Halime Sultan
| Valide Halime Sultan | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Valide Sultan | |||||
| Hüküm süresi | 22 Kasım 1617 – 26 Şubat 1618 | ||||
| Önce gelen | Handan Sultan | ||||
| Sonra gelen | Mahfiruz Hatice Sultan | ||||
| Valide Sultan | |||||
| Hüküm süresi | 10 Mayıs 1622 – 10 Eylül 1623 | ||||
| Önce gelen | Mahfiruz Hatice Sultan | ||||
| Sonra gelen | Kösem Sultan | ||||
| Eş(leri) | III. Mehmed | ||||
| Çocukları |
Şehzade Mahmud Dilruba Sultan I. Mustafa | ||||
| |||||
| Hanedan | Osmanlı Hanedanı | ||||
| Doğum |
1571 (?)[1] | ||||
| Ölüm |
1623 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu | ||||
| Dini | İslam | ||||
| Meslek | Valide Sultan | ||||
Halime Valide Sultan (d. 1571[2] - ö. 1623), I. Mustafa ve Şehzade Mahmud'un validesi III. Mehmed'in hasekisi ve Valide Sultan. Gerçek adı hiçbir Osmanlı kaynağında geçmemektedir ve bundan ötürü bilinmemektedir.[1][3][4] İsminin Halime Sultan olduğu 1878 tarihli el yazması bir silsile mecmuasında yazmaktadır ancak başka bir kaynakla teyit edilememektedir.[5]
Kimliği
Kökeni ve gerçek adı bilinmemesine[3][6] rağmen bazı yazarlar Abaza asıllı olduğunu belirtmiştir.[1] Nedeni bilinmemekle birlikte bazı kaynaklarda adı geçmediğinden dolayı kendisinden Fuldâne Sultan diye bahsedilmiştir. Çok kısa süreliğine Valide Sultan olarak kaldığı için o dönemde Kösem Sultan veya Safiye Sultan kadar güçlü olamamıştır.
Yaşamı
III. Mehmet'in Haseki Sultan'larından biridir. Hareme girişinin ardından ilk olarak Şehzade Mahmud'u doğurdu. Daha sonra da 1594 yılında Dilruba Sultan'ı, I. Mustafa'yı da 1601'de[5] dünyaya getirdi.
Haseki Sultanlık Dönemi
Oğlunun tahta çıkabilmesi için çalışan Halime Sultan'ın çabaları öğrenilip bir de üstüne Şehzade Mahmud'un III. Mehmed'in iktidarını tehdit edebilecek sözleri bardağı taşıran son damla oldu.[7] Safiye Sultan'ın da etkisiyle şehzade bir gece dairesinde gizlice boğduruldu.[8] Halime Sultan da bu olaydan sonra Eski Saray'a gönderildi. Haremde Safiye Sultan'dan sonra gelen Haseki Handan Sultan Şehzade Mustafa ile ilgilendi. I. Ahmed tahta çıktıktan sonra da Handan Valide Sultan, Halime Sultan'ın tek oğlunun öldürülmesine engel oldu.[9] Valide Sultan'ın ölümünden sonra da uzun bir süre bu konu kapalı kaldı. Ancak 1612 yılında Şehzade Mustafa'nın öldürülmesi fikri canlandıysa da Kösem Sultan'ın etkisiyle bu fikirden padişah vazgeçirildi.[10] Buradan hareketle Halime Sultan ile Kösem Sultan'ın iyi anlaştığı söylenebilir.
Valide Sultanlık Dönemi
I. Mustafa tahta geçtiğinde Halime Sultan da Eski Saray'dan gelerek yıllardır boş kalan Valide Sultan dairesine yerleşti. Ancak bir sorun vardı, kayınvalidesi Safiye Sultan hala hayattaydı. Safiye Sultan hem eşi III. Murat hem de oğlu III. Mehmed zamanında saray politikasında çok etkili olmuş bir Valide Sultan'dı. İki torununun da padişahlığını gördü. Fakat Osmanlı geleneğine göre padişahın babaannesi değil, annesi Valide Sultan olarak devletin en güçlü kadını oluyordu. Her ne kadar Halime Sultan etkili olmak istese de oğlunun akli dengesinde oluşan problem onun da yaşamını etkiledi. Güçlü olabilecekken tıpkı Handan Sultan gibi kısa süren bir dönem Valide Sultan olduğundan yeterince parlayamadı.
