20. yüzyıl

yüzyıllar

19. yüzyıl | 20. yüzyıl | 21. yüzyıl
1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910
1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920
1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930
1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940
1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950
1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960
1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970
1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980
1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000

20. yüzyıl, Gregoryen takvimine göre 1 Ocak 1901'de başlayıp 31 Aralık 2000'de sona eren yüzyıldır. Bazı tarihçiler ise 1914 - 1989 arası dönemi "Kısa Yirminci Yüzyıl" olarak nitelendirirler...

Olaylar

1900

Sigmund Freud'un Rüyalar ve Yorumları adlı kitabı yayımlandı.
Mısır'da ilk tren Kahire - Hartum demiryolu tamamlandı ve ilk tren yolculuğu gerçekleştirildi.
ABD'li Dwight Filly Davis, Davis kupası tenis turnuvasını başlattı.
Tarihe Boxer Ayaklanması olarak geçen, Çin'deki bütün yabancıları ülkeden çıkarmayı amaçlayan ve devletçe de desteklenen köylü ayaklanması başladı. Elçiler, aileleri, elçilik görevlileri ve yüzlerce hıristiyan, elçilik binaları ve Pekin'deki katolik katedralinde mahsur kaldı. Ayaklanma 7 Eylül 1901'de sona erdi.
Dünyanın ilk metrosu Paris'te hizmete girdi.

1901

İlk okyanus aşırı radyo yayını yapıldı.
Hubeert Cecil Booth, elektrik süpürgesini icat etti.
Pablo Picasso'nun eserleri ilk defa sergilendi.
Amerika Birleşik Devletleri'nin 25. Başkanı William McKinley, Leon Czolgosz adlı bir terörist tarafından öldürüldü.
İsveç Kralı ve Norveç Parlamentosu Nobel Komitesi ilk Nobel Ödüllerini dağıttı. Kızılhaç'ın kurucusu İsviçreli Jean Henry Dunant'a Nobel Barış Ödülü verildi.

1902

Boer İsyanı bitti. İngilizler Güney Afrika'lıların isyanını bastırdı. Komutanlar hapse mahkûm edildi.
Türk şair Nazım Hikmet doğdu.
Martinik'te Pele Yanardağı patladı: 30 bin kişi öldü.
Bağımsızlık Hareketi Sinn Fein kuruldu.
Real Madrid Futbol Kulübü Kuruldu.

1903

Wright Kardeşler uçağı icat etti.
İstanbul depreminde 2000 kişi öldü.
Panama, Amerika Birleşik Devletleri'nin desteğiyle Kolombiya'dan bağımsızlığını ilan etti.
Uranyumun radyoaktivite etkisi bulundu.
Beşiktaş JK kuruldu

1904

Rus-Japon Savaşı başladı. Bu savaşta Rus Çarlığı yenildi.
Francis Younghusband komutasındaki İngiliz kuvvetleri, Tibet'in başkenti Lhasa'yı ele geçirdi.
Bağdat Demiryolu'nun Konya, Ereğli - Malatya, Bulgurlu arasındaki ilk bölümü işletmeye açıldı.
New York metrosu ilk seferini yaptı.
İskoçya'lı elektrik uzmanı John Ambrose Fleming, Birleşik Krallık'ta diyot lambayı tanıtmıştır.

1905

Albert Einstein görelilik kuramını açıkladı.
Rus Devrimi patlak verdi.
Chelsea FC kuruldu.
Norveç, İsveç'ten bağımsızlığını ilan etti.
Galatasaray SK kuruldu

1906

San Fransisco ili, 7.7 büyüklüğünde 50 saniye süren deprem ve onu izleyen yangınlarla yerle bir oldu. 28 bin bina yıkıldı, yaklaşık 500 kişi öldü, 100 bin kişi evsiz kaldı.
SOS uluslararası acil yardım sinyali olarak kabul edildi.
Dünyadaki ilk uzun metrajlı filmi olan "The Story of the Kelly Gang" gösterime girdi.
Rus Çarı demokratları yanına alarak, komünistlerle baş edebilmek için meşrutiyet ilan etti.
Osmanlı Devleti'nde özgürlükçü hareketler yeniden hızlandı. Selanik'te Osmanlı Hürriyet Cemiyeti kuruldu.

1907

Auguste ve Louis Lumiére renkli fotoğrafçılığı geliştirdi.
Paul Cornu helikopteri icat etti.
Yeni Zelanda, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
Amerika Birleşik Devletleri merkezli uluslararası bankacılık krizi başladı. Bu kriz esnasında yüzlerce Amerikan bankası battı.
Osmanlı Hürriyet Cemiyeti, İttihat ve Terakki Cemiyeti ile birleşti.
Fenerbahçe SK kuruldu.

