Mihrişah Valide Sultan

Mihrişah Valide Sultan
مہر شاہ والدہ سلطان

Mihrişah Valide Sultan Türbesi, Eyüp
Doğum 1745
Kafkasya
Ölüm 16 Ekim 1805[1]
İstanbul
Defin yeri Eyüp'teki Mihrişah Valide Sultan Türbesi, İstanbul
Din Sünni İslam
Evlilik(ler) III. Mustafa
Çocuk(lar) Osmanlı Padişahı III. Selim, Hibetullah Sultan, Fâtıma Sultan[2]

Mihrişah Valide Sultan (1745 - 16 Ekim 1805[1][3]), Osmanlı İmparatorluğu'nun Valide Sultanı, Osmanlı Padişahı III. Selim'in annesi ve III. Mustafa'ın eşi.

Mihrişah Sultan'ın oğlu, Sultan III. Selim.

Hayatı

Mihrişah Valide Sultan Türbesi'nin kubbesi.

İyliksever ve nâzik bir kişilik sahibi olan Mihrişah Valide Sultan 1745 yılında dünyaya geldi.[2] Gürcü[4][5][6][7][8] asıllıydı fakat doğduğu zamanki ismi bilinmemektedir. Aslen Gürcü Ortodoks bir papazın kızı olan Mihrişah Sultan,[9][10] sarayda Gürcü Güzeli olarak anılmaktaydı.[11][12] 1789 yılında oğlu III. Selim'in tahta çıkması üzerine valide sultan oldu. 1795 yılında İstanbul'un Eyüp semtindeki Mihrişah Valide Sultan Okulu ve Külliyesi'ni, 1796 yılında Bahçeköy'deki Arabacı Mandırası Deresi üzerindeki Valide Bendi'ni, 1801 yılında Levet Kışlası ve Hasköy Lâğımcılar Kışlası camileri ile Kasımpaşa Mevlevihanesi de Mihrişah Valide Sultan tarafından yaptırılmıştır.[1] 1805 yılında Yeniköy'deki Mihrişah Valide Sultan Çeşmesi'ni yaptırmıştır. Haremin hazinedar ustalarından çaşnigir Zeyneb için Eminönü Balıkpazarı'nda yaptırdığı kitâbesinde Hazinedar usta çaşnigir Zeyneb yazmasına rağmen halk arasında Mihrişah Vâlide Sultan Çeşmesi olarak bilinen çeşme de bugün yerinde yoktur.[1] Halıcıoğlu Kışlası ile Haliç Köprüsü arasındaki iki minareli Mihrişah Valide Sultan (Kumbarhane) Camii'ni yaptıran da odur.[13] Eyüp semtinde 1795 yılında inşa ettirdiği imaret ise 221 yıldan beri faaliyetlerini sürdürmektedir.[14]

Divan edebiyatındaki yeri

Şair Münib, Mihrişah Sultan hakkında aşağıdaki dizeleri yazmıştır:

Mihr-î-Şah Kadın o Hûrşid-ü Kamer kevkebe kim
Pertev-i şânı kadar gamkede-i âlem-i şen
Mehdi-i ulyâmi edüb refêti temdit-i sürûr
Kimsenin tıfl-ı derd ile olmaz şiven

Küçüksu'daki Mihrişah Vâlide Sultan Çeşmesi.

Vefatı

Oğlunun saltanatı sırasında 1805 yılında öldü ve Eyüp'te 1792 yılında yaptırılan Mihrişah Valide Sultan Türbesi'ne defnedildi. Türbe içinde Mihrişah Sultan’dan başka III. Mustafa ile Adilşah Sultan’ın kızlarından Beynan Sultan, Perestu Sultan (II. Abdülhamid’i büyütmüştür), Hatice sultan da yatmaktadır.[15] Mihrişah Valide Sultan ve oğlu Padişah III. Selim'in her ikisi de Mevlevî (Muhammed Celaleddin-i Rumi) Tarîkatı mensubuydular.

Popüler kültürdeki yeri

2012 yılında yayınlanan Esir Sultan adlı Türk televizyon dizisinde Mihrişah Sultan'ı İpek Tenolcay canlandırdı.[16]

Ayrıca bakınız

Galeri

Kaynakça

  1. 1 2 3 4 Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 332. ISBN 978-9-753-29623-6. https://books.google.com.tr/books?redir_esc=y&hl=tr&id=6WUMAQAAMAAJ&dq=havatin+hatun&focus=searchwithinvolume&q=Kad%C4%B1n+Mihri%C5%9F%C3%A2h.
  2. 1 2 Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 332-336. ISBN 978-9-753-29623-6. https://books.google.com.tr/books?redir_esc=y&hl=tr&id=6WUMAQAAMAAJ&dq=havatin+hatun&focus=searchwithinvolume&q=Mihri%C5%9F%C3%A2h+V%C3%A2lide.
  3. ↑ E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, Martijn Theodoor Houtsma, 1987
  4. ↑ Gábor Ágoston,Bruce Alan Masters, Encyclopedia of the Ottoman Empire, Infobase Publishing, 2009, ISBN 1438110251, 9781438110257, p. 514.
  5. ↑ Albert Habib Hourani, Philip Shukry Khoury, Mary Christina Wilson, The Modern Middle East: A Reader, University of California Press, 1993, ISBN 0520082400, 9780520082403, p. 42.
  6. ↑ M. Th Houtsma, E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam 1913-1936, BRILL, 1987, ISBN 9004082654, 9789004082656, p. 1117.
  7. ↑ İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Enver Ziya Karal, Osmanlı tarihi: cilt. Karal, E.Z. Nizam-ı Cedit ve Tanzimat devirleri, 1789-1856 (1957), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1961, pp. 13, 16.
  8. ↑ Necati Elgin, Üçüncü Sultan Selim (İlhâmî), Yıldız Basımevi, 1959, p. 9.
  9. ↑ H. Mirgül Eren Griffe, Galip Ali Paşa Rızvanbegovic-Stocevic, Babil, 2005, p. 55.
  10. ↑ Y. İzzettin Barış, Osmanlı padişahlarının yaşamlarından kesitler, hastalıkları ve ölüm sebepleri, Bilimsel Tıp Yayınevi, 2002, ISBN 9756986174, 9789756986172, pp. 184, 191.
  11. ↑ İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Publications de la Société d'histoire turque: XIII sér, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1961, pp. 13, 16.
  12. ↑ Osman Horata, Esrâr Dede: hayatı, şiir dünyası ve dı̂vânı, T.C. Kültür Bakanlığı, 1998, p. 60.
  13. ↑ İbrahim Pazan, Padişah Anneleri, Babıali Kültür Yayıncılığı, Ocak 2013, p.118,119
  14. ↑ Eyüp'ün Tarihi ve Turistik Değerleri. eyup.gov.tr. Erişim Tarihi. 20.10.2016
  15. ↑ Mihrişah Valide Sultan Türbesi. eyup.istanbul/tr. Erişim Tarihi:16.10.2016
  16. ↑ http://m.haberturk.com/medya/haber/783320-yeni-osmanli-dizisi-sessiz-sedasiz-basladi#forward
Önce gelen:
Emine Mihrişah Sultan		 Valide Sultan
1789-1805		 Sonra gelen:
Ayşe Seniyeperver Sultan
Osmanlı Padişah Anneleri veya Osmanlı Valide Sultanları
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/13/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.