Oğlu I. Mustafa'nın ilk saltanatında iktidar Halime Sultan ve kızı Dilruba Sultan'la evli olan damadı Kara Davut Paşa elindeydi. 1618 senesinde oğlu tahtan indirildi ve yerine II. Osman çıktı, fakat 1622'da yeniden tahta çıktı ve ertesi yıl tekrar indirildi. Halime Sultan Valide Sultanlık makamını kaybetti. II. Osman'ın öldürülmesinde büyük pay sahibi olduğu iddia edilir.
Oğlu Tahttan İndirildikten Sonraki Yaşamı
Leslie Peirce'ye göre I. Mustafa'nın annesinin maaşı oğlu tahttan indirilir indirilmez 3.000 akçeden 2.000 akçeye indirildi. Oysa Safiye Sultan oğlunun ölümünden sonra kendi ölümüne kadar düzenli olarak 3.000 akçe maaş almaya devam etmişti. Oğlu tahttan indirildikten sonra sakin bir yaşam sürdü. 1623 yılında vefat etti.
Çocukları
- Şehzade Mahmud (1587-1603)
- I. Mustafa (1591-1639)
- Dilruba Sultan (1594-1678) - Kara Davut Paşa'nın eşi.
Popüler Kültürdeki Yeri
12 Kasım 2015'te Star TV'de yayınlanmaya başlayan Muhteşem Yüzyıl: Kösem dizisinde Aslıhan Gürbüz canlandırmıştır.
Kaynak
- 1 2 3 TDV, İslam Ansiklopedisi, cilt: 31, sayfa: 272
- ↑ Yılmaz Öztuna, Devletler ve Hanedanlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 2005, Sayfa: 176
- 1 2 Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, 4. baskı, Sayfa: 237
- ↑ Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Sultanları, 12. baskı, s. 232
- 1 2 Günhan Börekçi, İnkırâzın Eşiğinde Bir Hanedan: III. Mehmed, I. Ahmed, I. Mustafa ve 17. Yüzyıl Osmanlı Siyasi Krizi, Sayfa: 58
- ↑ Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Sultanları, 12. baskı, sayfa: 232
- ↑ Bakınız Şehzade Mahmud (III. Mehmet'in oğlu)
- ↑ Bakınız Safiye Sultan, Başlık: Valide Sultanlık dönemi, Alt Başlık: Şehzade Mahmud'un boğdurulması
- ↑ Enver Behnan Şapolyo, Osmanlı Sultanları Tarihi, Rafet Zaimler Yayınevi, Basım Tarihi: 1961, Sayfa: 226
- ↑ Günhan Börekçi, İnkırâzın Eşiğinde Bir Hanedan III. Mehmed I. Ahmed I. Mustafa ve 17. Yüzyıl Osmanlı Siyasî Krizi, Sayfa: 94 ve 95
- Imperial Harem : Women and Sovereignty in the Ottoman Empire 1993, Oxford University Press, ISBN 0-19-508677-5.
| Önce gelen: Handan Sultan |
Valide Sultan 1617–1618 |
Sonra gelen: Mahfiruz Hadice Sultan |
| Önce gelen: Mahfiruz Hadice Sultan |
Valide Sultan 1622–1623 |
Sonra gelen: Kösem Sultan |
| Önce gelen: Kösem Sultan |
Kadınlar saltanatı 1617–1618 |
Sonra gelen: Mahfiruz Hadice Sultan |
| Önce gelen: Mahfiruz Hadice Sultan |
Kadınlar saltanatı 1622–1623 |
Sonra gelen: Kösem Sultan |
| ||||||