Döğer, İhsaniye

Döğer: Afyon ili İhsaniye ilçesine bağlı 5.450 nüfuslu bir kasaba olan Döğer çok eski bir yerleşim yeridir. Bu kasabadaki yerleşim Anadolu’daki insan yerleşimi kadar eskidir.

Kasabada Türklerden önce, de insanlar yaşamıştır. Bilinen ilk yerleşim Hititlerle başlamıştır. Frigler de Truva savaşından sonra bölgeyi Hititlerin elinden alarak kasabadaki hakimiyeti ele geçirmiştir. Bölgede uzun süre yaşayan Frigler olmuştur. Kasabada Friglerden kalma büyük kaya mezarları, tanrılar için yapılan kaya sunakları ve açık hava mabetleri vardır. Günümüze kadar ayakta kalan kaya anıtları halen ilk gün ki güzelliklerini korumaktadır. Bunların en önemlisi Aslan Kaya ve Kapı Kaya'dır. İkisi de açık hava tapınağı olan bu anıtlar korunmasız ve bakımsız durumdadırlar.

Aslan Kaya üçgen alınlık ve dörtgen yüzden meydana gelmiştir. Alınlıktaki iki sfenks kabartması yer alır. Ortada Frigler’in baş kadın tanrıçası. Kybele ve iki yanında onu koruyan Aslan vardır. Kapıkaya ise Döğer ile Üçlerkayası köyü (Leğen) arasındadır. Üçgen alınlıklı dörtgen yüzden meydana gelmiştir. Bu alınlıkta yine Frigler'in baş tanrıçası Kybele’nin tasviri vardır. Bir adet mihraba sahiptir. Mihraba dört basamaklı bir merdivenle çıkılır. Bu iki kaya anıtı MÖ 8. yüzyıla aittir.

Friglerden sonra bölgeye kısa bir süre İranlı Persler hakim olmuştur. Daha sonra bölgeye Makedonyalı İskender hakim olmuştur. İskender’in imparatorluğu parçalanınca bölge Romalıların eline geçmiştir. Roma İmparatorluğu da Bizans İmparatorluğu tarafından parçalanınca bütün Anadolu gibi bu bölgede Bizans idaresine girmiştir.

İran da büyük Selçuklu imparatorluğunun kuran oğuz Türkleri batıya doğru ilerlediler Anadolu’ya geldiklerinde karşılarına Bizans imparatorluğu çıktı. 1071 Malazgirt Meydan Muharebesini kazanan Türkler Anadolu’ya bu sayede yerleşmişlerdir. Görülüyor ki Türkler Anadolu’yu ne Ermenilerden ne de Rumlardan almamışlardır.

Döger / Dögerlü Aşireti

24 Oğuz boyundan biri olan Dögerler, Osmanlı vesîkalarında "Türkman Ekradı Taifesinden" gösterilmişlerdir. 16. yüzyılda Urfa bölgesinde yaşayan oymaklardan biri "Döğerlü" adını taşımakta ve Urfa'da Kürt olarak vasıflanmaktadır. Aslında Türkmen-Oğuz boyu ve aşireti olan bu oymak Sivas, Samsun, Trabzon, Kars, Adıyaman Besni, Afyon-İhsaniye-Dazkırı-Dinar-Hocalar-Çay kazalarında, Denizli-Honaz, Isparta, Konya, Diyarbakır, Malatya, Elazığ, K.Maraş, G.Antep, Adana, Mersin-Mut, Karaman, Muğla yörelerinde ve Suriye'de yerleşmiş bulunan bir Türk boyudur. Bu oymakla ilgili olarak yapılan araştırmalar: Urfa, Diyarbakır, Adıyaman ve Elazığ'da Kurmanci ve Zazaca, Elazığ'ın çoğu köyünde ise Türkçe konuşmaktadırlar.

Ancak bu oymakta Yağmur, Kaya, Dündar, Karkın, Tanrı-Verdi gibi Türkçe adlar taşıyan şahısların görülmesi bunların da diğer boy ve oymaklar gibi Türk olduklarını göstermektedir. Bugün mahallî telaffuz ile "Düğerlü" adıyla da Urfa'nın kuzeydoğusunda yaşamaktadırlar. Hanefî mezhebindendirler.

