Osmanlı Hanedanı
| Osmanlı Hanedanı Hanedan-ı Âl-i Osman Osmanoğulları | |
|---|---|
 | |
| Ülke |
 Osmanlı İmparatorluğu |
| Mülk | Osmanlı İmparatorluğu |
| Ana Hanedan | Kayı |
| Unvanlar | Padişah, Sultan, Bey, Han, Gazi, Şehzade, Hakan, Halife |
| Kuruluş | 1299 |
| Kurucu | Osman Gazi |
| Son Hükümdar | VI. Mehmed |
| Mevcut başkan | Osman Bayezid Osmanoğlu |
| Devriliş | 1 Kasım 1922 |
| Milliyet | Türk |
Osmanlı Hanedanı, Osmanlı İmparatorluğu'nu yaklaşık 622 yıl yöneten hanedandır. Osmanlılar, Osmanoğulları, Âl-i Osman ve Hanedan-ı Âl-i Osman olarak da bilinir. Hanedan, adını Osmanlı Beyliği’nin kurucusu olan Osman Bey’den alır. Osmanlı Hanedanı’nın 1299 yılında başlayan yönetimi, 1922 yılında Ankara Hükümeti'nin saltanatı kaldırılmasıyla son bulmuş ve Osmanlı Hanedan Defteri'ne kayıt edilen son hanedan üyesi [1] Fatma Neslişah 2012 yılında vefat etmiştir.[2]
Osmanlı Hanedanı’ndan hükümdar olanlar yaygın olarak padişah olarak bilinir. Ancak kuruluş yıllarında hükümdarlık unvanı bey ve gazi idi ve bunun yerine daha sonra han unvanı kullanıldı. Sultan unvanı da Osmanlı Hanedanı’nda yaygın kullanılan bir unvandı; ama bu unvan erkek hükümdarların yanı sıra kadınlar için de kullanılıyordu.
Osmanlı saltanatında unvanlar babadan oğla geçer, padişah oğulları "şehzade", kızları "sultan" dır. Şehzadelerin çocukları yine şehzade, kızları yine sultandır. Sultanların çocukları Osmanlı hanedan üyesi sayılmazlar. Sultanların erkek çocukları "beyzade" olarak anılırlardı. Akrabalığı olan kimselerdir; ama silsile itibariyle hanedandan düşerler.[3]
Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu
Osmanlı Hanedanı’nın kurucusu Osman Bey, Anadolu Selçuklu Devleti’nin uç beylerinden biriydi. Bizans sınırına yakın bir bölgede Anadolu Selçuklu Devleti’ne uç beyi olarak hizmet ediyordu. Başarıların ardından Anadolu Selçuklu Devleti tarafından Osman Bey bulunduğu bölgenin kendisine sancak ve tuğ verilerek eyalet beyi ilan edildi. Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra küçük bir uç beyliğinin çekirdeğini oluşturduğu bu eyalet bağımsız kaldı ve zamanla Osmanlı Beyliği olarak adlandırıldı. Kendisi de bu devletin ve hanedanın ilk hükümdarı oldu. Osman Bey’den sonra devletin başına oğlu Orhan Bey geçti.
Fatih Kanunnamesi
Fatih Sultan Mehmet’in saltanatının son yıllarında oluşturulan "Kanunname-i Âli Osman", daha önceki padişahların yazılı kurallarını bir araya getirmekle birlikte, devlet yönetimini aşırı merkeziyetçi bir yapıya dönüştürmüş ve padişahı mutlak hakim kılmıştır. Fatih Kanûnnâmesi olarak anılan bu düzenlemede, tahta çıkan şehzadenin, erkek kardeşlerini devletin zarar görmesini engellemek için öldürmesine yasallık kazandırmıştır.
