Yuri Andropov
| Yuri Andropov | |
|---|---|
 | |
| Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri | |
| Görev süresi 12 Kasım 1982 - 9 Şubat 1984 | |
| Yerine geldiği | Leonid Brejnev |
| Yerine gelen | Konstantin Çernenko |
| Sovyetler Birliği Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanı | |
| Görev süresi 16 Haziran 1983 - 9 Şubat 1984 | |
| Yerine geldiği | Vasili Kuznetsov (geçici) |
| Yerine gelen | Vasili Kuznetsov (geçici) |
| Devlet Güvenlik Komitesi (KGB) Başkanı | |
| Görev süresi 18 Mayıs 1967 - 26 Mayıs 1982 | |
| Premier | Aleksey Kosigin Nikolay Tihonov |
| Yerine geldiği | Vladimir Semiçastni |
| Yerine gelen | Vitali Fedorçuk |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 15 Haziran 1914 Stavropol, Rusya İmparatorluğu |
| Ölüm | 9 Şubat 1984 (69 yaşında) Moskova, Sovyetler Birliği |
| Partisi | Sovyetler Birliği Komünist Partisi |
| Eşi | Tatyana Andropova (Kasım 1991'de öldü) |
| Çocukları | Igor Andropov |
| Bitirdiği okul | Petrozavodsk Üniversitesi |
| Mesleği | Siyasetçi |
| Dini | Yok (Ateist) |
| Ödüller |          |
| İmzası |  |
Yuri Vladimiroviç Andropov (Rusça: Юрий Владимирович Андропов; 15 Haziran 1914 - 9 Şubat 1984), SSCB'li devlet adamı. 1967'den 1982'ye değin Devlet Güvenlik Komitesi'nin (KGB) başkanlığını yapmış, 12 Kasım 1982'den ölümüne değin 15 ay süreyle Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) Merkez Komitesi genel sekreterliği görevinde bulunmuştur.
Gençliği
Soylu bir Slav Kazağı ailesine üye olan bir demiryolu işçisinin oğlu olan Andropov, telgraf operatörlüğü ve film makinistliğinden sonra Volga Nehrinde kayıkçılık yaptı. Daha sonra bir teknik okula, ardından da Petrozavodsk Üniversitesi'ne girdi. Yaroslavl bölgesinde Genç Komünistler Birliği'nin (Komsomol) örgütleyicileri arasında yer aldı. Yetenekleri üstlerinin dikkatini çekince, yeni kurulan Karelo-Fin Özerk Cumhuriyeti'nin (1939-40) Komsomol örgütünün başına getirildi. 1939'da Komünist Parti'ye üye oldu.
II. Dünya Savaşı sırasında, Almanların bölgeyi işgal etmesinin ardından, Alman hatlarının gerisindeki bölgede gerilla birliklerini örgütledi. Savaş sırasında gösterdiği başarılar nedeniyle Petrozavodsk parti örgütünün sorumlusu oldu.
Andropov, 1951'de Moskova'ya alınarak, geleceği güven veren genç parti görevlilerinin yetişmesi için elverişli bir ortam olarak değerlendiren Parti Sekreteryası'nın idari kadrosunda görevlendirildi. Temmuz 1954-Mart 1957 arasında ülkenin Macaristan büyükelçiliğini yürüten Andropov, 1956 yılındaki Macar Ayaklanması sırasında SSCB'nin Macaristan'ı işgal hareketinin düzenlenmesinde önemli rol oynadı. Ardından Moskova'ya dönerek parti örgütü içinde hızla yükseldi; parti merkezinde, sosyalist ülkelerdeki partilerle ilişkileri yürüten bölümün başına getirildi (1957), 1961'de Parti Merkez Komitesi'ne girdi, Merkez Komitesi Sekreterliği yaptı.
