Vilayet

Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için konuda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır.
Ayrıntılar için maddenin tartışma sayfasına lütfen bakınız.
Konu hakkında uzman birini bulmaya yardımcı olarak ya da maddeye gerekli bilgileri ekleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

Vilâyet, (Arapça: ولاية wilayah), 1864 yılında Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi ile tanımlanan birinci dereceden bir yönetim birimidir. 19 ve 20. yüzyıllarda önce Osmanlı Devleti, ardından 1960'a kadar Türkiye Cumhuriyeti'nde, bir valinin yönetimi altındaki birimdir. Bugün Türkiye'de vilayet, il anlamında kullanılır.

Vilayeti vali; Liva ve sancakları, mutasarrıf yönetirdi. Toplam 33 Osmanlı Devleti vilayeti vardı. Vilayetlerde de sancak, köy ve kaza alt yönetim birimleri olarak kullanılmıştır. 1900 yılında 29 vilayet ve 5 özerk devlet bulunmaktadır.

Etimoloji

Vilayet kelimesi arapça kökenli olup; valilik, velilik, bir işin başında durma, bir sorumluluk üstlenme anlamlarına denk gelmektedir. Bundan hareketle vilayet tabiri, coğrafik bir terim olmaktan çok yönetsel bir terimdir. Yani değişik büyüklükteki veya genişlikteki yönetim birimleri vilayet şeklinde ifade edilebilir.

Tarihi

Vilayet kelimesinin yönetim birimi anlamında kullanımı Osmanlılara dayanmaktadır. Vilayet, 19. ve 20. yüzyıllarda, Osmanlı Devleti'ndeki en büyük taşra yönetim birimiydi.

Günümüzde, çeşitli ülkelerde farklı adlarla ifade edilen yönetim birimleri, Türkçede vilayet veya il tabiri ile ifade edilir. Bir valinin (İng. governor) yönetimindeki vilayet (governorate); batıda genellikle province bazen de governorate tabiri ile ifade edilir.

Osmanlı'nın Vilayetleri

Osmanlı Vilayetleri listesi, Osmanlı Devleti'nde vilayet olarak tertiplenen idari birimleri listelemektedir.

Harita

1878'ten itibaren Batum, Artvin (Yusufeli hariç), Oltu'nun büyük bölümü, Iğdır, Ardahan, ve Kars Rusya'nın eline geçmiştir. Berlin Antlaşması ile Osmanlı-Rus sınırı Ardeşen-Yusufeli-Oltu-Bayezit hattı olmuştur.

1881 yıllarında Osmanlı Devleti vilayetlerine tıklanabilir harita:

Liste

Vilayetler

Vasallar ve Özerkler

  • Doğu Rumeli (Rumeli-i Şarkî): özerk vilayet (1878 - 1885); 1885 yılında Bulgaristan tarafından işgal edildi.
  • Bingazi Sancağı: özerk sancak. 1875 yılında Trablusgarp vilayetinden ayrıldı.[1]
  • Biga Sancağı (diğe adı Kale-i Sultaniye) (özerk sancak, vilayete dahil değildir)
  • Çatalca Sancağı (özerk sancak, vilayate dahil değil)
  • Kıbrıs Sancağı - Osmanlı'ya bağlı sancak.
  • Mısır Hidivliği (özerk hidivlik)
  • İzmid Sancağı (özerk sancak vilayete dahil değil)
  • Kudüs Sancağı (Kudüs-i Şerif Mutasarrıflığı): Bugünkü Kudüs, Filistin ve İsrail'i kapsar..[2]
  • Mekke Şerifliği (özerk şeriflik, vilayete dahil değildir.)
  • Cebel-i Lübnan Mutasarrıflığı: Müstakil mutasarrıflık.[3]
  • Sisam Beyliği (özerk yönetim)
  • Tunus Eyaleti (Tunus Eyaleti) (özerk eyalet, beyleri tarafından yönetilir.)

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑  Chisholm, Hugh, ed. (1911) "Bengazi" Encyclopædia Britannica (11. bas.) Cambridge University Press http://www.1911encyclopedia.org/Bengazi
  2. ↑ Palestine; A Modern History (1978) by Adulwahab Al Kayyali. Page 1
  3. ↑  Chisholm, Hugh, ed. (1911) "Lebanon" Encyclopædia Britannica (11. bas.) Cambridge University Press http://www.1911encyclopedia.org/Lebanon

Şablon:Arapça idari bölünüş terimleri

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/10/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.