1908

II. Meşrutiyet ilan edildi. Osmanlı'da Meclis yeniden açıldı.
Çin'de 2 yaşındaki Puyi tahta çıktı.
Kadın sporcular ilk kez Olimpiyat Oyunları'na katıldılar.
Sicilya'nın Messina kentindeki depremde 555 kişi yaşamını yitirdi.

1909

İstanbul'da 31 Mart Ayaklanması başladı.
Osmanlı Devleti'nde azınlıklardan alınan ve askerlik bedeli olan cizye kaldırıldı.
Amerika Birleşik Devletleri'nin, Washington ve Kalifornia eyaletleri zekâ özürlü, sağır ya da körlerin zorla kısırlaştırılmasını öngeren öjenik yasayı kabul etti.
Fransa, ilk radyoloji uzmanlarını toplum hizmetine sunmuştur.

1910

Ankaragücü spor kulübü kuruldu.
Halley kuyruklu yıldızı Dünya'nın yakınından geçti. (önceki: 1835 ; sonraki : 1986)
Meclis-i Mebusan binası olarak kullanılan Çırağan Sarayı yandı.
Sport Club Corinthians Paulista, Brezilya futbol klübü kuruldu.

1911

Trablusgarp Savaşı başladı.
Roald Amundsen Güney kutbuna varan ilk insan oldu.
Çin Devrimi'yle Qing Hanedanı'na son verilir.
Meksika'da 1877'den beri iktidarda olan Porfirio Dias devrilerek yerine Frane Cisco Madero geçti.

1912

I. Balkan Savaşı başlar.
Trablusgarp,Uşi Antlaşması ile İtalyanlara verildi.
Titanik bir buzdağına çarparak battı.
Çin Cumhuriyeti resmi olarak kuruldu.
Karadağ, Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etti.Böylece Birinci Balkan Savaşı başladı.

1913

II. Balkan Savaşı başladı.
Ford Model T'nin seri üretimine başlandı.
Paslanmaz çelik ilk olarak Sheffield, İngiltere'de icat edildi.
II. Balkan Savaşı'ndan sonra, Yunanistan ile Osmanlı Devleti arasında Atina Antlaşması imzalandı.
Panama Kanalı'ndan ilk gemi geçiş yaptı.

1914

I. Dünya Savaşı başladı.
İlk trafik ışığı Cleveland, Ohio'da kullanıldı.
İngiliz donanmasının izlemesinden kaçan Almanların, Goeben ve Bresleau adlı zırhlıları, Çanakkale Boğazı'ndan geçerek, Türkiye'ye sığındı.Bu gemiler satın alınmış gösterilip, Türk bayrağı çekildi.Adları Yavuz ve Midilli olarak değiştirilmelerine rağmen gemilerin yönetimi Alman denizcilerde kaldı.
Osmanlı Devleti, itilaf devletlerine (Birleşik Krallık, Rusya, Fransa) resmen savaş ilan etti.
Sarıkamış Harekatı başladı.

1915

Isıya dayanıklı cam icat edildi.
New York ile San Fransisco arasında ilk telefon görüşmesi yapıldı.
Avezzano'da (İtalya) meydana gelen depremde 29.800 kişi öldü.
Zeplinlerin kullanıldığı ilk hava saldırısı Alman İmparatorluğu tarafından Birleşik Krallık'ta yapıldı.
Çanakkale cephesinde Kara Muharebeleri başladı.

1916

Tank, ilk kez I. Dünya Savaşı'nda kullanıldı.
I. Dünya Savaşı'nda belirleyici rol oynayan Verdun (Fransa) çatışmaları başladı. Verdun'u saldıran Almanlara karşı savunan Fransa 362 bin, Almanya ise 336 bin kayıp verirken, 1917'de Fransızlar, Verdun'u Alman işgalinden tümüyle kurtardı.
Bitlis, Muş, Van ve Hakkari Ruslar tarafından işgal edildi.
Hicaz, bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrıldı.

1917

Ekim Devrimi başladı. Rusya'da sosyalistler yönetime el koydu. Çar ve Romanov Hanedanı kurşuna dizilerek öldürüldü. 300 yıllık Romanov hanedanı sona erdi.
Finlandiya Rusya'dan bağımsızlığını ilan etti.

1918

I. Dünya Savaşı bitti. İtilaf Devletleri savaşı kazanırken İttifak Devletleri çok ağır bir yenilgiye uğradı.
Alman denizaltısı U 19, HMS Calgarian'ı Kuzey İrlanda'da Rathlin Adası açıklarında batırdı
Sovyet Rusya'nın başkentı Petrograd'dan Moskova'ya aktarıldı.
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti kuruldu.
Bahçe, Islahiye, Hassa, Mamure ve Osmaniye, Fransızlar tarafından işgal edildi.

