Flanş
Flanş, iki makine veya tesisat elemanının sızdırmaz şekilde birleştirilmesine yarayan genelde standart olarak üretilen bir konstrüksiyon elemanıdır. Aslı, Almanca "flansch" kelimesi olup, doğrudan Türkçe'ye girmiştir.
Özellikleri ve sınıflandırılması
Kullanım yerine göre demir, bakır, pirinç gibi farklı malzemelerden imal edilebilir. Flanşlar, basınç ve boyutlarına (çap) göre sınıflandırılır. Çoğu flanş dairesel bir yapıya sahip olup, iki dairenin civatalarla birbirine bağlanmasıyla oluşturulur. Basınç sınıfına göre flanşın birbirine bağlantısını sağlayan civata deliklerinin sayısı değişebilir. Çok nadiren flanşın, dörtgen veya eliptik tasarlandığı da olur.
Kullanım yerleri
Flanşın genel kullanım yeri boru tesisatları olmasına rağmen, makinalar üzerinde de kullanımı yaygındır. Makine parçalarının birbirine bağlantısı için de kullanılabilirler. Tesisata veya makineye kaynaklı veya dişli olarak bağlanabilirler. Genelde iki flanşın arasına sızdırmazlık sağlamak için kullanım yerine göre conta yerleştirilebilir.
Flanşlarda sızdırmazlık
Flanşlardaki en büyük problemlerin başında sızdırmazlığın istenilen oranda sağlanamaması gelir. Bunun başlıca sebebide flanşları bağlantı elemanları ve sızdırmazlık elemanıyla bir bütün olarak görmemekten kaynaklanır. Bu yanlış tespit hatalı montaj tekniğiyle birleştiğinde, flanşların sızdırmazlık problemleri kacınılmaz olur. Flanşların montajında mümkün olduğu kadar paralel ve aynı anda dönme momenti (tork) ve montajdaki civatalama yükünün bütün civatalara eşit olarak verilmesine dikkat etmek gerekmektedir. Esas olan bu özelliklere dikkat edildikten sonra montajda aktarılan civatalama ön yükünün, montaj sonrasındada (flanş çalışmaya başladığında) kalıcılığının sağlanabilmesidir.Çünkü flanş calıştırıldığı zaman, Flanş bağlantılarındaki civatalama ön yükünün, flanşın içinden geçen basınçtan büyük olması ve aynı zamanda civatalara aktrılan civatalama ön yükünün devamlılığının sağlanmış olması gerekir aksi takdirde flanşın sızdırmazlığı sağlanamaz. Bunun dışında kullanılan yöntemlerde flanş yüzeylerinde sonradan düzeltilmesi gereken hasarlar oluşturabilir. Bu hasarları azaltmak ve sızdırmazlığı sağlamak için civataların dönme momenti kontrollü sıkılması gerekir.