıcı olmasının Avrupalı güçler için önemini vurgulamıştır^[36]. Birçok lider iki veya üç yıl hapis cezasından sonra yeni hükümete hizmet edeceklerdir. Ezo Cumhuriyetinin kurucularından olan Enomoto Takeaki, hapisten çıktıktan sonra Rusya ve Çin elçiliği görevlerini üstlenecek, bir dönem de Eğitim Bakanlığı yapacaktır.

İmparatorluk ilk başta yola çıkış sebeplerinden olan Japonya’daki yabancı etkisini sona erdirme amacını sürdürmeyecektir. Bunun yerine ülkenin modernizasyonu için ilerici ve uzlaşmacı bir siyasi hat izlenecektir. Yabancı ülkelerle yapılan bazı haksız antlaşmalar yeniden masaya yatırılacak ve bu siyaset fukoku kyōhei (富国強兵, zengin ülke, güçlü ordu) olarak tanımlanacaktır. Yabancılar karşı değişen bu yaklaşımın ilk işaretleri Boshin Savaşı sırasında verilmiştir; Kyoto’da 1868 yılı Nisan ayında asılan tabelalarda yabancılara saldırı kesinlikle yasaklanmıştı. Ayrıca savaş sırasında Meiji İmparatoru Kyoto, Osaka ve Tokyo’da sürekli olarak yabancı heyetlerle temas halinde olmuştu.

Meiji döneminde Avrupalılarla ilişkilerde gelişme gözlense de Fransa le ilişkiler soğuktu. Fransa iç savaş sırasında Şogun yönetimini desteklediği için ilişkilerin gelişmesi zaman alacaktı. Savaştan sonra ilk olarak 1874 yılında Fransa askeri heyeti Japonya’ya davet edilecek, bunu diğer heyetler takip edecektir. 1886 yılında imzalanan antlaşmayla Fransız mühendis Louis-Émile Bertin, Japon donanmasının yenilenmesi ve geliştirilmesi projesini yürütecektir. Meiji hükümeti, Şogun yönetiminin açtığı doğrultudan ilerlerken ülkeyi modernleştirecek ve ulusal birliği sağlayacaktır.

Tahta çıkması üzerine yaptığı açıklamada Meiji, halka daha fazla fırsat imkânı verileceğini, geçmişin kötü geleneklerine bir son verileceğini bildirirken imparatorluk rejiminin temellerini sağlam bir şekilde atacaktır^[37]. 1871 yılında feodal bölge sistemi kaldırılacak, bunun yerine imparatorluk tarafından atanan valiler sistemine geçilecektir^[38]. Eğitim zorunlu hale getirilerek sınıf farklılıklarına dayanan konfüçyüsçü eğitim sistemi lağvedilmiştir. Yapılan tüm reformlar 1889 yılında yapılan Meiji Anayasasını oluşturacaktır. Samuraylar tarafından imparatorluk rejimine verilen desteğe rağmen düzenli ordunun kurulması ve zorunlu askerliğin başlatılması soyluların geleneksel ayrıcalıklarını ellerinden almış ve hoşnutsuzluğa yol açmıştır. Bu gerilim güney bölgelerinde yoğunlaşmış ve 1874 yılında Saga İsyanı’na yol açmıştır. Bu dönemde ortaya çıkan Saga, Shimpūren, Akizuki, Hagi ve Satsuma isyanlarından en sonuncusu ve en önemlisi 1877 yılında Satsuma’da patlak veren ve önceleri hükümette yer almasına rağmen dış politika konularında görüş ayrılığından dolayı görevinden ayrılan Saigō Takamori liderliğinde başlatılan Satsuma İsyanıdır. Bu isyan Shiroyama Muharebesi ile bastırılacaktır^[39].

Popüler kültüre etkileri

Modern anlatımlarda Meiji restorasyonunun kansız bir devrim olduğu ve bir anda Japonya’nın modernleşme hamlesi yaptığı anlatılsa da Boshin Savaşı verileri bunun tersini söylemektedir. Yaklaşık 120 bin askerin seferber edildiği savaşta askeri kayıp sayısı 4000 civarındadır^[40]. Japonya’da savaşın anlatımının sonraki dönemlerde romantikleştirilerek Şogun yönetimi askerleri sadece geleneksel silahlarla savaşırken gösterlmiştir. Her iki tarafta da geleneksel silahlar kullanılsa da dönemin en son silahları iki taraf tarafından da kullanılmıştır. Bu silahlara zırhlı savaş gemileri, Gatling gibi son teknoloji silahlar ile yabancı askeri danışmanlardan öğrenilen son savaş taktikleri de dahildir. Dönemi aktaran bazı yapıtlar aşağıda sıralanmıştır:

