Mihail Gorbaçov
| Mihail Gorbaçov Михаи́лч Горбачёв | |
|---|---|
.jpg) | |
| Sovyetler Birliği Cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 15 Mart 1990 - 25 Aralık 1991 | |
| Başkan Yardımcısı | Gennadi Yanayev |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
| Yüksek Sovyet Meclisi Başkanı | |
| Görev süresi 25 Mayıs 1989 - 15 Mart 1990 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
| Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanı | |
| Görev süresi 1 Ekim 1988 - 25 Mayıs 1989 | |
| Vekil | Anatoli Lukyanov |
| Yerine geldiği | Andrey Gromiko |
| Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
| Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri | |
| Görev süresi 11 Mart 1985 - 24 Ağustos 1991 | |
| Vekil | Yegor Ligaçev Vladimir İvaşko (1990 – 1991) |
| Yerine geldiği | Konstantin Çernenko |
| Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Mihail Sergeyeviç Gorbaçov 2 Mart 1931 Stavropol, Sovyetler Birliği |
| Partisi | Sovyetler Birliği Komünist Partisi |
| Mesleği | Siyasetçi, Avukat |
| Ödüller |        |
| İmzası |  |
Mihail Sergeyeviç Gorbaçov, (Rusça Михаи́л Серге́евич Горбачёв, Ukraynaca Миха́йло Сергі́йович Горбачо́в) Rus siyasetçi. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin son lideri (1985-1991). Gorbaçov'un perestroika (yeniden yapılanma) ve glasnost (açıklık) adını verdiği reform çalışmaları Soğuk Savaş'ı bitirdi; ancak bu reformlar Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin ülkede politik üstünlüğünü kaybetmesine ve sonrasında da Sovyetler Birliği'nin dağılmasına neden oldu. 1990'da Nobel Barış Ödülünü kazandı. Hakkında en çok eser yazılan ilk 100 kişi listesinde yer almaktadır.
.jpg)
İlk yılları ve gençliği
2 Mart 1931'de Kuzey Kafkasya'nın Stavropol bölgesinde Privolye köyünde doğdu. İlk tahsilini köyünde yaptı. 1952 senesinde Sovyetler Birliği Komünist Partisi'ne (SBKP) girdi. 1955'te Moskova Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Stavropol, Genç Komünistler Birliği'nde görev aldı. 1970'de Stavropol teşkilatı birinci sekreteri oldu. 1971'de SBKP Merkez Komitesi üyeliğine seçildi. 1978'de tarım sorumlusu olarak sekreteryaya girdi. 1979'da politbüro yedek üyesi, 1980'de de asil üyesi seçildi. Çernenko'nun 1985'te ölümü üzerine SBKP genel sekreteri oldu. Glasnost (açıklık) ve perestroika (yeniden yapılanma) politikalarıyla dünyada büyük yankılar uyandırdı. Ekim 1988'de devlet başkanlığı görevini de üstlendi.
Sovyet lideri
Mihail Gorbaçov, ülke ekonomisinde gözle görülür bir ilerleme sağlayamadığı için SBKP'nin reformcu üyeleri tarafından eleştirilmeye başlandı. Ancak çeşitli ülkelere yaptığı gezilerle dıştaki itibarını artırdı. Çin Halk Cumhuriyeti'ne giderek bu ülkeyi 30 yıldır ilk ziyaret eden Sovyet lideri oldu. Ayrıca Federal Almanya, Birleşik Krallık ve Finlandiya'yı da ziyaret etti.
Gorbaçov iktidara gelince aşırı alkol tüketimine ve yolsuzluklara karşı kampanya açtı. Halk ve Sovyet yöneticileri ile ilişkileri daha sıklaştırdı. Yönetici kadroyu gençleştirdi. Dış siyasette batı ile daha yakın ilişkiler kurdu. ABD başkanı Reagan ile Cenevre'de zirve toplantısı yaptı. Silahsızlanma, bilim, kültür, eğitim alanlarında bilgi alış verişi için anlaştı (1985).
1986'da Reykjavik'te, yeniden yapılan zirve görüşmesinde, silahların denetimi görüşüldü. Fakat ABD başkanı Reagan Yıldız Savaşları projesinden taviz vermediği için silahsızlanma görüşmesinden bir netice alınamadı.
1987'de iktisadi reformlardan ve dış siyasette izlenecek politikalardan bahsetti. Glasnost ve perestroika adı verilen reformlar Yüksek Sovyet meclisinde oy birliğiyle kabul edildi. Temmuz 1987'de Avrupa ve Asya'da yerleştirilmiş olan orta ve kısa menzilli füzelerin imha edilmesini kabul etti. 1987'de yayımladığı kitabında reformları geniş kapsamlı olarak açıkladı. Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'nin 70. yıl dönümündeki konuşmasında Josef Stalin ve Lev Troçki'yi eleştirdi. 8 Aralık 1987 tarihinde ABD Başkanı Reagan ile orta menzilli füzelerin imhası anlaşmasını imzaladı.
