Der Freischütz

Der Freischütz
(İyi Avcı)

Müzik: Carl Maria von Weber
Libretto: Friedrich Kind
Galası: 18 Haziran, 1821
İlk gösterim yeri: Schauspielhaus, Berlin
Oyuncular: *Max - ormanci, tenor
  • Kilian - zengin genc bir koylu, bariton
  • Cuno - basormanci, bas
  • Caspar - ormanci, bas
  • Aennchen - Agathe'nin kuzeni, soprano
  • Agathe - Cuno'nun kizi, soprano
  • Ottokar - Prens, bariton
  • Kesis, bas
  • Koro: Avcilar, koyluler, ruhlar, hizmetkarlar.

Konuşma rolu

  • Samiel - Kara Avci

Der Freischütz (İyi Avcı) Alman romantik dönem opera müziği bestecisi Carl Maria von Weber tarafından hazırlanmış bir 3 perdelik bir opera eseridir. Almanca librettosu "Friedrich Kind" tarafından bir Alman peri masali olaran "Freischütz" eserinden uyarlanarak yazilmistir.

Prömiyeri Berlin'da " Schauspielhaus"'da 18 Haziran 1821'de sahnelenmiştir.

Roller

Rol Ses tipi Prömiyerde roller, 18 Haziran 1821
(Orkestra şefi: Carl Maria von Weber)
Max, ormanci tenor Heinrich Stümer
Kilian, zengin genc bir koylu bariton August Wiedemann
Cuno, basormanci bas Johann Gottfried Karl Wauer
Caspar, ormanci bass Heinrich Blume
Aennchen, Agathe'nin kuzeni soprano Johanna Eunicke
Agathe, Cuno'nun kizi soprano Karoline Seidler-Wranitzky
Samiel, Kara Avci konusma rolu Josef Hillebrand
Ottokar, Prens bariton Gottlieb Rebenstein
Kesis bas Johann Georg Gern
Avcilar, koyluler, ruhlar, hizmetkarlar

Konu özeti

Mekân: Bohemya.
Zaman: Otuz Yıl Savaşı'ndan sonra

I. Perde

Bir orman köyu meyhanesi önünde küçük bir meydan

Genç ormancı Max Agathe'yi sevmektedirm ve babası olan başormancı Cuno'nun yerine geçip başormancı olmak istemektedir. Ancak yetenek gösterme yarışında ok atıcılığını göstermesi gereklidir ve bu yarışma ertesi gün yapılacaktır.

Ertesi gün köylüler yörel kıyafetleri ile gelmişlerdir ve hedefe ok atama yarışmasını izlerler. Bu yarışmayı genç köylü Caspar kazanır ve Caspar "ok atıcıların kralı" olarak ilan edilir. ("Victoria! der meister soll leben"). Max ise yarışmayı kazanamadığı için bir köşeye çekilip orada mahzunca oturmaktadır. Başlarında Killian diğer köylüler delikanlıyı alaya alıp alaycı bir zafer şarkısı söylerler.( "Schau der Herr")

Başormancı yaşlı Cuno bir hikâye anlatmaya başlar. Bu hikâyeye göre orman içinde Kurt Boğazı adı verilen büyülü bir mevkide büyülü kurşunlar dökülürmüş ve bu "büyülü kurşun"ları kollanan atıcılar mutlaka hedefe isabet ettirlermiş. Hikâyesini bitiren Cuno Max'a dönerek ertesi gün yapılacak atış yarışmaları da kaybederse onun Agathe ile evlenmesinin imkân olmayacağını söyler. Köylüler bir Bohemya halk dansı yaparak sahneyi terkederler. Bu sırada Kilian arkadaşı Max’in yanına gelir ve ona bu gibi şeylerin arkadaşlıklarına hiç ziyan vermeyeceğini söyler.