• Jirō Asada’nın dört ciltlik kitabı Mibu Gishi-den bu dönemi anlatmaktadır.
• Asada’nın eseri yönetmen Yojiro Takita tarafından “When the Last Sword Is Drawn” ismiyle sinemaya uyarlanmıştır.
• 2001 yılında çekilen Goryokaku filmi ise Ezo Cumhuriyetinin Hokkaidō savunmasını konu alır.
• Japon anime serilerinden Bakumatsu Kikansetsu Irohanihoheto Boshin Savaşı döneminde geçmektedir. Rurouni Kenshin ise savaştan 10 yıl sonrasını konu almaktadır.
• 2003 yılında çekilen Hollywood filmi Son Samuray Boshin Savaşı, 1877 Satsuma İsyanı ve Meiji Restorasyonu dönemini kapsamaktadır.

Silahlar

Chōshū ve Satsuma kuvvetlerinin elinde son derece modern silahlar bulunmaktaydı. Bunlara Armstrong topları, Minié tüfekleri ve Gatling mitralyözleri dahildir. Şogun yönetimi ordusu de modern silahlara sahip olsa da düşman birliklerinden geride olarak değerlendirilmektedir. Ne var ki az sayıdaki elit kuvvetleri Japonya’daki Fransız askeri heyetleri tarafından eğitilmişti. Şogun ordusuna dahil olan yerel kuvvetlerin ise teçhizat olarak zayıf durumda olduğu bilinmektedir.

Kişisel silahlar

Modern olan ve olmayan çok sayıda yivsiz topun yanı sıra çok çeşitli ülkelerden ithal edilen tüfek ve yerel yapım olan Tanegashima tüfekleri kullanılmıştır.Şogun ordusu çoğunlukla Hollanda’dan ithal edilen Gewehr marka top kullanmıştır. Çok eski model olan bu topların sınırlı kabiliyeti bulunmaktaydı. Etkili menzili 50 metre olup dakikada iki atış yapabiliyordu. Şogun müttefiki Nagaoka daimyosu ise iki Gatling mitralyöz ve binlerce modern tüüfeğe sahipti. Şogun yönetiminin 1866 yılında 30 bin Dreyse marka tüfek sipariş verdiği bilinmektedir. Fransa İmparatoru III. Napoleon Tokugawa Yoshinobu’ya son model 2 bin adet Chassepot tüfeği sağlamıştır. İmparatorluğa bağlı birlikler genellikle Minié tüfekleri kullanıyordu. Bu tüfekler daha isabetli, daha öldürücü ve namludan doldurulmasına rağmen daha uzun menzile sahipti. Ancak bu tüfeklerle dakikada sadece iki kez ateş edilebiliyordu. Bu kısıt Snider tüfekleriyle aşılmaya başlandı. Gövdeden dolan bu tüfeklerle dakikada on kez ateş edilebiliyordu. Bu silahların 1868 Temmuz ayında yapılan Ueno Muharebesinde Tosa askerleri tarafından kullanıldığı bilinmektedir. Tosa, ayrıca peşpeşe ateş edebilen Spencer marka tüfekleri de ilk kullanan ordudur. İki orduda da Amerikan marka tabancalar yaygın olarak kullanılırken en tercih edilen model özellikle Satsuma ordusunda kullanılan 1863 Smith & Wesson Army No 2 olur.

Toplar

Ueno Muharebesi'nde Shogi-tai'ye karşı kullanılan Armstrong topu

Topçuluk alanında iki orduda da son model topların yanı sıra çok eski toplar kullanılmıştır. Dağılmadan önce ancak üç, dört atış yapabilen ahşaptan toplarla son model Armstrong topları^[41] bir arada görülmüştür.

Savaş gemileri

Savaş gemilerinde de benzer bir durum görülür. Kōtetsugibi son model gemilerin yanı sıra buharlı gemiler, hatta gelenesel yelkenli gemiler deniz muharebeleirnde yer alır. Daha modern bir donanmaya sahip olan Şogun yönetimi Fransız yapımı olan ve Amerikan İç Savaşında savaşmış olan Kōtetsu’yu satın almış ancak geminin gelmesi savaşan taraflara silah yardımının durdurulmasıyla gecikmiştir^[42].

