Dos de Mayo Ayaklanması

Dos de Mayo
Yarımada Savaşı

Goya'nın Madrid'de 2 Mayıs 1808 tablosu (1814)
Tarih2 Mayıs 1808
BölgeMadrid, İspanya
SonuçYarımada Savaşı'nın çıkması
Taraflar
İspanya Fransa
Komutanlar ve liderler
Pedro Velarde y Santillán †
Luís Daoíz de Torres †
Jacinto Ruiz y Mendoza		 Joachim Murat
Kayıplar
200[1]–450 ölü[2] 31[1]–150 ölü[2]

Dos de Mayo Ayaklanması, 2 Mayıs 1808'te, Madrid halkının şehirlerini işgal eden Fransız ordusuna karşı başlattığı ayaklanma. Napoleon'unun ülkeyi baskı altına almaya çalışmasından çıkan ayaklanma ayrıca Yarımada Savaşı'nı da tetikledi.

Öncesi

Madrid, 23 Mart 1808'de Napoleon'un orduları tarafından işgal edildi. İspanya kralı IV. Carlos tahttan çekilmeye zorlandı. Carlos, tahtı oğlu VII. Fernando'ya bıraktı. Ayaklanmanın çıktığı zaman ise hem Carlos hem de Fernando bir Fransız şehri olan Bayonne'de Fransızların tutsağıydı. General Joachim Murat'ın, Carlos'un kızı ve en küçük oğlunu da Bayonnes'a göndermeye çalıştığı Madrid'de duyulunca sokak çatışmaları ve Fransız ordusuyla kavgalar başladı. Ayaklanmanın bir diğer sebebi ise Napoleon'un abisi Joseph Bonaparte'ın İspanya kralı ilan edilmesiydi.

Ayaklanmanın başlangıcı

Ayaklanmayı ateşleyen, Madrid'de bulunan Fransız general Joachim Murat'ın IV. Carlos'un kızı ve en küçük oğlu Francisco'yu Fransız şehri Bayonne'a göndermeye çalışması oldu. Murat, Napoleon Bonaparte'ın kayınbiraderiydi ve Naples'ın bir sonraki kralı olacaktı. Murat, bu isteği ilk ilettiğinde şehri yöneten konsül bu isteği geri çevirdi. Fakat, o anda Bayonne'da bulunan VII. Fernando'dan aldıkları mesajdan sonra bu taşınmaya razı geldiler.

2 Mayıs günü, Madrid'deki kraliyet sarayının önünde büyük bir kalabalık toplandı. Saraya girmeye çalışan kalabalık Francisco de Paula'nın ülkeden çıkartılmasına engel olmaya çalıştı. General Murat, saraya bir birlik yolladı. Askerler sarayın önündeki gruba ateş açtılar. Bu çatışma şehrin diğer kısımlarına da sıçradı.

2 Mayıs 1808: Pedro Velarde

Çok az silahı olan kalabalık ile askerler arasında sokak kavgaları oldu. Askerlerini büyük bir hızla toparlayan Murat şehre hakim olmaya çalıştı. Özellikle Puerta del Sol ve Puerta del Toledo'da ağır çatışmalar oldu. Fransızlar yavaş yavaş şehrin kontrolünü ele geçirdiler. Kavgalarda yüzlerce kişi öldü. İspanyol ressam Goya'nın Madrid'de 2 Mayıs 1808 isimli tablosu bu olayları betimler.

O anda şehirde İspanyol askerleri de vardı. Fakat onlar kışlalarında kalmayı tercih etti. Bu kurala uymayan tek alay Monteleón kışlasından çıktı. Kışladan ayrılan askerler de ayaklanmaya katıldılar. Bu askerlerin komutanları olan Luis Daoíz y Torres ve Pedro Velarde y Santillán, bugün ülkelerinde halk kahramanı olarak kabul edilirler. İki komutan da ayaklanmalar sırasında öldü.

Sonrası

Ayaklanmadan sonra Fransızların şehir halkına olan baskıları daha da arttı. Murat, 2 Mayıs akşamı askeri bir komisyon kurdu. Komisyonun başkanlığına General Grouchy getirildi. Bu komisyon herhangi bir türde silah taşıyan herkesi ölüme mahkûm etti. Murat konuyla ilgili:"Madrid halkı doğru yolda saptı. Kendini isyana ve cinayete verdi. Fransız kanı aktı. Bu bir intikam gerektirir. Ayaklanmadan tutuklanan herkes vurulacaktır." dedi.[3]

Kamuya açık toplantıların hepsi yasaklandı ve bütün silahların otoritelere teslim edilmesi emredildi. Ertesi gün yüzlerce mahkûm idam edildi. Bu idamlar, Goya'nın ünlü tablosu Madrid'de 3 Mayıs 1808'e konu oldu.

2 Mayıs'ta Madrid yakınlarındaki Móstoles isimli kasabadan ise tüm İspanyol kökenlerinin işgalcilere karşı savaşmak için anlaştığı ve savaşın başlayacağı haberi geldi.

Etkileri

Mayısın İkisi Kahramanları anıtı, Madrid.

Fransızlar bu ayaklanmayı bastırmış olmalarının şehirdeki etkilerini ve güçlerini arttıracağını düşündü. Fakat bunun tam aksine ayaklanmayı İspanyollar'a direniş için güç verdi. Daha sonraki haftalarda ülkenin diğer kısımlarında da isyanlar çıkmaya başladı.

Anma törenleri

Madrid'de, 2 Mayıs günü tatildir. Monteleón kışlalarının olduğu meydana artık Plaza 2 de mayo denmekedir. Ayrıca, ayaklanmadan sonra öldürülen Manuela Malasaña'nın anısına meydanın çevresindeki bölgeye Malasaña denmektedir.

Şehrin değişik köşelerinde kahramanlarla ilgili pek çok anıt vardır.

Kaynaklar

Notlar

  1. 1 2 Glover, sayfa 51
  2. 1 2 Chandler, sayfa 610
  3. ↑ Cowans, Jon. "Modern Spain: A Documentary History". University of Pennsylvania Press, May 2003. ISBN 0-8122-1846-9

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/24/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.