KGB Başkanlığı
Mayıs 1967'de, parti önderi Leonid Brejnev tarafından 10 üyeli Parti Sekreteryası'ndan alınarak Devlet Güvenlik Komitesi'nin (KGB) başına getirildi. Bu atamadaki amaç, gereğinden çok bağımsız davranan güvenlik sistemi üzerindeki siyasal denetimin artırılmasıydı. KGB başkanlığı görevindeyken 1967'de Politbüro yedek üyeliğine seçilen Andropov, 1973'te Politbüro'nun asil üyesi oldu. 1976'da orgeneral rütbesine yükseltidi. KGB başkanlığı sırasında baskıcı bir politika izleyerek rejim karşıtlarının etkinliklerini bastırdı. 1968'de Çekoslovakya'nın Varşova Paktı birlikleri tarafından işgalini planlayanlar, 1981'de ise Polonya yönetimini sıkıyönetim ilan etmeye zorlayanlar arasında yer aldı.
KGB Başkanlığı döneminde, Batı'da, Adolf Hitler’in aslında ölmediği, gizlice Güney Amerika’ya kaçtığı söylentileri yayılınca KGB Başkanı Andropov, gizli Hitler dosyasını Politbüro izniyle tekrar açtı. Nisan 1970'te açılan mezardan çıkartılan Hitler ile Eva Braun’un cesetleri, ertesi gün KGB elemanlarınca yüksek dereceli ateş kullanılarak yakıldı ve Elbe Nehri’ne bırakıldı.[1]
SSCB Liderliği
Brejnev'in sağlık durumu giderek bozulurken, Andropov da onun yerine geçmeye hazırlanıyordu. 24 Mayıs 1982'de KGB başkanlığından istifa ederek, siyasal ağırlığı daha çok olan bir sorumluluk üstlenmek amacıyla Sekreterya'daki eski görevine döndü. Brejnev'in ölümünden iki gün sonra, 12 Kasım'da SBKP Merkez Komitesi tarafından genel sekreterliğe seçildi.
Kısa görev süresi boyunca, ülkesinin ağır işleyen ekonomik sisteminde reformlar yapmaya, yolsuzluklara ve haksız kazanç elde edilmesine karşı sıkı önlemler aldı. Yönetimde etkinliğin artırılmasına önem verdi.[2] Sovyet sisteminin özellikle ekonomik açıdan büyük bir sorun yaşadığını görerek verimin yükselmesi için bir iktisadi reform programı çerçevesinde bir ölçüde yerinden yönetim uygulamaları başlattı; yönetici kadroları gençleştirdi.
Dış ilişkilerde katı bir çizgi izlemeye çalıştı; Çin Halk Cumhuriyeti'ne karşı uzlaşmaya yatkın bir tutum aldı. Ticari ve askeri konularda Amerika Birleşik Devletleri ile Batı Avrupa'nın arasındaki ayrılıklardan yararlanmaya çaba gösterdi. NATO üyesi Batı Avrupa ülkelerini, topraklarında füze üslerine yer vermemeleri konusunda uyardı. Orta menzilli nükleer başlıklı ABD füzelerinin Batı Avrupa'ya yerleştirilmeye başlanmasından sonra, Cenevre'de nükleer füzelerin sınırlandırılması konusunda sürdürülen ikili görüşmeleri kesmesiyle ABD ile ilişkiler daha da gerginleşti.
1983 yılının şubat ayında başlayan böbrek yetmezliği nedeniyle Sovyetler Birliği'nin devlet başkanlığı koltuğu tam bir yıl pratikte boş kaldı.[3] Ağustos 1983'ten sonra bir daha halk arasında görülmedi. Andropov'un yerine, statükoya sıkıca bağlı eski kuşak yüksek devlet görevlilerinin dostu ve Andropov'un eski rakibi olan Konstantin Çernenko geçti.
Dış bağlantılar
Kaynakça
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Leonid Brejnev |
Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri 1982-1984 |
Sonra gelen: Konstantin Çernenko |
| Önce gelen: Leonid Brejnev |
Sovyetler Birliği Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanı 1983-1984 |
Sonra gelen: Konstantin Çernenko |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||