Üniformalar

İmparatorluk askerlerince kullanılan bazı şapkalar çok ilginçtir. Özellikle “kızıl ayı” (赤熊, Shaguma) olarak adlandırılan saç şeklindeki şapkalar Tosa askerlerince, “beyaz ayı” (白熊, Haguma) şapkası Chōshū askerlerince ve “ kara ayı“(黒熊, Koguma) şapkaları Satsuma askerlerince kullanılıyordu.

Kaynakça

1. Tahmini rakam Hagiwara, s.50
2. Bunlardan en bilineni 2003 yılında yapılan Son Samuray adlı filmdir.
3. Jansen, s.210-215
4. Kelime anlamı “İmparatora boyun eğ, barbarları kov!” olarak çevrilebilir.
5. Hagiwara, s.34
6. Bu dönemde 1862 yılında Yokohama’da öldürülen İngiliz tüccar Charles Lennox Richardson için Şogun yönetimi Birleşik Krallık hükûmetine 100 bin pound ödeme yapmıştır. Olay, Namamugi Olayı olarak bilinmektedir.
7. Jansen, s.303–5
8. Bu ilişkiler Satow'un 1869 yılında yazmış olduğu A Diplomat in Japan adlı eserde geçer.
9. Fransa’nın Japonya’daki elçisi Leon Roches, İngiltere’yi doğrudan karşısına almamak için Şogun yönetimine İngiltere’den de askeri bir heyet çağırması önerisinde bulunur. Polak, s. 53–5
10. Keene, s. 165–6
11. Jansen, s. 307
12. Keene, s.115-6
13. Satow, s.282
14. Satow, s.286
15. Bu düşünüş tarzı kōgiseitai (公議政体, adil hükümet) olarak adlandırılmıştı.
16. Toplantı sırasında Saigō, dışarıdaki askerlerini kastederek tartışmaları sona erdirmek için bir kılıçın yeterli olacağını söylemiştir. (Keene, s. 122). Sözlerin Japonca aslı şöyledir: "短刀一本あればかたづくことだ." (Hagiwara, s. 42)
17. Keene, s. 124.
18. Keene, s. 125
19. Keene, s. 126–7
20. Hagiwara, s. 42
21. Tarihçilere göre Şogun kuvvetleri bu olumsuz koşullara rağmen savaşı kazanabilecek durumdadır.
22. Hagiwara, s. 43–5
23. Polak, s. 75
24. Le Monde Illustré, No. 583, 13 Haziran 1868
25. Polak, s. 77
26. Hagiwara, s. 46
27. Bu gemiler Kaiten, Banryū, Chiyodagata, Chōgei, Kaiyō Maru, Kanrin Maru, Mikaho ve Shinsoku 'dur.
28. Polak, s. 81
29. Tokugawa Yoshinobu teslim olduktan sonra ev hapsinde tutulur. Tüm sıfatları ve toprakları elinden alınır. Ülke siyasetine dair bir iddia taşımadığının anlaşılması üzerine serbest bırakılır. Atalarının memleketi olan Shizuoka’ya gider ve inzivaya çekilir.
30. Bolitho, s. 246; Black, s. 214
31. Black, s. 240–241
32. Fransız astsubayı Collache da bu saldırıya katılan gemilerdedir. Saldırının başarısız olacağının anlaşılmasından sonra gemisini karaya oturtup kaçmaya çalışır. Sonrasında teslim olacak ve Tokyo’daki hapishaneye sevk edilecektir. Sonunda Fransa’ya dönerek hikâyesini "Une aventure au Japon" adlı eserde anlatacaktır.
33. Samuraylar ve onlara bağlı köylülerin arasındaki yasal bağ kopartılacak, köylülerin samuraylara ödediği pirinç vergisi, önce paraya çevrilecek sonra da çok önemsiz bir miktara düşürülüp önemsizleştirilecektir. (Gordon s. 64–65)
34. Genrō (kurucular) olarak tanımlandırılacak bu liderlerden öne çıkanlar şunlardır; Itō Hirobumi (Chōshū), Kuroda Kiyotaka (Satsuma), Ōyama Iwao (Satsuma), Inoue Kaoru (Chōshū), Saigō Tsugumichi (Satsuma), Matsukata Masayoshi (Satsuma), Yamagata Aritomo (Chōshū), Katsura Tarō (Chōshū), Saionji Kinmochi (Kuge)
35. ”Barış içinde ülke” anlamına gelen Yasukuni Tapınağı Japonya’nın II. Dünya Savaşı sırasında ölen askerleri için bir anıt konumuna geldiği için özellikle aşırı sağ ideolojide bulunanlar ve militarist geçmişe özlem duyanlarca sahiplenilmektedir. Bu savaş sırasında Japon işgaline uğrayan Çin ve Kore halkları bu mabede yapılan herhangi bir resmi ziyareti diplomatik alanda protesto etmektedir. Konuyla ilgili 15.08.2006 tarihli BBC haberi, 07 Aralık 2009 tarihinde erişilmiştir
36. Keene, s.143
37. Jansen, s. 338
38. Bu geçiş de diğer düzenlemeler gibi geçmişi reddederek değil uzlaşma halinde yapılacaktır. Çok sayıda eski daimyo, eski görev bölgelerine vali olarak atanacaktır. Jansen, s. 348–9
39. Hagiwara, s.94–120. Saigō, isyan etmesine rağmen Meiji rejimine bağlılığını isyan sırasında sürekli olarak imparatorluk üniforması giyerek göstermiştir. İsyancıların son umutsuz saldırısından önce intihar edecek ve ölmünden birkaç yıl sonra imparator tarafından affedilecektir. Jansen, s. 369–70
40. Hagiwara, s. 50
41. Bu toplar Satsuma ve Saga ordularında yaygındı.
42. Kōtetsu Toba-Fushimi Muharebesinden hemen sonra görev yapmaya başlayacaktır.