Yalnız başına kalan Max kötü şanslığından yüksek sesle yakınmaya başlar. Ertesi gün yapılacak atış yarışmasını kazanamazsa sevdiği Agathe ile evlenemiyecektir. Acaba şeytanın güçlerine inanıp onlardan yardım istemeli midir? Bu soaler söylenirken Bu sözler yükselirken sahne kenarına Kara Avcı Samiel kendini beliritir. Ama Max tanrısal kaderden yardım ummasının uygun olacağını belirtince kaybolur. (Durch die Waelder).

Şarkı bitince genç Caspar gözükür. Caspar bir zamanlar Agathe’ye evlenme teklif etmiş ve onu tarfından kabul edilmemzştir. Caspar daima hayata umursuz, gamsız ve alaycı görünmesine rağmen içten pazarlılı olup intikam planları yapmaktadır. Elinde şarabi ile bir içki şarkısı söyleyip Max’in aklını karıştırmaya başlar. (Hier im ird’schen jammerthal). Caspar bir hayalet olan Kara Avcı Samiel ile birlkte Kurt Boğazında kurşun dökmekte ve bu kurşunlar dolayısı ile her zaman hedefi bulmaktadır. Caspar’ın tüfeğiyle havada uçan bir kartala ateş acar ve bu kuş vurlarak düşer.

Böylece Caspar Max'i ayartip Kurt Boğazına giderek sihirli kurşun dökmeye razı eder. Ama art fikirli Caspar’ın asıl hedefi sihirli kurşun ile Agathe’yi Max’in eliyle öldürtmektir. Bu kötü kalpli avcının zafer şarkısı ile sahne sona erer. (Schweig! Damıt Dich niemand warnt).

II. Perde

1. Sahne

Kuno’nun evi

Agathe kuzeni Aenchen ile birlikte yalnızdır. Duvardan dusen bir resim Agathe'nin basini hafif yaraladigi için basinda bir sargi varir. Kuzen Aenchen duvardan düşen resmi yeniden asmaktadır. Iki kuzen kısa bir Düet soylerler. Sonra Aenchen, sevgilisinin geç kalmasına üzülen kuzenini avutmak için halk şarkısı seklinde bir araya baslar ve aryada özlediği erkek tipini anlatir, onun genç ve heyecanlı bir kisi olmasini diler (Kommt ein schlanker Bursch). Sonra da sahneden ayrilir. Yalniz kalan Agathe pencereye gider doğru yürür ve "Ne guzel Gece" adli bir "resitatif"'den sonra toperanin en cekici paracsi olan bir aryaya baslar. (Leise, leise fromme Weise).

Max uzaktan gorulup kapiay gelir. Agathe onu sevincle karsilar ama Max sadece yuzunu gostermek istemekte olup oturmak istememktedir. Agathe'ye basindaki sarginin sebebini sorar ve Agathe'ninkisa cevabi ile yetinir. Max elindeki olu kartali gosterek bununbir sihirli kursunla vurulan kartal oldugunu ve bunlardan birkac tan=ne elde etmek hedefiyel Kuyrt Boagzi'na gitmekte oldugunu bildirir. Bu bogazin korkulacak bir yer oldugunu bilen Agathe oraya gitmemesi icin yalvarir ama Max aklini yapmistir,. Araksinda dehsete dusmus iki kuzeni birakarak oradan uzaklasir.