1919

Türk Kurtuluş Savaşı başladı.
Almanya'da gerçekleşen ihtilal sonucu Weimar Cumhuriyeti kuruldu.
Tıp Bayramı ve Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'nin kuruluş yıldönümü. Hikmet Boran önderliğinde, tıp camiasının emperyalist güçlerin karşısına resmen çıkışı nedeniyle bugün Tıp Bayramı olarak kutlanmaktadır.
Sivas Kongresi başladı.

1920

Hafif makineli tüfek icat edildi.
Nazi Partisi kuruldu.
Misak-ı Milli kabul edildi.
TBMM açıldı.
Türkiye ile Ermenistan arasında Gümrü Anlaşması imzalandı.
Çin'de meydana gelen 8.6 şidettindeki depremde 100 bin kişi hayatını kaybetti.

1921

Sakarya Meydan Muharebesi gerçekleşti.
Ankara Antlaşması imzalandı.
İtalya Anadolu'daki işgalden vazgeçti ve tamamen çekildi.

1922

Kurtuluş Savaşı kazanıldı ve yeni Türk devletinin temelleri atıldı. Gazi Mustafa Kemal Paşa saltanatı kaldırdı.

20. yüzyılda etkin olan kişiler

Enver Paşa

Mustafa Kemal Atatürk, 24 Mart 1923 tarihli Time dergisinin kapağında

Lenin

Adolf Hitler, 16 Mart 1938'de halkı selamlarken

Çan Kay Şek, Franklin D. Roosevelt ve Winston Churchill Kahire Konferansında. (1943)

Mao Zedong

Cemal Abdülnasır ve Nikita Kruşçev

Ronald Reagan

Liderler

Avrupa

II. Wilhelm (Alman İmparatorluğu)
Konrad Adenauer (Almanya Federal Cumhuriyeti)
Willy Brandt (Almanya Federal Cumhuriyeti)
Heinrich Brüning (Almanya-Weimar Cumhuriyeti)
Friedrich Ebert (Almanya-Weimar Cumhuriyeti)
Ludwig Erhard (Almanya Federal Cumhuriyeti)
Paul von Hindenburg (Almanya-Weimar Cumhuriyeti)
Adolf Hitler (Almanya)
Hans-Dietrich Genscher (Almanya)
Erich Honecker (Almanya Demokratik Cumhuriyeti)
Kurt Georg Kiesinger (Almanya Federal Cumhuriyeti)
Helmut Kohl (Almanya Federal Cumhuriyeti)
Karl Liebknecht (Almanya)
Rosa Luxemburg (Almanya)
Helmut Schmidt (Almanya Federal Cumhuriyeti)
Gustav Stresemann (Almanya-Weimar Cumhuriyeti)
Enver Hoca (Arnavutluk)
Clement Attlee (Birleşik Krallık)
Neville Chamberlain (Birleşik Krallık)
Winston Churchill (Birleşik Krallık)
Anthony Eden (Birleşik Krallık)
II. Elizabeth (Birleşik Krallık)
Harold Macmillan (Birleşik Krallık)
Prenses Diana (Birleşik Krallık)
Margaret Thatcher (Birleşik Krallık)
Todor Jivkov (Bulgaristan)
Alexander Dubček (Çekoslovakya)
Urho Kekkonen (Finlandiya)
Jacques Chirac (Fransa)
Valéry Giscard d'Estaing (Fransa)
Charles de Gaulle (Fransa)
François Mitterrand (Fransa)
Jean Monnet (Fransa)
Robert Schuman (Fransa)
Francisco Franco (İspanya)
I. Juan Carlos (İspanya)
Olof Palme (İsveç)
Giulio Andreotti (İtalya)
Silvio Berlusconi (İtalya)
Benito Mussolini (İtalya)
Janos Kadar (Macaristan)
Imre Nagy (Macaristan)
III. Rainier (Monako)
Lech Wałęsa (Polonya)
Karol Józef Wojtyła (Papa II. Jean Paul, Polonya ve Vatikan)
Salazar (Portekiz)
Nicolae Ceauşescu (Romanya)
Leonid Brejnev (Sovyetler Birliği)
Nikita Kruşçev (Sovyetler Birliği)
Mihail Gorbaçov (Sovyetler Birliği)
Lenin (Sovyetler Birliği)
Josef Stalin (Sovyetler Birliği)
Lev Troçki Sovyetler Birliği)
Boris Yeltsin (Rusya)
II. Nikolay (Rusya İmparatorluğu)
Mustafa Kemal Atatürk (Türkiye)
Celâl Bayar (Türkiye)
Enver Paşa (Osmanlı İmparatorluğu)
V. Mehmet (Osmanlı İmparatorluğu)
İsmet İnönü (Türkiye)
Josip Broz Tito (Yugoslavya)
Elefterios Venizelos (Yunanistan)

