Hacıtuğrul Höyüğü
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Hacıtuğrul Höyüğü |
| il: | Ankara |
| İlçe: | Polatlı |
| Köy: | Hacıtuğrul |
| Türü: | Höyük |
| Tescil durumu: | |
| Tescil No ve derece: | |
| Tescil tarihi: | |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Hacıtuğrul Höyüğü, Ankara - Polatlı karayolunun 60. km.'sinde, Hacıtuğrul Köyü ile Yenidoğan tren istasyonu arasında yer alan bir höyüktür. Gordion'un 22 km. kuzeydoğusuna düşmektedir. Eski yayınlarda Yenidoğan Höyüğü ya da Külhöyük olarak geçmektedir. Höyük, 650 x 600 boyutlarında olup 24 metre yüksekliktedir. Bu boyutlarıyla 3,3 hektarlık bir alana yayılmış, Türkiye'nin en büyük höyüklerinden biridir.[1][2] Boyutları Gordion'un kabaca iki katı kadardır.[3]
Kazılarda höyüğün tahkim edilmiş bir Frig yerleşimi olduğunu göstermektedir. Buluntulara dayanılarak Gordion'daki yeni Frig kalesiyle çağdaş olduğunu, yani MÖ 7. – 6. yüzyıla tarihlendirdiği, büyük olasılıkla Gordion'daki Frig yerleşiminin bir uzantısı olduğu belirtilmektedir.[4] Yerleşim, MÖ 695 yılında Lidya hakimiyetine girmiş, Pers istilasına kadar, MÖ 546 yılına kadar Lidya egemenliğinde devam etmiştir. Daha sonra MÖ 334 yılında Büyük İskender'in kontrolüne girmiştir.[2] Höyük, gerek yüzey araştırmalarında, gerekse de kazılarda MÖ IV. yüzyıldan sonrasına ait buluntu vermemektedir.[3]
Kazılar
Kazı çalışmaları 1972-79 yılları arasında Anadolu Medeniyetleri Müzesi tarafından Burhan Tezcan başlandığında[4] yürütülmüştür.[1]
Tabakalanma
Kazılarda iki mimari kat tespit edilmiştir.[5]
Buluntular
Yerleşmeyi çeviren iç ve dış surlar, Gordion'dakinden daha iyi bir işçilik sergilemektedir. Yapımında andezit kullanılmıştır.[2] İç sur 2,5 metre genişlikte olup doğu tarafındaki kuzey-güney yönünde uzanan kesimde dört kule görünür. Bu duvarın köşesi 5,5 metre genişlikte bir kerpiç sura bağlanmaktadır. Kerpiç surda 16 metre aralıklarla 2,4 x 6,9 metre boyutlarında üç kule daha yer almaktadır. Güneydoğu surunda ise iki kule vardır.[5] Ele geçen çanak çömlek buluntuları, Gordion'da bulunan gri seramikler ve ithal Grek ve Lidya seramikleriyle benzerlik göstermektedir.[4] Dış surların altında yapılan kazılarda büyük bir yangına ilişkin kanıtlara rastlanmış olup, bu durumun Kimmer istilası sırasında kalenin tahrip edildiği yönünde yorumlanmıştır.[6]
Kazı çalışmaları sırasında ikisi normal, biri yakma küp mezar olmak üzere üç mezar bulunmuştur. Bu durum, yerleşmede her iki gömü geleneğinin birlikte var olduğunu göstermektedir. Küp mezarda bronz bir lunula (hilal biçimi gerdanlık), ok ucu ve bilezik bulunmuştur. Normal mezarlardaki gömüt armağanları ise çanak çömlektir.[7]