2. Sahne

Kurt Boğazı'nda geceleyin ufak bir aciklik

Rüzgar bütün şiddetiyle uluyarak esmekte, göğe doğru hayaletler uçuşmakta, dallarda garip kuşların, baykuşların gözleri parlamaktadır. Kaspar kuru kafalardan bir ocak yapmış, ortasına bir ateş yakmıştır. Kurşunu dökmek için kap kacak hazırlar. Fakat sihri temin edecek Kara Avcı Samiel henüz gelmemiştir. Kaspar bağırmaya başlar; «Samiel görün» Birdenbire yeşil yüzlü, kırmızı gözleri, siyah pelerini ve tüylü şapkasıyla Samiel gözükür; «Beni kim çağırıyor?» Kaspar yalvarır «Arkadaşım Max sihirli kurşun istiyor… Birinin Agathe’yi öldürmesini sağlamanı istiyorum». Samiel cevap verir «Yedi tane dökeceksin, altısı hedefler yedincisi kötüler içindir». Kaspar’la arasındaki anlaşma gereğince onun her istediğini yapmaktadır, ancak bu sonuncu olarak ertesi gün ya Kaspar’ın yahut Max’ın ruhunu cehenneme gönderecektir. Birdenbire kaybolur. Ay çıkmıştır, Max gözükür, dehşet içinde Kaspar’a ilerler. Kaspar sihirli kelimeleri söylemeye başlar. İlk kurşunu döker, sesi yankılanır. Kuşlar uçuşur, her kurşun döküldüğünde fırtına şiddetlenmeye, şimşek çakmaya, köpek, at ve cadı hayaletleri uçuşmaya başlamıştır. Tüyler ürpertici acayip sesler duyulmaktadır. Kaspar bağırır; «Samiel yedincisini döküyorum, yardım et!» Samiel tekrar gözükür. Sanki kıyamet kopmuştur, ağaçlar devrilmeye, yer sallanmaya başlar, esrarengiz bir koro başlar. Uzaktan bir kilise çanı yankılanır, her şey birdenbire susar. Kaspar yüzükoyun yerde yatmakta, Max korku içinde, sapsarı bu inanılmaz manzarayı seyretmektedir

III. Perde

1. Sahne

Ormanda bir acuklik.

Prensin iki bekçisi bir gece evvel Kurt Boğazından gelen esrarengiz seslerden bahsetmektedirler. Bu sırada Caspar ve Max görünür. Max üç sihirli kurşunu av icin harcamış olup vurduğu kuşları av torbasindan çıkartır. Bu ona Prensin güvenini kazandiri. Caspar iase dört kurşundan üçünü atmıştır ve son sihirli kursunu Max'a verir.

2. Sahne

Atis yarismasi gununde Agathe'nin odasi

Genç kız gelinlik elbisesini prova ederken Tanrıya o gün Max’ın başarı sağlayarak kendisiyle evlenmesi isteyen bir duayi aray gibi soylemektedir. (Und ob die Wolke sie verhüle). Aenchen girip ondan daha biraz çabuk olmasını ister. Ona Agathe o gece gördüğü bir rüyayı anlatmaya baslar. Bu ruyada kendisini bir güvercin olarak gormus; atis yarışmasinda Max tüfeği ile bu guvercini hedef alip onu vurmustur; vurlan guvercim,kanlar içinde yere düşmustur. Aenchen bu ruyayi hayırlı olaylar olarak yorumlar ve kuzenine artik sadece mutlu geleceği düşünmesini söyler. Odaya bir grup köy kızları girip gelenek üzere gelinin etrafında dönerek dans etmeye başlarlar. Bu esnada Agathe resmin yine yere düşmüş olduğunu görür. Aenchen bunun fırtınanın bir sonucu olduğunu belirterek gelin elbisesinin bulunduğu sandığı ona uzatır. Sandık açılinca icinde gelin elbisesi yerine bir kefen çıkar. Aenchen bunu da hayira yorra, satıcı kız mutlaka bir yanlışlık yapdigini bildiir. Koylu kızlar şarkılarını söyler ve Agathe gelinliğini giyerken perde kapanır.

