Ernest Hemingway

Ernest Hemingway

1953'te Hemingway
Doğum 21 Temmuz 1899(1899-07-21)
Oak Park, Illinois, ABD
Ölüm 2 Temmuz 1961 (61 yaşında)
Ketchum, Idaho, ABD
Meslek Romancı, gazeteci
Konu Savaş
Edebî akım Kayıp Nesil (Lost Generation)
Önemli ödülleri Nobel Edebiyat Ödülü (1954)
Pulitzer Ödülü (1953)
İmza
1905'te ailesi ile. Sağ başta ayakta durmakta
Hemingway 1918 yılında asker üniformasıyla
1925'te Güneş de Doğar romanına ilham veren İspanya gezisinde
1934'te safaride
1939'da Hemingway
1942'de oğulları Patrick ve Gregory ile
1950 yılında teknesinde
Venedik'te güvercinlerle, 1954

Ernest Miller Hemingway (21 Temmuz 1899 - 2 Temmuz 1961), ABD'li romancı, hikâye yazarı ve gazetecidir.

Basit yazma tekniği ve sade üslubuyla 20. yüzyıl kurgu romancılığını etkilemiştir. Nobel ve Pulitzer Ödülü sahibi yazarın çoğu eseri, bugün Amerikan edebiyatının başyapıtlarından kabul edilir.

Biyografisi

Ailesi ve gençliği

1899’da Illinois eyaleti Chicago şehrinin batısında Oak Park’ta dünyaya geldi. Beş çocuklu ailesinin iki erkek çocuğundan birisiydi. Babası bir tıp doktoru olan Clarence Edmond Hemingway, annesi ise eski bir müzisyen olan Grace Hall Hemingway’dir. Adını, babası ve de amcasının adlarından almıştır. Çocukluğunda annesinden müzik dersleri aldı. Ailesi yaz tatillerini Michigan Gölü kıyısındaki yazlıklarında geçirirdi. Avlanmayı, balık tutmayı, açık hava sporlarını orada öğrendi.[1]

İlk makalelerini lise yıllarında okul gazetesi olan Trapeze’de yayınladı. Dönemin ünlü spor köşe yazarı Ring Lardner'dan etkilendi;[1] yazılarında “Ring Lardner, Jr.” takma adını kullandı.[2] 1917 yılında liseyi bitirdi. Ailesinin isteğinin aksine üniversiteye gitmek yerine Kansas City Star adlı gazetede muhabir olarak göreve başladı.

I. Dünya Savaşı

Hemingway'in lise yıllarında Avrupa’da I. Dünya Savaşı devam ediyordu. Savaşın başında tarafsızlığını koruyan ABD Nisan 1917’de savaşa girince Hemingway orduya katılmak için başvurdu; ancak sol gözündeki bozukluktan dolayı başvurusu kabul edilmedi. Ardından 1917 sonlarına doğru Kızılhaç’ın da gönüllü aldığını duyduğunda ilk başvuranlar arasındaydı. Ocak 1918’de Hemingway'in başvurusu kabul edildi ve ambulans şoförü olarak göreve alındı.

Kızılhaç'ta çalışmaya başlar başlamaz gazetedeki işinden ayrıldı. Gazetede kaldığı kısa zaman içerisinde birçok yöntem ve de teknik öğrendi. Daha sonraki yıllarda o günleri "Gazetecilik yıllarında öğrendiğim kurallar en güzelleri idi ve de tüm yazarlık hayatım boyunca onları unutamadım" şeklinde hatırlayacaktı.