Türkler Anadolu'ya yerleşirken Selçuklulara bağlı olan Sahip Ata oğulları Afyon'u mesken tuttular ve bölge onların idaresine geçti. (Bugün Afyon’da "Sahip Ata" adlı bir semt de bulunmaktadır.) Sahip Ata oğullarıyla birlikte bölge de Germiyanoğulları idaresine girdi. Germiyanoğlu Yakup Bey, oğlu olmadığı için beylik topraklarını Osmanlı Sultanı İkinci Murat’a bıraktı (1429). Türkiye Cumhuriyeti'nde "Döğer Kasabası" olarak kaydedilen bölgenin Osmanlı idaresine girişi bu şekildedir.

Bölge eser bakımından oldukça zengindir. Bu eserlerden biri de İkinci Murat zamanında (kesin olmamakla birlikte) 1434’te yapılmış olan kervansaraydır. Kervansaray, yanında develik olan iki katlı bir han binasından oluşur. İki bölümü vardır: Alt katta ahır, üst katta ise yolcu odaları bulunur. Baştan aşağı restore edilmiş olan kervansaray ziyaretçilere açıktır.

1962 yılında belediye kurulan kasabada bugün hiçbir sanayi kuruluşu yoktur. Kasabanın nüfusu 5.450'dir ve üç ilköğretim okulu ile bir lisesi vardır.

Cem Yılmaz'ın A.R.O.G filminde kasabadan bahsedilmiştir.

Ekonomi

Beldede genellikle karasal iklim tarımı yapılır. Başta haşhaş olmak üzere; şeker pancarı, buğday, mısır gibi temel bitkilerin yanında sebze olarak salatalık, biber, ıspanak gibi bitkiler de yetiştirilmektedir.

Köyde iş olanakları son derece kısıtlı olmasına rağmen kişi başına düşen gelir yüksektir. Bunun nedeni yetişkin erkeklerin çoğunun diğer illerde ve yurtdışında çalışmasıdır. Beldenin ekonomik durumu kötü değildir.

Köyde çoğu aile hayvan besiciliği de yapmaktadırlar. Büyük çoğunlukla dana, koyun yetiştirilir. Eskiden manda yetiştiriciliği çok yaygınken zamanla manda yetiştiriciliği çok çok azalmıştır. Günümüzde neredeyse hiç manda yoktur.

Afyonkarahisar'ın en büyük belde merkezlerinden birisidir. Köyde bir sağlık ocağı, eczane, çok sayıda market, internet kafe gibi pek çok hizmet ve satış merkezleri bulunmaktadır.

Pazartesi günleri köyün pazar yerinde pazar kurulur ve civardaki küçük köylerden pek çok insan alışveriş için Döğer'e gelir.

Çok büyük bir turizm potansiyeline sahip olmasına rağmen, altyapı, tesis ve tanıtım eksikleri nedeniyle turizm faaliyetleri çok sınırlıdır.

Ulaşım Olanakları

Döğer'e, Afyon'dan Gazlıgöl, İhsaniye güzergahından 45 km Kütahya'dan Alayunt, Saka, Belkavak güzergahından 50 km, Eskişehir'den Seyitgazi, Kırka, Değirmenözü güzergahından 105 km olup asfalt yollardan gidilebilinir. Demiryolu bağlantısı ile Kütahya, Eskişehir, Afyon gibi illere direkt bağlantısı vardır. Ayrıca her gün Afyon'a her saat Kütahya ve Eskişehir'e ise tek sefer Halk otobüsleri kalkar.

Kültür ve Sosyal Yaşam

Döğer birçok gelenek,görenek,adetlere sahip bir yerleşim merkezidir. Düğünlere büyük önem verilir. Yemek kültürü büyük ölçüde haşhaşa ve hamur ürünlerine dayanır. En ünlü yemekler; ağzıaçık adı verilen bükme, nokul adı verilen haşhaşlı hamur da çok yaygın yapılan ve düğünlerin olmazsa olmaz bir yiyecektir. Sosyal etkinlikleri ve yardımlaşmayı güçlendirmek amacıyla çoğunluğun bulunduğu Eskişehir, Kütahya ve Afyonkarahisar'da Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Dernekleri kurulmuştur. Dernekler faaliyetlerini halen sürdürmektedir. Kasabanın tanıtımı için Döğer Arge platformu oluşturulmuş www.dogerarge.com çatısı altında 4 site ile tanıtım faaliyetlerini sürdürmektedirler