Hanedanın Sonu
Osmanlı Hanedanı’ndan son padişah olan Vahidettin, I. Dünya Savaşı’ndan yenik çıkmış Osmanlı İmparatorluğu’nun da son hükümdarıydı. Anadolu topraklarının bölünmesini öngören Sevr Antlaşması’na karşı Anadolu’da gelişen Kurtuluş Savaşı’nın başarıya ulaşmasının ardından padişah, çevresiyle birlikte İstanbul'dan ayrılan İtilaf Devletlerinin donanması ile TBMM kararıyla Türkiye dışında istediği yere gitmek üzere sürgün edildi.[4] Günümüzde Osmanlı Hanedanları ile soy bağı olanların bir kısmı Türkiye'de, bir kısmı ise yurt dışında değişik ülkelerde yaşamaktadırlar.[5][6] Bu kişilerden şehzade unvanını devam ettiren erkek çocukların en yaşlısı ve kıdemli üyesi ise "Hanedan reisi" adıyla adlandırılmaktadır.[7] Osmanlı Hanedanlığı ise 1922 yılında Ankara Hükûmeti tarafından saltanatın kaldırılması ile son bulmuştur. Osmanlı Hanedanları 1922 tarihine kadar halen Başbakanlık Osmanlı Arşivleri'nde muhafaza edilen "Osmanlı Hanedan Defteri"'ne kayıt ediliyordu. Bu deftere kayıt edilen [1] son Osmanlı Hanedanı Neslişah Sultan 2 Nisan 2012 tarihinde vefat etmiştir.[2] Bu nedenle günümüzdeki kayıtları aile içerisinde tutulan Osmanoğulları ailesindeki "Hanedan reisi" kullanımı ile "Osmanlı Hanedanı"ndaki kayıtları "Osmanlı Hanedan Defteri"ne kaydolan "Hanedan reisi" kullanımını birbirlerinden farklıdır.
Osmanlı sultanları ve halifeleri
İlhanlı Hanı Hülagü, 1258’da halifeliğin merkezi konumundaki Bağdat’ı fethetmiş, Abbasi soyundan gelenleri de öldürerek bu makama son vermişti. Fakat fetih sırasında kaçan bazı Abbasi üyeleri, Memlüklüler’e sığınarak burada halifeliği tekrar ilan ettiler (13 yy.). Bu halifeliğin dini törenlerde protokolde durmaktan başka bir siyasi otoritesi yoktu. Bu şekilde yaklaşık üçyüz yıl devam eden bu durum I. Selim’in Mısır’ı fethetmesiyle sona erdi. Hilafetin koruyuculuğu Osmanoğullarına geçti. O dönemin halifesi III. Mütevekkil İstanbul’a getirilerek hayatını siyasi yetkisi olmadan burada geçirmiştir.
1 Kasım 1922 tarihinde Saltanatın Kaldırılması’ndan sonra da Ankara Hükümeti halife olarak, T.B.M.M.’nin seçtiği Halife Abdülmecid Efendi’den, sadece Müslümanların Halifesi unvanını kullanması ve gösterişli hareketlerde bulunmaması istemişti. Abdülmecid Efendi, T.B.M.M. Yönetimi tarafından halife seçildikten sonra kendisine verilen talimata aykırı olarak, "Halife-î Müslimin" unvanından başka sıfat ve unvanlar kullanarak, Cumhuriyet hükumetinin talimatı dışına çıktı. Son Osmanlı Halifesi Abdülmecid Efendi’nin, Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın Cumhuriyetin İlânından sonra gerçekleştirmeyi planladığı devrimlere engel olabilmesi ihtimal dahilinde bulunan bir hilafet kurumuna karşı en sert tedbirleri alacağı belliydi. Bir taraftan Abdülmecid Efendi’nin, bu davranışları Halifeliğin kaldırılması için bahane edilerek ve diğer taraftan da başka sebepler ileri sürülmek suretiyle, hilafet müessesesi 3 Mart 1924 tarihli Halifeliğin kaldırılması ve Hanedan-ı Osmaniye’nin Türkiye Cumhuriyeti memâlik-î hariciyesine çıkarılmasına dair kanûn ile sona erdirildi.