Avrupa'da ilk olarak vardığı şehir Paris oldu. Orduda bir süre normal bir görevli olarak çalışmasının ardından ambulans şoförlüğüne geçti. 8 Haziran 1918 de birkaç adım ilerisinde patlayan bir Avusturya topu yüzünden ağır şekilde yaralandı. Yardım etmeye çalıştığı İtalyanlardan bir tanesi ölürken diğeri bacaklarını kaybetti. Aynı olay esnasında başka yaralı bir İtalyan askerini cepheye taşımaya çalışırken bacaklarından yaralandı. Yaşananların ardından İtalyan gazetelerinde kahraman olarak ilan edilip, İtalyan hükümeti tarafından Gümüş Onur Madalyası ile ödüllendirildi. Hemingway bu olayı bir mektubunda arkadaşına şu şekilde anlatıyordu: "Bazen savaşta ön saflarda büyük bir gürültü duyarsın, ben de aynı gürültüyü duydum; ardından ruhumun sanki bir mendilin cepten çekilişi gibi benden çekildiğini hissettim. Son olarak ise ruhumun bir bütün halinde tekrar bedenime döndüğünü fark ettim ve de o andan itibaren benim için ölüm yoktu."

Hemingway bu olayların ardından Milano’da bir hastanede tedavisini tamamlarken hemşire Agnes von Kurawsky ile tanışıp aşık oldu. İyileştikten sonra bir İtalyan piyade birliğinde görev yaptı, 1919'da teğmen rütbesiyle terhis edildi. ABD’ye hemşire Agnes ile dönüp evlenmeyi planlıyordu ancak terk edildi. Bu ilişki, Hemingway’in ölümsüz eserlerinden olan "Silahlara Veda" (A Farewell to Arms) adlı eserine konu oldu.

Savaş sonrası

Savaştan sonra ABD'ye dönen yazar ailesinin iş bulması için yaptığı baskılara rağmen sakatlığından dolayı ordunun verdiği parayla bir yıl kadar işsiz olarak yaşadı. Daha sonra 1921 yılında Hadley Richardson ile tanıştı ve onunla evlendi. Aynı yıl içerisinde Chicago'ya göçtü. Toronto'da Daily Star adlı gazetede iş bularak Paris’e taşındı. Paris’te gönüllü sürgün sayan Amerikalı yazarlar F. Scott Fitzgerald, Gertrude Stein, Ezra Pound ve İrlandalı James Joyce ile tanıştı. Bu çevre onu yazın alanında da ürünler vermesi için yüreklendirdi.

Toronto Daily News gazetesi onu 1922’de savaş muhabiri olarak İstanbul’a gönderdi. Türkiye topraklarında bir ay kadar kaldı[3] ve İzmir Yangını’ndan sonra yaşanan göç ile ilgili haberler yaptı;[4]İstanbul'dan, Mudanya'dan, Edirne'den, Lozan'dan gazetesine haberler geçti.

Eşinin hamileliği dolayısıyla 1923 yılında Amerika’ya döndüler; oğlu John Hadley Nicanor (Jack) Toronto’da dünyaya geldi. Aynı yıl ilk kitabı “Üç Öykü ve 10 Şiir" yayımlandı. Hemingway ailesi 1924’te tekrar Paris’e döndü.

Paris yılları

1925-1929 yılına kadar olan dönemde Hemingway kendi yazarlık yıllarının en güzel örneklerini verdi ve dünyanın en ünlü yazarları arasında girdi. Seçme öykülerden oluşan Zamanımız (In Our Time) adlı yapıtı 1925’te, ilk romanı "Güneş de Doğar" 1926’da yayımlandı. Eserinde savaş yorgunu bir askerin anılarını anlattı. 1927'de çıkan Kadınsız Erkekler (Men Without Women) adlı kitabı ile birlikte 'kısa öykünün üstâdı' olarak anılmaya başlandı. 1929’da yayımlanan "Silahlara Veda" adlı ikinci romanında yaralı bir askerin savaşta bir hemşireye duyduğu aşkı dile getirdi ve savaşın anlamsızlığını vurguladı.

