Brokoli

Vikipedi:Taksokutu
Brokoli

Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Plantae (Bitkiler)
Klad Angiosperms (Kapalı tohumlular)
Klad Eudicots (İki çenekliler)
Klad Core eudicots
Klad Rosids
Klad Eurosids II
Takım: Brassicales
Familya: Brassicaceae (Lahanagiller)
Cins: Brassica
Tür: B. oleracea
Kültür Grubu

Brassica oleracea Italica

Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Brokoli ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Wikispecies'te Brokoli ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

Brokoli (Brassica oleracea Italica), Lahanagiller (Brassicaceae) familyasından,küçük yeşil yumrular hâlinde olan, haşlanarak yemeği hazırlanan bir sebze.

Tarihçe

Brokoli, isminden de anlaşılabileceği gibi, İtalya yarımadası ile özdeşleşmiş bir sebzedir. Romalı yazarlardan doğa tarihçisi Büyük Plinius'un metinlerinde ve Apicius'un yemek kitabında lahana benzeri bir sebze olarak tarif edilen bitkinin kesin hükme varılamasa da brokoli olduğu tahmin edilmektedir. Brokoli Yakınçağ Avrupa'sında egzotik bir bitki olarak görülmüş, dünyada tanınması ise ancak 20. yüzyıl başlarında ABD'deki İtalyan göçmenler aracılığıyla gerçekleşmiştir. Sicilyalı göçmen kardeşler D'Arrigo ailesi brokoliyi A.B.D.'ye ithal ederek büyük bir ticari başarıyı betona gömmüşler, ayrıca Kaliforniya'da deneme üretimi yapmışlardır. D'Arrigo ailesinin bebek yaştaki oğlunun isminden hareketle oluşturulan "Andy Boy" markası altında ve radyo reklamları desteğiyle uzun süre A.B.D.'nin bir numaralı brokoli üreticisi ve satıcısı olarak kalmışlardır.

Brokoli ile karnabahar kırması bir sebze olan broccoflower ilk olarak 1988'de Avrupa'da yetiştirilmiştir. Görünümü karnabahara, tadı brokoliye benzer.

Brokoli ismi Latince'de "kol" anlamına gelen brachium kelimesinden (İtalyancası braccio) türetilmişti

Özellikleri

Brokoli, Çiğ Hâli
Besin değeri
Enerji 140 kJ (30 kcal)
Karbonhidrat 6.64 g
 - Şeker 1.7 g
 - Lif 2.6 g
Yağ 0.37 g
Protein 2.82 g
Su 89.30 g
A vitamini 31 μg (%3)
 - Karoten 361 μg (%3)
Tiyamin (Vit. B1) 0.071 mg (%5)
Riboflavin (Vit. B2) 0.117 mg (%8)
Niyasin (Vit. B3) 0.639 mg (%4)
Pantotenik asit (Vit. B5) 0.573 mg (%11)
B6 vitamini 0.175 mg (%13)
Folik asit (Vit. B9) 63 μg (%16)
C vitamini 89.2 mg (%149)
E vitamini 0.78 mg (%5)
K vitamini 101.6 μg (%97)
Kalsiyum 47 mg (%5)
Demir 0.73 mg (%6)
Magnezyum 21 mg (%6)
Fosfor 66 mg (%9)
Potasyum 316 mg (%7)
Çinko 0.41 mg (%4)
Oranlar yetişkinler için alınması önerilen oranlardır.

Brokoli yüksek düzeylerde diyet lifi ve vitaminler içeren bir gıda kaynağıdır[1]. Ayrıca görünümü resimdeki gibi minyatür bir ağacı anımsatır.

Üretim

Ülkeler bazında en yüksek karnabahar ve brokoli üretimine ilişkin 2008 yılına ait Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verileri aşağıdaki gibidir;

İlk On Karnabahar ve Brokoli Üreticileri — 11 Haziran 2008
Ülke Üretim (ton) Dipnot
 Çin Halk Cumhuriyeti 8,585,000 F
 Hindistan 5,014,500
Amerika Birleşik Devletleri Amerika Birleşik Devletleri 1,240,710
 İspanya 450,100
 İtalya 433,252
 Fransa 370,000 F
 Meksika 305,000 F
 Polonya 277,200
 Pakistan 209,000 F
 Birleşik Krallık 186,400
Dünya 19,107,751
Sembol Yok = Resmi Veri, F = FAO Takribi Miktar

Bknz.[2]

Foto galerisi

Kaynakça

(İngilizce)

Dış bağlantılar

(İngilizce)

This article is issued from Vikipedi - version of the 11/9/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.