Osmanlı padişahlarının eşleri ve valide sultanlar
.JPG)
Osmanlı Şehzadeleri, doğum tarihleri ve hangi padişah soyundan geldikleri
- Şehzade Osman Bayezid Osmanoğlu (1924) (I. Abdülmecid)
- Şehzade Dündar Osmanoğlu Efendi (1930) (II. Abdülhamit)
- Şehzade Harun Osmanoğlu Efendi (1932) (II. Abdülhamit)
- Şehzade Osman Selahaddin Osmanoğlu Efendi (1940) (V. Murat)
- Şehzade Ömer Abdülmecid Osmanoğlu Efendi (1941) (V. Mehmet)
- Şehzade Mehmed Ziyaeddin Efendi (1947) (V. Mehmet)
- Şehzade Roland Selim Kadir Efendi (1949) (II. Abdülhamit)
- Şehzade Selim Cem Efendi (1955) (I. Abdülmecid)
- Şehzade Orhan İbrahim Süleyman Saadeddin Efendi (1959) (Abdülaziz)
- Şehzade Orhan Osmanoğlu Efendi (1963) (II. Abdülhamit)
- Şehzade Eric Mehmed Ziyaeddin Nazım Efendi (1966) (V. Mehmet)
- Şehzade Orhan Murad Osmanoğlu Efendi (1972) (V. Murat)
- Şehzade Mahmud Francis Osmanoğlu Efendi (1975) (V. Mehmet)
- Şehzade René Osman Abdul Kadir Efendi (1975) (II. Abdülhamit)
- Şehzade Daniel Adrian Hamid Kadir Efendi (1977) (II. Abdülhamit)
- Şehzade Abdülhamid Kayıhan Osmanoğlu Efendi (1979) (II. Abdülhamit)
- Şehzade Selim Süleyman Osmanoğlu Efendi (1979) (V. Murat)
- Şehzade Nazım Osmanoğlu Efendi (1985) (V. Mehmet)
- Şehzade Yavuz Selim Osmanoğlu Efendi (1989) (II. Abdülhamit)
- Şehzade Turan Cem Osmanoğlu Efendi (2004) (V. Murat)
- Şehzade Tamer Nihad Osmanoğlu Efendi (2006) (V. Murat)
- Şehzade Muhammed Harun Osmanoğlu Efendi (2007) (II. Abdülhamit)
- Şehzade Batu Bayezid Osmanoğlu Efendi (2008) (V. Murat)
- Şehzade Ziya Reşad Osmanoğlu Efendi (2012) (V. Mehmet)
- Şehzade Cem Ömer Osmanoğlu Efendi (2015) (V. Mehmet)
- Şehzade Muhammed Abdülaziz Osmanoğlu Efendi (2016) (II.Abdülhamid)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Yavuz Bahadıroğlu, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları (Ottoman History with Illustrations, Nesil Publications), 15th Ed., 2009, ISBN 978-975-269-299-2 (Hardcover).
- Bernard Lewis, The Emergence of Modern Turkey (Studies in Middle Eastern History), Publisher: Oxford University Press, USA; 3rd edition (September 6, 2001); Paperback: 568 pages; ISBN 0195134605; ISBN 978-0195134605
- Aşiroğlu, Orhan Gâzi (1992) (Türkçe). Son halife, Abdülmecid. Istanbul: Burak Yayınevi. ISBN 9789757645177. OCLC 32085609.
- Duran, Tülay (1999) (Türkçe). Padişah Portreleri (Portraits of the Ottoman Empire's Sultans). Sirkeci: Association of Historical Research and Istanbul Research Centre. ISBN 9789756926079. OCLC 248496159.
- Findley, Carter V. (2005). The Turks in World History. New York: Oxford University Press US. ISBN 9780195177268. OCLC 54529318. http://books.google.com/?id=2_41FJ-pgRAC&printsec=frontcover. Erişim tarihi: 2009-04-29.
