Debreli Hasan
Debreli Hasan, Drama'da doğup büyümüş halk kahramanı bir eşkıyadır. Yoğun olarak Drama, Kavala, Sarışaban, İskeçe bölgelerinde yaşamış ve eşkıyalık yapmıştır. Dönem dönem Serez ve Gümülcine’de de görüldüğü olmuştur. Yaşadığı dönemine göre iyi sayılabilecek bir eğitim almış olmakla birlikte eğitim hayatını tamamlayamadan dağa çıkmak zorunda kalmıştır.
Eşkıyalığı
Debreli Hasan, amcası olduğu tahmin edilen kişiye, vergi memurlarının haksızlık yapmasına isyan etmesi ve yakın arkadaşı Karakedi’yle birlikte vergi memurlarına pusu kurup haksızlıkla aldıkları vergileri geri almasıyla başlayan eşkıyalık hayatı, kimilerine göre 20, kimilerine göre ise 30 yıla kadar süren bir zaman dilimini kaplar.
Debreli’nin etkin olduğu yılların 1900’lü yılların başlarından mübadeleye kadar geçen zamanda olduğu tahmin edilmektedir. Çakırcalı Mehmet Efe ile aynı dönemde etkin olduklarına dair rivayetler vardır. Bunları en meşhuru da Yahudi bir tüccarın Selanik’ten İzmir’e değerli ürünler götürmek için yola çıktığında tüccara, “Balkanların eşkıyası Debreli’den geçsen bile Ege dağlarının eşkıyası Çakırcalı’sından geçemezsin” derler ve nitekim de öyle olur.
Debreli hakkında yeterli yazılı kaynaklar olmamasına rağmen günümüze kadar gündemde kalmasının sebebi ise kendisi için söylenmiş olan Drama Köprüsü türküsüdür.
Drama Köprüsü ile ilgili iki rivayet bulunmaktadır. İlki ve yaygın olanı, Debreli Hasan’ın o dönemde yaşayan ve halkı ezen, haksızlıklar yapan zengin beylerden ve tüccarlardan çaldığı (gasp ettiği) parayla yaptırdığıyla ilgili söylenen rivayettir. İkincisi ve daha mantıklı olanı ise eski yıkılmış köprüyü tamir ettirdiği yönünde olanıdır.Bir diğer hikâye ise Debreli Hasan'ın sevdiği kızın başkasına verilmesidir ve bu hikâye Debreli Hasan'ın vurulması sonucu ile biter.
Debreli İsmi
Debreli’nin yaşadığı bölgede bre bağlacı çok yaygın kullanılmaktaydı ve günümüzde dahi İskeçe’nin ova bölgesinde bre çok sık olarak kullanılmaktadır. Hadi de bre, yine de bre, sen de bre, sende de bre gibi kullanımlar hala yaygındır. Debreli lakabı, bu bağlaçların birleştirilmesinden ortaya çıkmıştır. De bre Hasan zamanla Debreli Hasan’a dönmüştür.
Çetesi
Debreli Hasan’ın çetesi ise kendisinin sağ kolu olarak bilinen Karakedi lakaplı yakın bir dostudur. Yaptığı baskınlarda ise civar köylerden elleri düzgün silah tutan gençleri yanına kızan olarak aldığı bilinmektedir.
Koordinatlar: 41°10′20″K 24°19′23″D / 41.17222°K 24.32306°D
| Drama Köprüsü | |
|---|---|
.jpg) Türküde ismi geçen Drama Köprüsü'nün görünümü | |
| Resmî adı | Drama Köprüsü |
| Konum | Drama, Yunanistan |
| Türü | Su Bendi |
| Malzeme | Taş |
Drama Köprüsü ve Debreli Hasan Türküsü
Drama köprüsü Hasan dardır geçilmez
Soğuktur suları Hasan bir tas içilmez
At martinini de bre Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan Karakedi dinlesin
Mezar taşlarını Hasan koyun mu sandın
Adam öldürmeyi Hasan oyun mu sandın
At martinini de bre Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan dostlar dinlesin
Drama köprüsü Hasan dardır daracık
Çok istemem Yanko Çorbacı bin beş yüz liracık
At martinini de bre Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan Karakedi dinlesin
Drama köprüsünü Hasan gece mi geçtin
Ecel şerbetini Hasan ölmeden mi içtin
At martinini de bre Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan dostlar dinlesin.