3. Sahne

Ormanda atis yarışma mevkii

Başta Prens Ottokar ve bütün köy toplanmıştır. Avcılar korno sesleri arasında ünlü av korosunu söylemektedirler. (Was gleich wohl auf Erden). Max sabahki avda üç güzel atış yapmış, hepsini hedefe isabet etmiştir. Son atışını yapacak, kazanırsa Agathe’yi alacaktır. Agathe ve arkadaşları gözükürler. Prens bu sırada Max’a hedefi gösterir, bu bir güvercindir. Kuş uçarak Caspar’ın bulunduğu ağaca konarken Agathe yanında Aenchen ve kızlar girerler. Agathe, Max’ın güvercini vurmaması için haykırırken Max ateş eder; Caspar ağaçtan düşer; aynı anda Agathe bir çığlıkla yere yuvarlanır. Caspar can çekişmekte, Samiel’i çağırmaktadır. Sonunda kıvranarak ölür. Yedinci kurşun hedefi bulmuştur; fakat hile ortaya çıkmıştır. Prens, Caspar’ın cesedinin Kurt Boğazına gömülmesini emreder. Max, Prense her şeyi itiraf eder. (Herr! Unwerth bin ich Eurer Gnade). Prens ona ya ulkeyi terk etmesini ya da hapse atılmaya razi olmasini söyler. Bu sırada herkesin saydığı münzevi keşiş gözükür. Max için af diler. Delikanlıya bir yıl süre verilecek, gelecek yıl hic hilesiz yarsimayi kazanırsa Agathe’yle evelenecektir. Herkes bu mutlu sonucu kutlarken perde iner.

Enstrumentasyon

Bu eserin ilk sahnelenmesi için hazırlanan partisyon notaları şu çalgılar için hazırlanmıştır:

Orkestra mevkii: 2 pikolo, 2 flüt, 2 obua, 2 klarinet, 2 fagot, 4 korno, 2 trompet, 3 trombon, timpani, Yaylı çalgılar (keman I ve II, viyola, viyolonsel, kontrbas)

Sahnede: 1 klarinet, 2 korno, 1 trompet, kemanlar, viyolonseller

Medya

Seçilmiş ses kayıtları [2]

Yıl Roller
(Agathe, Aennchen, Max, Caspar) 		Orkestra şefi
Opera Evi ve Orkestra		 Marka
1955 Elisabeth Grümmer,
Rita Streich,
Hans Hopf,
Max Proebstl		 Erich Kleiber,
Orchester und Chor der Radio Köln, (WDR radyosu icin yapi,m)		 Audio CD: Koch
Cat. No. B0000517EP
1959 Elisabeth Grümmer,
Lisa Otto,
Rudolf Schock,
Karl Christian Kohn		 Joseph Keilberth,
[[Berliner Filarmonik		 Audio CD: EMI Classics
Cat. No. B001BBZ96W
1959 Irmgard Seefried,
Rita Streich,
Richard Holm,
Kurt Böhme		 Eugen Jochum,
Baverya Radyo Senfoni Orkestrasi ve Korosu		 Audio CD: Deutsche Grammophon
Cat. No. 439 717-2
1973 Gundula Janowitz]],
Edith Mathis,
Peter Schreier,
Theo Adam		 Carlos Kleiber,
Staatskapelle Dresden ve Rundfunkchor Leipzig		 Audio CD: Deutsche Grammophon
Cat No. 457 736-2
1980 Hildegard Behren,
Helen Donath,
René Kollo,
Peter Meven		 Rafael Kubelík,
Baverya Radyo Senfoni Orkestrasi ve Korosu		 Audio CD: Decca
Cat no.
1990 Karita Mattila,
Eva Lind,
Francisco Araiza,
Ekkehard Wlaschiha		 Sir Colin Davis,
Staatskapelle Dresden ve Rundfunkchor Leipzig		 Audio CD: Decca/Philips
Cat No. 478015
1999 Inga Nielsen,
Malin Hartelius,
Peter Seiffert,
Matti Salminen		 Nikolaus Harnoncourt,
Zurich Opera		 DVD: Decca
Cat. No.

Uyarlamalar

[3]

Dipnotlar

  1. ↑ Kaynak: Musopen
  2. ↑ Carl Maria von Weber'in Der Freischütz icin Operadis diskografisi
  3. ↑ The Magic Hunter (film)

Ayrıca bakınız

Dışsal kaynaklar


This article is issued from Vikipedi - version of the 8/17/2015. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.