Yazar, ilk romanı yayımlandığı sırada eşinden ayrılıp gazeteci Pauline Pfeiffer ile evlenmiş; yeni eşinin ailesi Katolik olduğu için Protestanlıktan Katolikliğe geçmişti.[5] Yeni eşinin hamileliği nedeniyle 1928’de Paris’ten ayrıldılar. Oğlu Patrick, Kansas City’de dünyaya geldi. Zor bir doğum olmuştu. Hemingway, bu zor doğumu Silahlara Veda romanında anlattı. Çiftin ikinci oğlu Gregory 1931'de dünyaya geldi. Aynı yıl, babası intihar ederek hayatını sonlandırdı.

1930'lar

Hemingway, 1930’lar boyunca kışlarını Key West, Florida geçirdi. Yazları avcılık ve balıkçılık için Wyoming’e döndü. Bir boğa güreşi fanatiği olan yazar, boğa güreşi üzerine "Öğleden Sonra Ölüm" (1931) adlı kitabı yazdı. Kısa öykülerini topladığı Kazanan Bir Şey Almaz (Winner sTake Nothing) adlı kitabı 1933’te yayımlandı.

İlk defa 1933’te eşi Pauline ile birlikte bir safari turuna katılan Hemingway, Afrika ile tanışmasını Afrika’nın Yeşil Tepeleri adlı kitabında anlattı (1935). 10 hafta süren bu seyahat Klimanjaro’nun Dağları ve Francis Macomber’in Kısa Mutlu Yaşamı adlı öykülerine de esin kaynağı oldu.[6] Afrika’dan döndükten sonra Pillar adını verdiği balıkçı teknesini satın aldı. Bu tekne, ona ileride yazacağı Yaşlı Adam ve Deniz romanı için esin verecektir.

1936'da Florida'da savaş muhabiri Martha Gellhorn ile tanıştı. İspanya İç Savaşı sırasında birlikte İspanya’ya gittiler. Hemingway, Kuzey Amerika Gazeteler Birliği adına, Martha Gellhron ise Collier's Weekly dergisi için savaş muhabirliği yaptı. Hemingway, 1937’de Madrid’de Beşinci Sütun adlı otobiyografik piyesi kaleme aldı.

II. Dünya Savaşı yıllları

Eşinden ayrılmak isteyen Hemingway, 1939’da Küba'ya gidip Havana'da bir otele yerleşti. Martha Gellhorn da yanına geldi. Hemigway’in boşanmasının ardından evlenen çift, Havana yakınında bir çiftlik satın alıp orada yaşadı.

Hemingway, en başarılı eserlerinden olan "Çanlar Kimin için Çalıyor" adlı eserini 1940’ta tamamladı. Bu eser ile 1941 Pulitzer Ödülü’ne aday gösterildi; ancak bir jüri üyesinin karşı çıkması sonucu ödül verilmedi. Collier dergisi için Çin-Japon Savaşı’nı izleyen eşi ile birlikte Çin’e gitti. Çift, ABD’nin II. Dünya Savaşı’na girmesinden önce Küba’ya döndü. 1944’te savaş muhabiri olarak Avrupa’ya gittiler. Hemingway, Amerikan 5. Piyade tümenine bağlı olarak gazetecilik yaptı. Almanların teslim olduğu 25 Ağustos 1944'te, Hemingway, Amerikan güçleriyle birlikte batıdan Paris'e girdi. Cenevre Sözleşmesi’ne aykırı olarak savaşta aktif görev aldı. Bu nedenle askeri mahkemede yargılandı.[7]; 1947'de Küba'daki Amerikan büyükelçiliğinde düzenlenen küçük bir törenle kendisine savaştaki cesaretinden ötürü madalya takdim edilmiştir.[4]

Küba yılları

1945'te Martha Gellhorn’dan boşanan Hemingway 1946'da Londra'da Time gazetesi muhabiri Mary Welsh ile tanıştı. Çift, 1946 Mart'ında Küba'da evlendi ve 1959'a kadar hayatlarını Küba'da sürdürdü.

