Dünya Mirası

UNESCO Dünya Miras Komitesi logosu

Dünya Mirası, UNESCO tarafından listelenen, özel kültürel veya fiziksel öneme sahip yerlerden (orman, dağ, göl, ada, çöl, anıt, kompleks veya şehir gibi) her birine verilen ad.[1] Genel Kurul tarafından seçilen 21 UNESCO üyesi ülkenin oluşturduğu Dünya Miras Komitesi tarafından yönetilen uluslararası Dünya Mirası Programı bu listeyi güncellemektedir.[2]

Program, insanlığın ortak mirası için kültürel veya doğal öneme sahip alanları listeler, adlandırır ve korur. Listelenen alanlar, bazı koşullar altında Dünya Miras Fonu'ndan para alabilmektedir. Program, 16 Kasım 1972'de UNESCO tarafından kabul edilen Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme ile kuruldu.[3] Günümüzde 192 devlet tarafından onaylanan sözleşme, en fazla devletin taraf olduğu uluslararası belgeler arasındadır. Sadece Doğu Timor, Lihtenştayn, Nauru, Somali ve Tuvalu sözleşmenin tarafı değildir.

2016 itibarıyla 165 ülkede 814'ü kültürel, 203'ü doğal ve 35'i karma olmak üzere listelenmiş 1052 alan bulunmaktadır.[4][5] Ülkelere göre bakıldığında İtalya, 51 Dünya Mirası ile ilk sırada yer almaktadır. Ardından sırasıyla Çin (50), İspanya (45), Fransa (42), Almanya (41), Hindistan (35) ve Meksika (34) gelmektedir. UNESCO, her Dünya Mirası için bir tanımlama numarası belirlemektedir; fakat listeye yeni giren alanlar, daha önce listede bulunan alanları da kapsayabilmektedir. Dolayısıyla tanımlama numaraları 1.200'ü aşmaktadır.

Tarihçe

Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme
İmzalanma 16 Kasım 1972
Yer Paris, Fransa
Yürürlük 17 Aralık 1975
Koşul 20 ülke tarafından onaylanması
İmzalayanlar 192 (188 BM üyesi ülke ile Cook Adaları, Filistin, Kutsal Makam ve Niue)
Korunma yeri UNESCO
Dilleri Arapça, İngilizce, İspanyolca, Fransızca, Rusça

16 Kasım 1972'de UNESCO tarafından kabul edilen Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme, 17 Aralık 1975'te yürürlüğe girdi. Haziran 2016 itibarıyla 192 devlet sözleşmenin tarafıdır.[6]

Seçim ölçütleri

2004'ün sonuna kadar kültürel miraslar için altı ölçüt ve doğal miraslar için dört ölçüt bulunmaktaydı. 2005'te yapılan değişiklikle on ölçüt belirlendi. Aday gösterilen alanlar "üstün evrensel değere" sahip olmalı ve on kriterin en az birini sağlamalıdır.[7]

Kültürel ölçütler

  1. "yaratıcı insan dehasının ürünü olması"
  2. "belli bir zaman diliminde veya kültürel mekânda, mimarinin veya teknolojinin, anıtsal sanatların gelişiminde, şehirlerin planlanmasında veya peyzajların yaratılmasında, insani değerler arasındaki önemli etkileşimi göstermesi"
  3. "kültürel bir gelenek veya yaşayan ya da kayıp bir uygarlığın tek veya en azından istisnai tanıklığını yapması"
  4. "insanlık tarihinin bir veya birden fazla anlamlı dönemini temsil eden yapı tipinin ya da mimari veya teknolojik peyzaj topluluğunun değerli bir örneğini sunması"
  5. "bir veya daha fazla kültürü temsil eden geleneksel insan yerleşimine veya toprağın kullanımına ilişkin önemli bir örnek sunması ve özellikle bu örneğin, geri dönüşü olmayan değişimlerin etkisiyle dayanıklılığını yitirmesi"
  6. "istisnai düzeyde evrensel bir anlam taşıyan olaylar veya yaşayan gelenekler, fikirler, inançlar veya sanatsal ve edebi eserlerle doğrudan veya somut olarak bağlantılı olması"

[8]

Doğal kriterler

  1. "doğanın bir harikasına veya eşsiz bir güzelliğe ve estetik öneme sahip doğal alanlar olması"
  2. "yaşamış canlıların kalıntıları, devam eden jeolojik olaylar ve yer şekillerinin gelişimi gibi Dünya'nın doğal tarihine ilişkin eşsiz önemde bilgilere sahip olması"
  3. "ekolojik ve biyolojik olarak hâlâ bozulmamış bir karasal, denizel veya tatlı su ekosistemine veya önemli hayvan ve bitki topluluklarına ev sahipliği yapması"
  4. "özellikle tehlikedeki veya bilimsel açıdan önemli bir biyolojik çeşitililik için en önemli ve en belirgin doğal habitatlara ev sahipliği yapması"

Bölgesel dağılım

10'dan fazla Dünya Mirası'na sahip ülkeler:

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ "World Heritage". 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150905181426/http://whc.unesco.org/en/about.
  2. ↑ "The World Heritage Committee". UNESCO World Heritage Site. 6 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130306200925/http://whc.unesco.org/en/comittee. Erişim tarihi: 14 Ekim 2006.
  3. ↑ Convention Concerning the Protection of World Cultural and Natural Heritage
  4. ↑ World Heritage List, UNESCO World Heritage Sites official sites.
  5. ↑ Sites in Germany and Italy bring to 19 the number of sites inscribed on the World Heritage List this year, UNESCO World Heritage Sites official sites.
  6. ↑ Convention concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage: Treaty status.
  7. ↑ "Criteria for Selection". World Heritage. 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151015161120/http://whc.unesco.org/en/criteria/. Erişim tarihi: 14 Ekim 2006.
  8. ↑ "UNESCO World Heritage, The Criteria for Selection". 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151015161120/http://whc.unesco.org/en/criteria/.

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 7/27/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.