- Glazer, Steven A. (1996). "bölüm 1: Historical Setting". Metz, Helen Chapin. A Country Study: Turkey (5th bas.). Washington, D.C.: Federal Research Division of the Library of Congress. ISBN 9780844408644. OCLC 33898522. http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/trtoc.html. Erişim tarihi: 2009-04-22.
- Kafadar, Cemal (1996). Between Two Worlds: The Construction of the Ottoman State. Berkeley, CA: University of California Press. ISBN 9780520206007. OCLC 55849447. http://books.google.com/?id=LsP-2y7kuJkC&printsec=frontcover. Erişim tarihi: 2009-04-18.
- Karateke, Hakan T. (2005). "Who is the Next Ottoman Sultan? Attempts to Change the Rule of Succession during the Nineteenth Century". Weismann, Itzchak; Zachs, Fruma. Ottoman Reform and Muslim Regeneration: Studies in Honour of Butrus Abu-Manneb. London: I. B. Tauris. ISBN 9781850437574. OCLC 60416792. http://books.google.com/?id=U7loMhnI5S8C&printsec=frontcover#PPA37,M1. Erişim tarihi: 2009-05-02.
- d'Osman Han, Nadine Sultana (2001). The Legacy of Sultan Abdulhamid II: Memoirs and Biography of Sultan Selim bin Hamid Han. Santa Fe, NM: Sultana Pub. OCLC 70659193. http://www.webcitation.org/5gSdOj6u2. Erişim tarihi: 2009-05-02.
- Peirce, Leslie P. (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. New York: Oxford University Press US. ISBN 9780195086775. OCLC 243767445. http://books.google.com/?id=L6-VRgVzRcUC&printsec=frontcover. Erişim tarihi: 2009-04-19.
- Quataert, Donald (2005). The Ottoman Empire, 1700–1922 (2nd bas.). Cambridge University Press. ISBN 9780521839105. OCLC 59280221. http://books.google.com/?id=OX3lsOrXJGcC&printsec=frontcover. Erişim tarihi: 2009-04-18.
- Stavrides, Theoharis (2001). The Sultan of Vezirs: The Life and Times of the Ottoman Grand Vezir Mahmud Pasha Angelović (1453–1474). Leiden: Brill yayımcıs. ISBN 9789004121065. OCLC 46640850. http://books.google.com/?id=ptXG0uA70lAC&printsec=frontcover. Erişim tarihi: 2009-04-18.
- Sugar, Peter F. (1993). Southeastern Europe under Ottoman Rule, 1354–1804 (3rd bas.). Seattle: University of Washington Press. ISBN 9780295960333. OCLC 34219399. http://books.google.com/?id=LOln4TGdDHYC&printsec=frontcover. Erişim tarihi: 2009-04-18.
- Toprak, Binnaz (1981). Islam and Political Development in Turkey. Leiden: Brill yayımcıs. ISBN 9789004064713. OCLC 8258992. http://books.google.com/?id=xIoeAAAAIAAJ&printsec=frontcover. Erişim tarihi: 2009-04-19.
- Uğur, Ali (2007) (Türkçe). Blue Imperialism. Istanbul: Çatı Publishing. ISBN 9758845873. OCLC 221203375. http://www.kitapyurdu.com/kitap/default.asp?id=120251. Erişim tarihi: 2009-04-19.
- Toynbee, Arnold J. (1974). "The Ottoman Empire's Place in World History". Karpat, Kemal H.. The Ottoman State and Its Place in World History. 11. Leiden: Brill yayımcıs. ISBN 9789004039452. OCLC 1318483. http://books.google.com/?id=orEfAAAAIAAJ&printsec=frontcover#PPA15,M1. Erişim tarihi: 2009-05-02.
- Montgomery-Massingberd, Hugh (1980). "The Imperial Family of Turkey". Burke's Royal Families of the World. Volume II: Africa & the Middle East. London: Burke's Peerage. ISBN 9780850110296. OCLC 18496936. http://web.archive.org/web/20060926203638/http://www.4dw.net/royalark/Turkey/turkey.htm. Erişim tarihi: 2010-12-30.
