Geleneksel ekolojik bilgi

Geleneksel ekolojik bilgi[1][2] (TEK İngilizce traditional ecological knowledge), yerel bazda edinilen ya da yerli halkların asırlar içinde edinip kuşaktan kuşağa geçirdiği her türlü bilgi ve inanç bütünlüğü sağlayan ekolojik yerel bilgi[3]. Yerel bilgi (indigenous knowledge), bir kültür veya yerel topluma ait, bu kültür ve sosyal yapı kapsamında hayatın içinden elde edilmiş, geleneksel ve eşi olmayan (unique) bilgidir[1]. Bu bilgiler doğayla içiçe yaşayan halklarda daha fazla gözlenir[4]. Bunlar, kültürel evrimle ortaya çıkmışlardır ve gelenek ve göreneklerde, halk meteorolojisinde, halk tıbbında, halk beslenmesinde, halk mutfağında, vb. kendini gösterir. Geleneksel ekoloji, bilimsel çevrelerde giderek daha fazla önem kazanmaya başlamıştır[2].

Bilgi erozyonu

Geleneksel olarak asırlardır yaşadıkları yerlerinden topluca zorla tehcir ettirilen yerli halklarda bilgi erozyonu görülür. Bunlardan biri de Kanada'daki Sayisi Denelerinin hükûmet kararıyla 1956 yılında zorla tehcir ettirilmeleriyle yaşanan geleneksel ekolojik bilgi kaybıdır[5]. 1940-1950 yıllarında radyoaktif bilgilendirme yapılmaksızın ve herhangi bir önlem alınmadan uraninit cevherinden radyum ayıklayan Eldorado Maden ocağı'nda uranyum ve radyum cevherleri Sahtuların Délı̨ne Sahtugotineleri kabilesinden erkeklere sırtta bez çuvallarla taşıttırılmıştır ve bu çalışan erkeklerin çoğu radyasyon zehirlenmesi sonucu ölmüş, yetişkin bir erkek nesli kaybeden köyleri Délı̨ne ise daha sonra «dullar köyü» (village of widows) olarak anılmaya başlanmıştır[6][7][8] ve erkeklerin avcılık yapıp geçim sağladığı Atabask toplumlarında dul kalmak geleneksel ekolojik bilgi kaybından dolayı gerçek bir yıkımdır[9].

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. 1 2 Filiz Demirayak (2006), Türkiye'de korunan alanlar için yeni bir yaklaşım: Ortaklaşa Yönetim, T.C. AÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi (Kent ve Çevre Bilimleri) anabilim dalı, doktora tezi, Ankara, Mart 2006
  2. 1 2 Mehmet Ertuğrul, Ekoloji ve Çevre Fizyolojisi
  3. ↑ Lisa M. Fox (2002), Collection of Traditional Ecological Knowledge (TEK) Regarding Subsistence Fisheries in the Eagle and Circle Areas of Interior Alaska, Final report for grant number FIS00-026, March 2002. U.S. Fish and Wildlife Service, Office of Subsistence Management, Fisheries Resource Monitoring Program
  4. ↑ Shannon Michele McNeeley (2009), Seasons out of balance climate change impacts, vulnerability, and sustainable adaptation in Interior Alaska, Fairbanks, Alaska, August 2009
  5. ↑ Virginia Phyllis Petch (1998), Relocation and loss of homeland, the story of the Sayisi Dene of Northern Manitoba. A Thesis presented to the University of Manitoba in partial fulfillment of the requirements of a Doctor of Philosophy in Anthropology, The University of Manitoba, Winnipeg, Manitoba, June, 1998
  6. ↑ The Dene People of Great Bear Lake Call for a Federal Response to Uranium Deaths in Deline
  7. ↑ Deline Poisoned? Past area mining linked to cancer
  8. ↑ Nuclear Genocide in Canada
  9. ↑ Canada, Racism, Genocide, and the Bomb by Kim Petersen
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/15/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.