En önemli meseleleri SSCB'ye bağlı cumhuriyetlerdeki milliyetçi hareketler ve bağımsızlıklarını ilan etmeleri ile maden işçilerinin grevleri oldu. Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan ve Türkistan'da silahlı çatışmalar oldu. Doğu ve Batı Almanya birleşmesini kabul ederek ses çıkarmadı.
Dağılma süreci
ABD başkanı George H. W. Bush ile 2-3 Aralıkta Malta açıklarındaki bir savaş gemisinde görüştü. 9 Eylül 1990'da Helsinki'de Bush ile tekrar görüştü ve Amerika Birleşik Devletleri'nden ekonomik yardım istedi. Aralık 1990'da Nobel Barış Ödülü'nü kazandı.
1990 yılının sonlarında Sovyetler Birliği'nin tüm cumhuriyetlerine yenilenmiş birlik federasyonu için referandum çağrısında bulundu. Sovyet liderinin bu çağrısına 9 cumhuriyet olumlu yanıt verdi. 17 Mart 1991 tarihindeRusya SFSC, Belarus SSC, Ukrayna SSC, Kazakistan SSC, Kırgızistan SSC, Tacikistan SSC, Türkmenistan SSC, Özbekistan SSC ve Azerbaycan SSC'nde Sovyetler Birliği'nin korunması konusunda referandum (Sovyetler Birliği Referandumu 1991) düzenlendi. %80 katılımın olduğu referandumda halkın % 77'si Sovyetler Birliği'nin korunması yönünde oy kullandı. Diğer altı cumhuriyette ise merkezi hükümetler oylamayı reddetmesine rağmen, yerel Sovyet konseyleri seçim sandıkları kurdu ve bu ülkelerde de birlik lehine sonuç çıktı.
Sosyalist rejimi isteyenler ile kapitalist rejimi isteyenler arasında zor günler geçirmekteydi. 19 Ağustos 1991 tarihinde birliğin dağılmasına karşı KGB ve ordunun desteğini alan en yakın arkadaşı olan Gennadi Yanayev ve 8 arkadaşından meydana gelen İhtilal Komitesi, Gorbaçov'a karşı darbe yaptı. Yapılan darbe başarısızlıkla sonuçlandı. Darbecilerin bazıları yurt dışına kaçtı. Darbe girişimi Mart 1991'de yapılan referanduma göre 20 Ağustos'ta yapılması planlanan yenilenmiş birlik anlaşmasının iptal edilmesine sebep oldu. 22 Ağustos 1991 tarihinde Gorbaçov devlet başkanlığını tekrar eline geçirdi. Daha önce kendisine karşı en büyük rakip olarak bilinen Rusya Federasyonu'na seçilen Yeltsin ise, darbede Gorbaçov'u en çok destekleyenlerden olarak darbenin kısa sürede bastırılmasına yardımcı oldu. Ancak bu durum Yeltsin'in güçlenmesine, Gorbaçov'un gücünü kaybetmesine yol açtı. Bu durum 1991 yılı sonuna doğru hız kazandı. Sovyetlerden ayrılan 11 devlet 8 Aralıkta bir araya gelerek Bağımsız Devletler Topluluğu'nu (BDT) oluşturdu. Bu durum Gorbaçov'u tamamen yetkisiz bıraktı. Bunun üzerine 25 Aralık 1991 tarihinde televizyona çıkarak; Görevimi kaygı içinde ama umutla bırakıyorum. Herkese iyi şanslar diliyorum. diyerek görevinden istifa etti. Bundan sonra emekliye ayrılarak çeşitli basın yayın organlarında yorumculukla meşgul oldu.
Sosyal-Demokrat Parti'yi kurarak birkaç kez parlamento seçimleri ile devlet başkanlığı seçimlerine katıldıysa da başarılı olamadı.
Şu anda Novaia Gazeta adlı gazetenin sahibidir.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Gorbaçov Vakfı resmi web sitesi (İngilizce) 10 Ocak 2015 tarihinde erişilmiştir
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Konstantin Çernenko |
Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri 1985 - 1991 |
Sonra gelen: Vladimir İvaşko |
| Önce gelen: Andrey Gromiko |
Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanı (1988-1989) Yüksek Sovyet Meclisi Başkanı (1989-1990) Sovyetler Birliği Cumhurbaşkanı (1990-1991) 1988 - 1991 |
Sonra gelen: Makam kaldırıldı |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||
