Goranice

Bu maddenin tarafsızlığı konusunda kuşkular bulunmaktadır. Ayrıntılar için lütfen maddenin tartışma sayfasına bakınız. Şablonu maddeden çıkarmadan önce lütfen şablonun yardım sayfasını inceleyiniz. (Ekim 2009‎)

Goranice
كوردی Hewramî, Kurdî, Maçû
Ana dili olanlar	İran, Irak ve Avrupa'daki Kürt Diasporası tarafından
Konuşan sayısı	~300,000[1]  (tarih gerekli)
Dil aileleri	Varsayılan Goranice
Dil kodları
ISO 639-3	hac

Goranice, İrani Diller'in Kuzeybatı grubuna ait bir dildir.

Tarih

İran - Irak sınırındaki Hawraman Dağlarında konuşulan bu dil, oldukça zengin bir geçmişe sahiptir. Geçmişte Kürt Erdelan beyliğinde resmî dil olan Gorani, 20. yyılın başlarında bu konumunu yittirdi. Şu an itibariyle, çoğu Yarsani, yaklaşık 300.000 kişi bu dili konuşmakta.

Paris Üniversitesi Doğu Dilleri ve Uygarlıkları Ulusal Enstitüsü (Institut national des langues et civilisations orientales de l’Université de Paris.) akademisyenlerinden dil bilimci Prof.Dr.Joyce Blau, Muhtemelen Gorani ve Zazaca‘nın mazisi Kürtçe‘nin kinden daha eskidir. Kürtler; Zazalar‘ın ve Goranların çoğunu asimile ettiler fakat hepsini edemediler. Bugün Gorani'nin fazlasiyla Sorani‘nin etkisinde olduğunu biliyoruz ve Goranların çoğu Sorani konuşuyor. Gorani İran‘ın Güney kesiminde, Kermanşah‘in Kuzeyinde konuşuluyor.^[2]

Bu dil dilbilimsel açıdan "asıl Kürtçe" olarak önlenen "Kurmancî" lehçelerinin dışında kalmasına rağmen, pragmatik dilbilimciler arasında yeni konseptlenen "Kürt dilleri" modelinin, etnik öğelerden dolayı, içinde yer almaktadır.^[3]

Lehçeler

Gorani lehceleri arasında şüphesiz en önemlisi kendi içinde iki kola ayrılan Hewramî´dir^[4]. Hewramî diğer Gorani lehçelerinde çokça farklı olup, sunni Kürt Spiritüalizminde önemli bir yere sahiptir. Goraninin diğer lehçeleri şunlardır^[5]:

• Hewramanî Textî: Hewramanın Irak'ta kalan kısmında konuşulur.
• Hewramanî Lûhonî: Hewraman bölgesinin İran tarafında konuşulur.
• Şebeki: Şabaklarca Musul yakınlarında konuşulur.
• Bacelanî: Xanekin ve Musulda kalan büyük Bacelan boyunun konuştuğu lehçedir
• Sarlî: Musulun kuzeyinde 15 köyde, kakai kürtlerinin kulandığı şivedir.
• Kendulayî (asıl Gorani): Yarsanların kutsal dili olarak bilinen, Goran aşiretinin konuştuğu lehçedir.
• Şexanî: eskiden Halepçe yöresinde konuşulan lehçedir. İran-Irak Savaşında İran askerleri desteğinde ayaklanan ve Irak yönetimine ABD tarafından verilen zehirli gaz silahlarının gerek İran ve gerekse Irak tarafından kullanımının yaşandığı Halepçe olaylarından sonra bu yöredeki Goranlar Hewraman dağlarına sığınmışlardır.

Kaynaklar

Wikimedia Incubator'de Goranice Vikipedi deneme projesi bulunmaktadır.

3. Ludwig, P.: HISTORY OF THE KURDISH LANGUAGE, Encyclopeadia Iranica (13. Mart 2009)
4. MacKenzie, D. N.: The Dialect of Awroman(Hawraman-i Luhon)
5. Karl Hadank & Oskar Mann: Mundarten der Guran Berlin 1930.