Kırkayak

Kırkayaklar
Trigoniulus corallinus
Bilimsel sınıflandırma
Üst âlem: Eukaryota - Ökaryotlar Âlem: Animalia - Hayvanlar Alt âlem: Eumetazoa - Gerçek dokulular (Grup) Bilateria - Bilateral simetrililer Şube: Arthropoda -Eklem bacaklılar Alt şube: Myriapoda Sınıf: Diplopoda De Blainville in Gervais, 1844
alt sınıflar
metne bakınız
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Kırkayak ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. Wikispecies'te Kırkayak ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

Narceus americanus

tespih böceğine çok benzeyen bir tespih kırkayağı (Glomeris marginata)

Kırkayaklar (Diplopoda), yavaş hareket eden, uzun segmentli vücuda sahip, eklembacaklılar şubesine ait bir çok bacaklılar sınıfı. 13.000 türlük çok bacaklılar içinde 10.000 tür ile başı çekerler.

Sayıları 36 dan 400 e kadar olan bacaklara sahiptir. En fazla ayağı olan kırkayak türü 750 ayaklı Illacme plenipes türüdür^[1]. Erkeklerinde yaklaşık 660, dişilerinde ise 750 ayak bulunur.

Çıyanlarla aynı sınıfta ele alınırlar. Her segmentte ikişer çift bacak bulunur ve bacak sayısı çıyanlarınkinden daha fazladır. Çıyanlar etçil ve zehirliyken, kırkayaklar otçul/çürükçül ve zehirsizdir. Vücutları da çıyanlara göre daha sert ve silindiriktir.

Görünüşleri ile tespih böceklerine oldukça benzeyen tespih kırkayakları (Oniscomorpha) tıpkı tespih böcekleri gibi tostoparlak olmalarıyla tanınırlar.

Sınıflandırma

• temel cins: Eileticus (fosil)
• alt sınıf: Penicillata Latreille, 1831
  • takım: Polyxenida Lucas, 1840
• alt sınıf: Arthropleuridea (fosil)
• alt sınıf: Zosterogrammida Wilson, 2005 (fosil)
• alt sınıf: Pentazonia Brandt, 1833
  • temel cins: Amynilyspes (fosil)
  • üst takım: Limacomorpha
    • takım: Glomeridesmida Latzel, 1884
  • üst takım: Oniscomorpha
    • takım: Glomerida Leach, 1814
    • takım: Sphaerotheriida Brandt, 1833
      • familya : Sphaerotheriidae Koch, 1847
      • familya : Sphaeropoeidae Brölemann, 1913
• alt sınıf: Archipolypoda Scudder, 1882
• alt sınıf: Helminthomorpha Pocock, 1887
  • üst takım: Pleurojulida Schneider & Werneburg, 1998 (fosil)
  • üst takım: Colobognatha
    • takım: Polyzoniida Gervais, 1844
    • takım: Platydesmida DeSaussure, 1860
    • takım: Siphonocryptida
    • takım: Siphonophorida Hoffman, 1980
  • üst takım: "Merocheta"
    • takım: Polydesmida Pocock, 1887
  • üst takım: Nematophora
    • temel cins: Hexecontasoma (fosil)
    • takım: Callipodida Bollman, 1893
    • takım: Chordeumatida Koch, 1847
    • takım: Stemmiulida Pocock, 1894
  • üst takım: Diplocheta
    • takım: "Xyloiuloida" Cook, 1895 (fosil)
    • takım: Julida Brandt, 1833
    • takım: Siphoniulida Cook, 1895
    • takım: Spirobolida
    • takım: Spirostreptida

Kaynaklar

1. "Most leggy millipede rediscovered". BBC News. August 8, 2006. http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/5052966.stm.