Hemingway arka planda II. Dünya Savaşı'nı işlediği "Irmaktan Öteye Ağaçların İçine" adlı eseri 1950’de yayımlandı. Bu eser, I. Dünya Savaşı'nı anlatan Silahlara Veda ve İspanya İç Savaşı'nı anlatan Çanlar Kimin İçin Çalıyor kadar başarılı bulunmadı. 1952'de gerçek başyapıtı olan "Yaşlı Adam ve Deniz" adlı eserini yazdı. Bu kitapta insanın yaşama nasıl bağlanması gerektiği ve de aslında insan yaşamında her şeyin boş olduğuna dair olan fikirlerini belirtti. 1953'te aynı eseri ile Pulitzer Ödülünü aldı. 1954'te ise Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

Seyahatlerine ve serüvenlerine de devam eden Hemingway, bu yolculuklarından birinde uçak kazası geçirerek yaralandı. 1950’lerin ikinci yarısında alkolizmin de etkisiyle ruhsal ve fiziksel sağlığı gittikçe kötüleşti. 1928 yılında Paris’t Ritz Otel’e bıraktığı iki sandığı bulduktan sonra anılarını yazmaya başladı fakat anılarını yazarken depresyona sürüklendi. Evinin sürekli ziyaretçi ve turistlerle dolmasından ötürü rahatsız oluyordu. Idaho’da ev aldı, oraya temelli taşınmayı düşünmeye başladı. 1959’daki Küba devriminden sonra Küba’ya gelip gitmeye devam etti.

Son yılları

Küba'daki yeni rejim Amerika mülklerini devletleştirmeye karar verince kesin olarak İdaho’ya taşındı. Ruhsal sağlığı kötüye gitti. Bir gün eşi onu evin mutfağında elinde tüfekle bulunca hastaneye kaldırılıp elektro şok tedavi gördü. Taburcu olduktan iki gün sonra 1961’de evinde kendini av silahı ile vurarak hayatına son verdi.

Eserleri

Kaynakça

  1. 1 2 "Biographies: Ernest Hemingway". History.co.uk sitesi. 14 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160114081916/http://www.history.co.uk:80/biographies/ernest-hemingway.
  2. ↑ Banks, Paul M.. "Ring Lardner Sports Media Awards Tue: Lardner influenced Hemingway, F. Scott Fitzgerald". chicagonow.com, 28.04.2014. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303184943/http://www.chicagonow.com/chicago-sports-media-watch/2013/04/ring-lardner-awards/. Erişim tarihi: 5.08.2016.
  3. ↑ Carriero, Richard. "Ernest Hemingway on the Catastrophy of Smyrna in 1922". johnsanidopoulos.com sitesi, 07.09.2011. 9 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160109234242/http://www.johnsanidopoulos.com:80/2011/09/ernest-hemingway-on-catastrophy-of.html. Erişim tarihi: 05.08.2016.
  4. 1 2 Thomas, Putnam. "Hemingway on War and Its Aftermath". Prologue Magazine, Bahar 2006, Cilt 38, No. 1. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160617025928/http://www.archives.gov/publications/prologue/2006/spring/hemingway.html. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2016.
  5. ↑ Nickel, Matthew. "Young Hemingway's Wound and Conversion". Pilgrim Journal, 01.03.2013. 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160804173710/http://pilgrimjournal.com/young_hemingway.html. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2016.
  6. ↑ Palin, Michael. "Africa". pbs.org sitesi. 6 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151206000705/http://www.pbs.org:80/hemingwayadventure/africa.html. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2016.
  7. ↑ Short, Aaron. "Ernest Hemingway hakkında bilmediğiniz 10 şey". Sabitfikir.com sitesi, 16.06.2014. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160806145534/http://www.sabitfikir.com/dosyalar/ernest-hemingway-hakkinda-bilmediginiz-10-sey. Erişim tarihi: 05.08.2016.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/6/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.