Kabakulak aşısı
Kabakulak aşısı, kabakulak hastalığını güvenli bir şekilde önler. Çoğunluğa uygulandığında toplum çapında komplikasyonları azaltır.[1] Toplumun % 90’ı aşılandığında, aşının etkinliğinin % 85 düzeyinde olduğu tahmin edilmektedir.[2] Uzun vadede önlemek için iki doz gereklidir. İlk dozun 12 - 18 aylık iken verilmesi önerilir. İkinci doz ise genellikle 2- 6 yaşları arasında verilir.[1] Halihazırda bağışık olmayanlarda hastalıktan sonra kullanılması yararlıdır.[3]
Güvenlik
Kabakulak aşısı çok güvenlidir ve genellikle hafiftir.[1][3] Hafif ateşe ve iğne yapılan noktada hafif ağrı ve şişkinliğe neden olabilir. Önemli bir yan etkisi pek görülmemiştir.[1]. Aşıyı nörolojik etkiler gibi komplikasyonlar arasında yeterli ilişki bulunmamıştır.[3] Hamile olanlara veya yoğun bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavi görenlere uygulanmamalıdır.[1] Hamilelik sırasında aşı vurulan annelerin çocuklarında kötü sonuçlar belgelendirilmemiştir.[1][3] Aşı tavuk hücrelerinde gelişse de, yumurta alerjisi olanlara uygulanmasında sakınca yoktur.[3]
Kullanım
Gelişmiş ülkelerin çoğu ve birçok gelişmekte olan ülke bu aşıyı kızamık ve MMR olarak bilinen rubella aşısı ile birlikte aşı programlarına dahil etmişlerdir.[1] Önceki üç aşı ve MMRV olarak bilinen su çiçeği aşısı ile birlikte formülasyonu da mevcuttur.[3] 2005 yılı itibariyle, 110 ülke aşıyı bu şekilde sunmuştur. Aşı, uygulandığı bölgelerde hastalığı % 90’ı aşan oranda azaltmıştır. Aşının bir çeşidi yaklaşık yarım milyardan fazla insana uygulanmıştır.[1]
Geçmiş, toplum ve kültür
Kabakulak aşısı ilk kez 1948 yılında lisanslandırılmış fakat sadece kısa dönemli etki göstermiştir.[3] Geliştirilmiş aşılar ticari olarak 1960’lı yıllarda piyasaya çıkmıştır. İlk aşı Etkisiz olmasına karşın sonraki hazırlıklar canlı virüsün zayıflatılması şeklinde gerçekleşmiştir.[1] Temel bir sağlık sisteminde bulunması gereken en önemli ilaç olarak Dünya Sağlık Örgütü’nün Temel İlaçlar Listesinde yer almaktadır.[4] 2007 yılı itibariyle bir dizi farklı türü mevcuttur.[1]
Referanslar
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 "Mumps virus vaccines.". Weekly epidemiological record 82 (7): 49-60. 16 Feb 2007. PMID 17304707. http://www.who.int/wer/2007/wer8207.pdf?ua=1.
- ↑ Hviid A, Rubin S, Mühlemann K (March 2008). "Mumps". The Lancet 371 (9616): 932–44. DOI:10.1016/S0140-6736(08)60419-5. PMID 18342688.
- 1 2 3 4 5 6 7 Atkinson, William (May 2012). Mumps Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases (12 bas.). Public Health Foundation. s. Chapter 14. ISBN 9780983263135. http://www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/mumps.html.
- ↑ "WHO Model List of EssentialMedicines". World Health Organization. October 2013. 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160411133939/http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/93142/1/EML_18_eng.pdf?ua=1. Erişim tarihi: 22 April 2014.