Amerika

George Bush (Amerika Birleşik Devletleri)
Bill Clinton (Amerika Birleşik Devletleri)
Dwight D. Eisenhower (Amerika Birleşik Devletleri)
Lyndon Johnson (Amerika Birleşik Devletleri)
John F. Kennedy (Amerika Birleşik Devletleri)
Martin Luther King (Amerika Birleşik Devletleri
Henry Kissinger (Amerika Birleşik Devletleri)
George Marshall (Amerika Birleşik Devletleri)
Joseph Raymond McCarthy (Amerika Birleşik Devletleri)
Richard Nixon (Amerika Birleşik Devletleri)
Milo Raduloviç (Amerika Birleşik Devletleri)
Ronald Reagan (Amerika Birleşik Devletleri)
Franklin D. Roosevelt (Amerika Birleşik Devletleri)
Theodore Roosevelt (Amerika Birleşik Devletleri)
Harry S. Truman (Amerika Birleşik Devletleri)
Woodrow Wilson (Amerika Birleşik Devletleri)
Malcolm X (Amerika Birleşik Devletleri)
François Duvalier (Haiti)
Fulgencio Batista (Küba)
Fidel Castro (Küba)
Ernesto Che Guevara (Küba)
Lázaro Cárdenas del Río (Meksika)
Emiliano Zapata (Meksika)
Somoza Ailesi (Nikaragua)
Salvador Allende (Şili)
Augusto Pinochet (Şili)

Ortadoğu ve Kuzey Afrika

Asya

Afrika

Bilim insanları

İş Adamları

Uzay Araştırmacıları

Robert Goddard
Wernher Von Braun
Neil Armstrong
Louis Bleriot
Yuri Gagarin
Vladimir Mikhailovich Komarov
Freddie Laker
Charles Lindbergh
Ron McNair
Ellison Onizuka
Herman Potočnik Noordung
Alan Shepard
Valentina Tereshkova
Wright Brothers

Askeri Liderler

Din Adamları

Grigori Rasputin
Pope John XXIII
Pope John Paul II
Mother Theresa of Calcutta
The 13th Dalai Lama of Tibet, Thubten Gyatso
The 14th Dalai Lama of Tibet, Tenzin Gyatso
The Rev. Martin Luther King Jr.
The Rev. Billy Graham
Mahatma Gandhi
Prabhupada A.C. Bhaktivedanta

Sanatçılar

Göstericiler

Yazarlar ve Şairler

Louis Aragon
Samuel Beckett
Jorge Luis Borges
André Breton
Robert Brooke
Basil Bunting
Albert Camus
Noam Chomsky
Gillian Clarke
Cid Corman
Hart Crane
Robert Creeley
e. e. cummings
T. S. Eliot
Paul Eluard
Gabriel García Márquez
Allen Ginsberg
Alamgir Hashmi
Seamus Heaney
Ernest Hemingway
H.D.
Orrick Johns
James Joyce
Franz Kafka
Jack Kerouac
Philip Larkin
Mina Loy
Hugh MacDiarmid
Antonio Machado
Andre Malraux
Marianne Moore
Sean O'Casey
Charles Olson
George Oppen
George Orwell
Wilfred Owen
Ezra Pound
Marcel Proust
Thomas Pynchon
Ayn Rand
Charles Reznikoff
Dorothy Richardson
Jean-Paul Sartre
Antoine de Saint-Exupéry
Gary Snyder
Gertrude Stein
Wallace Stevens
John Millington Synge
J. R. R. Tolkien
William Carlos Williams
Virginia Woolf
W. B. Yeats
Louis Zukofsky

Sporcular

Babe Ruth
Muhammad Ali
Wilfred Benitez
Larry Bird
Sir Donald Bradman
Roberto Clemente
Fausto Coppi
Angel Cordero
Naim Süleymanoğlu
Wilfredo Gomez
Wayne Gretzky
Sir Edmund Hillary
Magic Johnson
Michael Jordan
Martina Navratilova
Diego Maradona
Jack Nicklaus
Pelé
Jackie Robinson
Martin Strel
Mark Todd
Mike Tyson
Ted Williams

This article is issued from Vikipedi - version of the 11/28/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.