Nilüfer Hatun

Başlığın diğer anlamları için Nilüfer sayfasına bakınız.

Nilüfer Hâtun نیلوفر خاتون
Nilüfer Hâtun'un mezarı Bursa'da Orhan Gazi türbesindedir.
Doğum	Holofira (Holifere) / Olivera[1] 1283
Ölüm	1383 (99-100 yaşlarında) Bursa
Defin yeri	Orhan Gazi Türbesi Bursa
Din	İslam
Evlilik(ler)	Orhan Gazi
Çocuk(lar)	Gazi Süleyman Paşa[2][3] Osmanlı Padişahı I. Murad

Nilüfer Hatun (d. 1283 - ö. 1383, Bursa), Yarhisar Tekfuru'nun kızı, Orhan Gazi'nin eşi ve I. Murad'ın annesi.

Hayatı

Asıl adı Holifera / Olivera idi. Nilüfer bu isimlerin Türkçeleşmiş halidir.^[4] Orhan Gazi'yle evlendirilmeden önce Bilecik Tekfurunun oğluyla nişanlıdır. Osmanlılar'ın Bilecik' i ele geçirmesi sırasında, yakınlardaki düğün konvoyuna yapılan baskın esnasında esir alındığı ve Osman Gazi tarafından oğlu Orhan Gazi ile evlendirildiği söylenmektedir. Necdet Sakaoğlu'nun bildirdiğine göre, Nilüfer cariye (köle) durumundaki ilk padişah hânımıdır. Osmanlı Hanedanı'na ana tarafından Rum kanı taşıyan ilk şehzadeleri de o doğurmuştur. 1360 yılında vefât eden Rumeli Fatihi Gazi Süleyman Paşa ile ondan On yaş daha küçük olan kardeşi Üçüncü Osmanlı Padişahı Murad Hüdavendigar'ın annesidir.^[5]

Baş hâtun

Faslı gezgin İbn Battuta'nın İznik'te bizzat görüştüğü Beylun Hâtun olarak tanıttığı Orhan Gazi'nin baş hâtunudur. Nilüfer, "lotüs" adındaki kutsal çiçek mânâsına gelir. Onun bu ismi İznik'teki imaretinin kitabesinde yazılıdır. İslâmî bir isme sahip olmayan Nilüfer'in sağlığında inşa ettirdiği tesisler arasıda herhangi bir cami bulunmamaktadır.^[6] İbn Battuta'nın naklettiğine göre Orhan Gazi ile birlikte Bursa'da oturmayan Beylun Hâtun, ondan ayrı olarak o yıllarda "Anadolu'nun Kudüsü" olarak adlandırılabilecek kadar Hristiyanlarca kutsal kabul edilen İznik'te ikamet etmekteydi.^[6] İznik'e giden gezgin İbn Battuta bu harap şehirde sultanın zevcesi Beylûn Hâtun'un oturduğunu ve sultanın hizmetlilerinin bu dindar ve erdemli kadının emrinde olduklarını nakletmektedir. İznik'te Sultanönülü fakih imâm Hacı Alâeddin'e konuk olan İbn Battuta, İznik hâkiminin Orhan Gazi'nin eşlerinden dindarlığıyla meşhur olan Beylûn Hâtun olduğunu ve Hacı Alâeddin ile birlikte ziyaretine gittikleri Beylûn Hâtun'un kendilerine izzet ve ikramlarda bulunduğunu, bir kaç gün sonra Orhan Bey'in de oraya geldiğini yazmaktadır.^[7]

Bursa Orhan Gazi Camii.

Hayır işleri

Orhan Bey'le farklı dünyaları temsîl eden Nilüfer Hâtun terkedilmiş görüntüsü yansıtan İznik'te yanındaki hizmetkârlarıyla birlikte münzevî bir hâyat geçirmiştir.^[8] İznik'te kendi adına bir imarethane inşa ettirmiş ve yaptığı hayır işleriyle çevresinde çok sevilmiştir. Bursa'da bir ilçeye ismi verilmiştir. Kabri Bursa'daki Orhan Gazi türbesindedir. Ayrıca, ismi Orhan Gazi'nin kendi türbesi olan Bursa'daki (Gümüşlü) Tophane'de bulunmaktadır.

Kaynakça

1. Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 37. ISBN 978-9-753-29623-6. https://books.google.com.tr/books?redir_esc=y&hl=tr&id=6WUMAQAAMAAJ&dq=havatin+hatun&focus=searchwithinvolume&q=Nil%C3%BCfer%27in+as%C4%B1l+ad%C4%B1. .
2. Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 38. ISBN 978-9-753-29623-6. https://books.google.com.tr/books?redir_esc=y&hl=tr&id=6WUMAQAAMAAJ&dq=havatin+hatun&focus=searchwithinvolume&q=Gazi+S%C3%BCleyman+Pa%C5%9Fa. .
3. Pay, Salih, Rumeli Fatihi Osmanlı Şehzadesi: Gazi Süleyman Paşa,Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 1, s. 279-297. 2012-08-28. URL:http://home.uludag.edu.tr/users/ucmaz/PDF/ilh/2009-18(1)/M13.pdf. Accessed: 2012-08-28. (Archived by WebCite® at http://www.webcitation.org/6AG1FzObu)
4. Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 35 - 37. ISBN 978-9-753-29623-6. https://books.google.com.tr/books?redir_esc=y&hl=tr&id=6WUMAQAAMAAJ&dq=havatin+hatun&focus=searchwithinvolume&q=holifera. .
5. Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 36. ISBN 978-9-753-29623-6. https://books.google.com.tr/books?redir_esc=y&hl=tr&id=6WUMAQAAMAAJ&dq=havatin+hatun&focus=searchwithinvolume&q=nil%C3%BCfer. .
6. Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 39. ISBN 978-9-753-29623-6. https://books.google.com.tr/books?redir_esc=y&hl=tr&id=6WUMAQAAMAAJ&dq=havatin+hatun&focus=searchwithinvolume&q=%C4%B0bn+Batutta%27n%C4%B1n. .
7. Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 40. ISBN 978-9-753-29623-6. https://books.google.com.tr/books?redir_esc=y&hl=tr&id=6WUMAQAAMAAJ&dq=havatin+hatun&focus=searchwithinvolume&q=Hac%C4%B1+Al%C3%A2eddin. .
8. Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 35 - 40. ISBN 978-9-753-29623-6. https://books.google.com.tr/books?redir_esc=y&hl=tr&id=6WUMAQAAMAAJ&dq=havatin+hatun&focus=searchwithinvolume&q=beylun+h%C3%A2tun.  (Orhan Bey'in harem-sarayında Rûm hâtunlar).

Bibliyografya

• Bahadıroğlu, Yavuz, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları, 15. baskı, 2009, ISBN 978-975-269-299-2.
• Peirce, Leslie P., The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, Oxford University Press, 1993, ISBN 0-19-508677-5.

Önce gelen: Yeni Ünvan	Valide Hatûn 1362 – 1383	Sonra gelen: Devlet Hatûn