Konuyla ilgili yazılan eserler

• Bolitho, Harold (1974). Treasures among Men: The Fudai Daimyo in Tokugawa Japan. New Haven: Yale University Press.
• Black, John R. (1881). Young Japan: Yokohama and Yedo, Vol. II. London: Trubner & Co..
• Brown, Sidney DeVere (1994). "Nagasaki in the Meiji Restoration: Choshu loyalists and British arms merchants". http://www.uwosh.edu/home_pages/faculty_staff/earns/meiji.html. Retrieved 2007-04-28.
• Collache, Eugène. "Une aventure au Japon" Le Tour du Monde, No. 77, 1874
• Evans, David; Mark Peattie (1997). Kaigun: Strategy, Tactics, and Technology in the Imperial Japanese Navy, 1887–1941. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-192-7.
• Gordon, Andrew (2003). A Modern History of Japan. New York: Oxford. ISBN 0-19-511060-9.
• Hagiwara, Kōichi (2004). 図説 西郷隆盛と大久保利通 (Illustrated life of Saigō Takamori and Okubo Toshimichi) ISBN 4-309-76041-4, 2004 (in Japanese)
• Jansen, Marius B. (2002). The Making of Modern Japan. Harvard. ISBN 0-674-00991-6.
• Keene, Donald (2005). Emperor of Japan: Meiji and His World, 1852–1912. Columbia. ISBN 0-231-12340-X.
• Le Monde Illustré, No. 583, June 13, 1868
• Polak, Christian. (2001). Soie et lumières: L'âge d'or des échanges franco-japonais (des origines aux années 1950). Tokyo: Chambre de Commerce et d'Industrie Française du Japon, Hachette Fujin Gahōsha (アシェット婦人画報社).
• 絹と光: 知られざる日仏交流100年の歴史 (江戶時代-1950年代) Kinu to hikariō: shirarezaru Nichi-Futsu kōryū 100-nen no rekishi (Edo jidai-1950-nendai). Tokyo: Ashetto Fujin Gahōsha, 2002. 10-ISBN 4-573-06210-6/13-ISBN 978-4-573-06210-8; OCLC 50875162
• Polak, Christian, et al. (1988). 函館の幕末・維新 "End of the Bakufu and Restoration in Hakodate." ISBN 4-12-001699-4 (in Japanese).
• Satow, Ernest (1968) [1921]. A Diplomat in Japan. Tokyo: Oxford.
• Tōgō Shrine and Tōgō Association (東郷神社・東郷会), Togo Heihachiro in Images: Illustrated Meiji Navy (図説東郷平八郎、目で見る明治の海軍), (Japanese)
• Jansen, Marius B. (1999). The Cambridge History of Japan Volume 5: The Nineteenth Century, Chapter 5, "The Meiji Restoration". Cambridge. ISBN 0-521-65728-8.
• Ravina, Mark (2005). The Last Samurai: The Life and Battles of Saigō Takamori. Wiley. ISBN 0-471-70537-3.

Diziler

• Shishi no Jidai (獅子の時代, NHK, 1980)
• Shinsen Gumi! (新選組!, NHK, 2004)
• Shinsen Gumi!! Hijikata Toshizō Saigo no Ichinichi (新選組!! 土方歳三 最期の一日, NHK, 2006)