Duelfer Raporu
Duelfer Raporu, 30 Eylül 2004 tarihinde Iraq Survey Group (ISG) tarafından yayınlanan rapordur. 2003 yılındaki Irak’ın işgalinden sonra ülkede faaliyet göstererek kitle imha silahları arayan grup hazırladığı raporda, ABD Başkanı George W. Bush başta olmak üzere ABD hükümeti tarafından iddia edilenin aksine Irak’da kitle imha silahı bulunmadığını açıklayacaktır.
Iraq Survey Group
Irak’ın 2003 yılındaki işgalinden sonra oluşturulan ve bu ülkeye gönderilen grup işgal için en önemli gerekçelerden olan kitle imha silahlarını bulmak için çalışır. Grup Pentagon ve CIA tarafından bir araya getirilen 1400 üyeli uluslararası bir takımdır.
Bileşimi
ISG bileşeninin çoğunu ABD vatandaşları oluştururken, grup içinde İngiliz ve Avustralyalılar da vardır. Bu kişiler arasında askeri ve sivil istihabaratçılar, kitle imha silah uzmanları, özel güvenlik şirket üyeleri vb bulunmaktaydı. Körfez Savaşı sırasında silah denetçisi olan David Kay grubun başkanı olarak tayin edilmişti. Kay’in istifasından sonra göreve Charles Duelfer gelecektir. Grup bileşenleri ve yapısı gereği ABD istihabaratıyla bilgi paylaşımı halindeydi.
Irak’da görev yapmaya başlayan grup Birleşmiş Milletler silah denetçilerinden oluşan Hans Blix başkanlığındaki UNMOVIC ve Muhammed El Baradey başkanlığındaki Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu görevlilerinden kitle imha silahı arama görevini devralır.
Raporun bulguları
30 Eylül 2004 tarihinde ayınlanan raporda aşağıdaki bulgular kamuoyu ile paylaşılır:
- Saddam Hüseyin Irak’daki rejimin stratejik karar almasında tüm kontrole sahiptir.
- Saddam’ın 1991-2003 yılları arasındaki asıl hedefi Irak’ın güvenliğinden taviz vermeden Birleşmiş Milletler ambargolarının kaldırılmasıdır.
- 1996 yılında başlatılan Petrol-Gıda programı hayati önemdedir.
- 2000-2001 döneminde Saddam ambargonun delinmesine yönelik önemli adımlar atmıştı.
- 1980’li yıllarda yaşanan olaylar Saddam’ın kitle imha silahlarına önem vermesine yol açtı.
- Saddam 1991 yılında nükleer programına son verdi. Programın yeniden başlatıldığına dair hiçbir bulguya rastlanmamıştır. 1991 yılından sonra böyle bir programa yeniden başlanabilecek altyapı giderek azalmıştır.
- Irak 1991 yılında kimyasal silahlarını toptan şekilde imha etmiş, elinde sadece atık durumda çok az miktar kimyasal kalmış ve bunlar da ISG tarafından bulunmuştur.
- Saddam biyolojik silah programını 1995 yılında sona erdirmiştir. Kısa bir sürede yeniden başlatılabilecek bir program olmasına rağmen buna dair bir kanıt ortada yoktur.
- Saddam’ın ambargo kalktıktan ve Irak ekonomisi düzenli hale geldikten sonra nükleer program başlatmak isteyeceği düşünülmektedir. Ağırlık vereceği teknolojinin ise balistik füzeler ve kimyasal savaş olma ihtimali yüksektir.
Değerlendirme
Grubun atanmış başkanı konumunda olan David Kay yapılan araştırmalar sırasında savaştan önceki Irak'taki kitle imha silahlarına dair neredeyse tüm istihbaratın yanlış olduğunu görerek istifa edecektir. CIA Başkanı George Tenet, kendisini uyarmasına rağmen istifa yaşanacaktır.[1] Kurum özellikle Pentagon ve CIA tarafından bir araya getirilmiş olmasına rağmen bu kurumların istemediği şekilde bir rapor kaleme almıştır. Irak'a saldırmak için kitle imha silahlarının varlığını bahane eden başta ABD Başkanı Bush ve Birleşik Krallık Başbakanı Tony Blair olmak üzere liderler raporun ardından kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda kitle imha silahları olmasa da Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinin olumlu bir gelişme olduğunu iddia edeceklerdir.[2][3]
Kaynakça
- ↑ 18 Ağustos 2005 tarihli CNN haberi (İngilizce) 19 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ↑ 29 Eylül 2004 tarihli Tony Blair ile ilgili haber BBC (İngilizce) 19 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ↑ 13 Ocak 2005 tarihli ABC haberi (İngilizce) 19 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
Konuyla ilgili yazılan eserler
- Duelfer, Charles,Hide and Seek: The Search for Truth in Iraq, PublicAffairs, 2009 ISBN 978-1586485573
Dış bağlantılar
- Duelfer Raporu (İngilizce) 19 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
| ||||||||||||||||||||||
