II. Mahmud Türbesi
II. Mahmud Türbesi, Osmanlı padişahı Abdülmecit'in babası II. Mahmud için İstanbul'da inşa ettirdiği ve sonradan diğer padişah ve Osmanlı Hanedanı üyelerinin de gömüldüğü bir türbedir. 1840 yılında tamamlanan türbe İstanbul'un Fatih ilçesi Çemberlitaş semtinde Divanyolu caddesinde yer almaktadır.
II. Mahmud'un 1839 yılında vefat etmesinden sonra yerine geçen oğlu Abdülmecit hemen babası için Mimar kardeşler Ohannes Dadyan ve Boğos Dadyan'dan bir türbe inşa etmelerini istemiştir. Türbenin yapılması için kullanılan arazi II. Mahmud'un çok sevdiği kızkardeşi Esma Sultan tarafından tahsis edilmiştir. Esma Sultan'ın o zamanlar bu arazide kendine ait bir yalısı bulunmaktaydı.
Ampir üsluptaki türbe beyaz mermerlerle kaplıdır. Basamaklarla çıkılan türbe sekiz köşelidir. Kubbesi kabartma çelenk ve çiçeklerle süslüdür. Yapının içinde Hattat Mehmet Haşim tarafından yazılmış mermer bir yazıt bulunur. Türbenin içinde kubbeye asılı kristal avize Birleşik Krallık Kraliçesi I. Victoria tarafından gönderilmiştir. Kapının iki yanındaki altın yaldızlı duvar saatleri de Fransa İmparatoru III. Napolyon’un hediyesidir.
Türbenin yanındaki avlu 1861 yılında hazireye (türbeye bağlı mezarlık) dönüştürülmüş ve büyük çoğunluğu 1840–1920 tarihleri arasında görev yapmış devlet adamları ve yazarlar, şairler bu avluya defnedilmişlerdir. Burada Osmanlı taş işleme sanatının en güzel örneklerini yansıtan mezar taşları ve lahitler bulunmaktadır.
Türbede kabristanı bulunan şahsiyetler
Türbede 11 sanduka bulunmaktadır:
- II. Mahmud (1839)
- Esma Sultan (1848), II. Mahmud'un Ablasi
- Bezmiâlem Valide Sultan (1853), II. Mahmud'un eşi, Abdülmecit'in annesi
- Abdülaziz (1876), II. Mahmud'un oğlu
- II. Abdülhamit (1918), II. Mahmud'un torunu
- Veliaht Yusuf İzzeddin Efendi, Abdülaziz'in oğlu
- Mehmed Şevket Efendi, (1872 - 1899) Abdülaziz'in oğlu
- Şadiye Sultan, (1886-1977) II. Abdülhamit'in kızı
Hazirede (avluda) gömülü şahıslar
- Şeyh Bedreddin (1420), Mutasavvıf (sonradan kemikleri gömülmüştür)
- Abdülhak Molla (1854), II. Mahmud ve Abdülmecit devrinin hekimbaşısı
- Ahmet Fethi Paşa (1858), II. Mahmud'un damadı
- Serasker Rıza Paşa (1877), Serasker
- Agah Efendi (1885), Osmanlı devlet adamı
- Mahmut Ethem Paşa, (1886), Sadrazam Damat Mehmed Ali Paşa'nın oğlu, Abdülmecit'in kızı Reşa Sultan'ın eşi.
- Server Paşa (1821-1886) İstanbul Belediye başkanı
- Muallim Naci (1893), öğretmen ve yazar
- Ahmed Eyüb Paşa, (-1893) 93 Harbi kumandanlarından Müşir general
- Lofçalı İbrahim Derviş Paşa, (1812-1896) Fırka-i Islahiye Ordu müşürü
- Galib Paşa, (1829-1905) İstanbul Belediye başkanı
- Halil Rifat Paşa (1908), Sadrazam
- Ahmed Samim (1910), yazar
- Hekim İsmail Paşa, Aydın ve Girit valisi, İstanbul Belediye Başkanı
- Mehmet Ata (1919), Maliye Nazırı
- Sait Halim Paşa (1921), Sadrazam
- Server Paşa
- Abdurrahman Sami Paşa
- Ziya Gökalp (1924), yazar
- Mehmet Seyit Bey (1925), Adalet Bakanı, Milletvekili
- Ömer Faruk Efendi (1969), Son halife Abdülmecit'in oğlu.
- Ertuğrul Osman (2009), Osmanlı Hanedanı reisi, Sultan II. Abdülhamit'in torunu