Gasmouloi

Gasmouloi (Yunanca: γασμοῦλοι, tekil: γασμοῦλος) ya da Vasmouloi (Yunanca: βασμοῦλοι, tekil: βασμοῦλος) Bizans İmparatorluğu'nun son yüzyıllarında Yunan - Latin (Batı Avrupalı, çok sıklıkla İtalyan) karışımı birlikler. Gasmouloi'ları Bizans donanmasına deniz piyadesi olarak askere Bizans İmparatoru VIII. Mihail Paleologos (1259-1261 arası hükümdar) almıştır, ancak terim zaman içinde etnik anlamını kaybetmiş ve erken 14. yüzyıldan itibaren askeri hizmet yükümlülüğü olan için kullanılmıştır.

Tarih

Gasmouloi'ları Donanmasına Deniz piyadesi olarak askere alan Bizans İmparatoru VIII. Mihail Paleologos.

Dördüncü Haçlı Seferi'nin ardından, Latin İmparatorluğu ve diğer Batılı Prenslikler Bizans topraklarında kurulduğu zaman, Yunan - Latin karışımı birlikler çok kısıtlı bir derecede oluştu.^[1] Gasmoulos teriminin kendisinin kelime kökeni bilinmemektedir ve ilk defa 13. yüzyılın ikinci yarısı ortaya çıkmıştır. Fakat Latince mulus kelimesi, "katır" ile ilişkisi olasılık dışı değildir.^[2] Genellikle bu karma birliklerin çocukları için kullanılmasına rağmen, daha belirli olarak Bizanslı bir anne ile Latin (sıklıkla Venedikli) bir babanın çocuğu için kullanılır.^[3] Gasmouloi muğlak kimlikleri nedeniyle sosyal olarak hem Bizanslılar hem de Latinler tarafından dışlanmış ve güvenilmez kabul edilirlerdi. Yaklaşık 1330 yılına ait Fransız bir bilimsel makalenin kelimeleri ile, "Kendilerinin Yunanlılara Yunanlı, Latinlere Latin olarak tanıtırlardı, herkese her şey olurlardı...".^[4] VIII. Mihail ile Venedikliler arasında imzalanan 1277 tarihli anlaşmada, Venedik mirasının Gasmouloi Venedik vatandaşı kabul edilmiştir,^[5] fakat sonraki on yıllarda, bir çoğu Bizans bağlılığına dönmüştür.^[6] Onların soylarından gelen bazıları tekrar Venedik vatandaşlığı talebinde bulunmuşlardır, Gasmouloi sorunu 1320lere kadar Bizans-Venedik ilişkilerini meşgul etmiştir.^[3][7]

1261 yılında VIII. Mihail'in kuvvetleri tarafından Konstantinopolis'in geri alınmasından sonra, Gasmouloi İmparator tarafından paralı askerler olarak işe alınmışlardır. Lakonia'dan toplanan adamlar Lakōnes (Λάκωνες, "Laconians") ile birlikte, Mihail'in güçlü "ulusal" Bizans donanması kurma çabaları çerçevesinde hafif silahlı deniz piyadeleri olarak hizmet etmişlerdir.^[8] Gasmoulikon birlikleri 1260lı ve 1270li yıllarda Ege Denizi'nde bulunan adaların geri alınması için yapılan Bizans seferlerinde önemli bir rol oynamışlardır, fakat VIII. Mihail'in ölümünden sonra, ardılı II. Andronikos Paleologos 1285 yılında donanmayı geniş şekilde dağıtmıştır.^[3] İşsiz kalmalarına, imparator tarafından bir şey ödenmemesine rağmen, bazı Gasmouloi imparatorluk hizmetinde kalmıştır, fakat diğer bir çoğu Latin ve Türk donanmalarında iş aramış, büyük toprak ağalarına koruma olarak kiralanmış ya da korsanlık yapmaya başlamışlardır.^[3][9]

14. yüzyıl başlarında, gasmoulikē douleia ("gasmoulos olarak hizmet etmek") kavramı etnik anlamını kaybetmiş ve sonunda hem denizde hem de karada hizmet veren hafif silahlı asker için kullanılmaya başlanmıştır. Bu şekilde, Gasmouloi Bizans ve Osmanlı'ya 14. yüzyılda, Ege Denizi'nde bulunan Latin Prensliklere (servitio et tenimento vasmulia'nın kalıtsal olduğu yerlerde) ise 15.ve 16. yüzyılda hizmet etmiştir.^[3][10] İmparatorluğun son yüzyılında olduğu gibi, Bizans donanması onların hizmetinden yararlanmaya devam etmiştir. Bizans İç Savaşı (1341-1347) sırasında Gasmouloi bir rol oynamış, komutanları Megas doux Aleksios Apokaukos'u VI. İoannis Kantakuzinos'a karşı kuvvetli bir şekilde desteklemişlerdir. Kantakuzinos'un zaferinden sonra, Konstantinopolis'te bulunan bir çok Gasmouloi terhis edilmiştir. Kallipoli'da bulunanlar zamanla Osmanlılara katılarak, ilk Osmanlı filosunun mürettebatını oluşturmuşlardır.^[11]

Kaynakça

1. Heurtley 1967, s. 72: "The Frankish occupation has left many traces upon the countryside, in great castles and isolated towers, but it made little mark upon the Greek people and their institutions. Conquerors and the conquered never really amalgamated except to produce some despised half-castes (Gasmoûloi) who usually sided with the Greeks. The new-comers did not come in sufficient numbers to obtain a firm grip on the country, and they remained to the end a series of garrisons in a foreign land. Their conquest became an episode, not a formative factor in the life of Greece. 'New France' was to pass away for ever before the advance of the Turk, leaving behind not much more than archaeological remains to recall the brilliant interlude of western chivalry."
2. Bartusis 1997, s. 44.
3. Kazhdan 1991, s. 823.
4. Bartusis 1997, ss. 45, 140.
5. Nicol 1992, ss. 199, 233.
6. Laiou 1972, s. 65.
7. Laiou 1972, ss. 271–272, 277.
8. Bartusis 1997, ss. 44–47.
9. Bartusis 1997, ss. 68–69; Laiou 1972, s. 75.
10. Bartusis 1997, ss. 69–70.
11. Ahrweiler 1966, s. 405.

Kaynaklar

• Ahrweiler, Hélène (1966) (French). Byzance et la Mer: La Marine de Guerre, la Politique et les Institutiones Maritimes de Byzance aux VIIe–XVe Siècles. Paris, France: Presses universitaires de France. https://books.google.com/books?id=8H8JAQAAIAAJ. 
• Bartusis, Mark C. (1997). The Late Byzantine Army: Arms and Society 1204–1453. Philadelphia, Pennsylvania: University of Pennsylvania Press. ISBN 0-8122-1620-2. https://books.google.com/books?id=rUs-hHd89xAC. 
• Heurtley, W. A. (1967). A Short History of Greece from Early Times to 1964. New York, New York and London, United Kingdom: Cambridge University Press. ISBN 0-521-09454-2. https://books.google.com/books?id=TVE4AAAAIAAJ. 
• Kazhdan, Alexander Petrovich (1991). Oxford Dictionary of Byzantium. New York, New York and Oxford, United Kingdom: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6. 
• Laiou, Angeliki E. (1972). Constantinople and the Latins: The Foreign Policy of Andronicus II, 1282–1328. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. https://books.google.com/books?id=AC89AAAAIAAJ. 
• Nicol, Donald M. (1992). Byzantium and Venice: A Study in Diplomatic and Cultural Relations. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-42894-1. https://books.google.com/books?id=rymIUITIYdwC.