- 1 2 Ortaylı, İlber (05.02.2011). "Prenseslik zor meslek". milliyet. 20 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141020170756/http://www.milliyet.com.tr/Yazar.aspx?aType=YazarDetay&ArticleID=1348730&AuthorID=104&b=Prenseslik. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2013. "Hanedan defterine yapılan son kayıt Neslişah Sultan’ın ismidir. Ondan sonra doğan hanedan üyeleri artık saltanat kalktığı için aile içinde kayıtlıdır."
- 1 2 "Onunla bir dönem sona erdi!". gazetevatan. 02.04.2012. 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131014173705/http://haber.gazetevatan.com/onunla-bir-donem-sona-erdi/440679/7/yasam. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2013. "Neslişah Sultan, saltanat altında doğan ve Osmanlı Hanedan Defteri’ne kaydedilen son hanedan mensubuydu."
- ↑ Osmanlı Sarayında Hayat, ISBN 978-9944-766-04-3, sf: 29, Yitik Hazine Yayınları-2008, İlber Ortaylı
- ↑ Armağan, Mustafa (15.03.2009). Vahdettin kaçtı mı, kaçırıldı mı?. Zaman.
- ↑ "Sürüldüler ama bitmediler". turkiyegazetesi. 10.03.2013. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160422174145/http://www.turkiyegazetesi.com.tr/gundem/35605.aspx. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2013.
- ↑ "Osmanlı Hanedanı dört kıtada yaşıyor". milliyet. 15.07.2010. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305091421/http://www.milliyet.com.tr/osmanli-hanedani-dort-kitada-yasiyor/guncel/haberdetay/15.07.2010/1263699/default.htm. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2013.
- ↑ "95'i gören ilk Osmanlı". sabah. 20.08.2006. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305075310/http://arsiv.sabah.com.tr/2006/08/20/gnd117.html. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2013.
Dış bağlantılar
- Osmanlı Araştırmaları Vakfı. Osmanlı Araştıtma Vakfı. http://www.osmanli.org.tr/osmanlisultanlari.php. Erişim tarihi: 2010-12-30.
- Ottoman History (Osmanlı Tarihi). Osmanlı Tarihi Web sitesi. http://www.enfal.de/osmtarih.htm. Erişim tarihi: 2010-12-30.
- Ottoman Sultâns "Padişah Portreleri / Portraits of Ottoman Sultâns" (written by Tülay Duran has been taken as a reference in the preparation of these web pages). The Association of Historical Research and Istanbul Research Centre with the assistance of the Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Turkey. http://www.kultur.gov.tr/EN/belge/2-1254/ottoman-sultans.html. Erişim tarihi: 2010-12-30.
- Bahadıroğlu, Yavuz (2009). Resimli Osmanlı Tarihi (Ottoman History with Illustrations). 1. İstanbul: Nesil Yayınları. ISBN 9789752692992. http://www.nesilyayinlari.com/yazar.php?id=54. Erişim tarihi: 2010-12-30.
- TURKEY: "The Genealogy of the Imperial House of Osman", Publisher: The Royal Ark.
- The web's most comprehensive site on the genealogies of the Royal and ruling houses of Africa, Asia, Oceania and the Americas, 2003; (Fifteen Sections narrating the biographies of the thirty-six Ottoman Sultâns and the Last Ottoman Caliph of Islam including their sons and daughters: From chapter turkey.htm to chapter turkey15.htm), CopyrightChristopher Buyers, Aralık 2000 - Nisan 2003
- Ottomanfamily.com
- Sultanlar, Çağdaş Resim Sergisi
- Osmanlı İmparatorluğu hakkında her şey Osmanlı İmparatorluğu hakkında her şey
- - Osmanlı İmparatorluğu
- WorldStatesmen- Türkiye
- Osmanlı İmparatorluğu - Ailesi
- Osmanlı Sultanları
| |||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||