Cafer el-Askerî
Cafer el-Askerî | |
---|---|
Irak Başbakanı | |
Görev süresi 22 Kasım 1923 - 3 Ağustos 1924 | |
Hükümdar | I. Faysal |
Yerine geldiği | Abdülmuhsin es-Sadun |
Yerine gelen | Yasin el-Haşimi |
Görev süresi 21 Kasım 1926 - 31 Aralık 1927 | |
Yerine geldiği | Abdülmuhsin es-Sadun |
Yerine gelen | Abdülmuhsin es-Sadun |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 1887 |
Ölüm | 1936 |
Cafer el-Askeri, Cafer Paşa olarak da bilinir tam adı Cafer Mustafa İbn Abdurrahman el-Askeri (1887, Bağdat-30 Ekim 1936, Bağdat), Iraklı subay ve devlet adamı. I. Dünya Savaşı sırasında ve savaştan sonra, milliyetçi Arap hareketlerinde önemli rol oynamış, 1921'de kurulan Irak Krallığı'nın en baştan beri destek olmuş ve hizmet etmiştir.
Bağdat ve İstanbul'da eğitim gören Askeri, 1909'da Osmanlı ordusunda görev aldı. Gösterişli yapısı, dil konusundaki bilgi ve yeteneğiyle diplomasi alanında başarılı oldu. I. Dünya Savaşı sırasında, 1915'te, Osmanlı ordusuna katılmak üzere Sirenayka'ya (Berka) gitti. Orada yaralandı, İngilizlere tutsak düşerek Kahire'ye götürüldü. Osmanlıların, Suriye'deki Arap milliyetçilerine baskı uygulaması üzerine, İngilizlerin de desteğiyle Osmanlılara başkaldıran Mekke emiri Hüseyin bin Ali'ye katıldı. 1916'da Hüseyin'in ordusunu örgütleyerek başına geçti. Osmanlılara karşı yürütülen ayaklanmada, akrabası ve ömür boyu can yoldaşı olan Nuri Said Paşa da onun yanında yer aldı. 1916-18 Hicaz ve Suriye seferlerinde Hüseyin'in oğlu Emir Faysal'a kurmay başkanı ve başkomutan olarak önemli hizmetlerde bulundu. 1918-20 arasında ise Suriye'de, Faysal önderliğinde kurulan Arap devletinde Halep valisi oldu ve başka önemli görevler aldı.
Fransızların askeri müdahalesiyle bu devletin yıkılmasından sonra Faysal, İngilizlerin desteğiyle I. Faysal adıyla Irak kralı oldu. Bunun üzerine Irak'a giden Askeri, Büyük Britanya temsilcisi Sir Percy Cox'un denetimindeki ilk Irak hükümetinde savunma bakanlığına getirildi. Görevi sırasında ileride "babası" olarak anılacağı Irak ordusunu kurdu. Ağustos 1921'de ise yeni krallığın kurucuları arasında yer aldı.
1936'da Bakr Sidki önderliğinde Bağdat'ta ayaklanan askerler tarafından öldürülünceye değin, birçok kez bakanlık, başbakanlık ve büyükelçilik görevlerinde bulundu.
Yardımcı kitaplar
- İsyancı Arap Ordusunda Bir Harbiyeli: Cafer el-Askerî ISBN 9789758740703
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Abdülmuhsin es-Sadun |
Irak Başbakanı 1923 - 1924 |
Sonra gelen: Yasin el-Haşimi |
Önce gelen: Abdülmuhsin es-Sadun |
Irak Başbakanı 1926 - 1927 |
Sonra gelen: Abdülmuhsin es-Sadun |
|