Kellogg-Briand Paktı
 |
Bu maddede belli bir devletin bakış açısının ağırlıkta olduğu bir tür sistemik yanlılık sorununun bulunduğu düşünülmektedir. Maddenin evrenselleştirilmesi ve uygun hâle getirilmesi için lütfen tartışmaya katılınız. Şablonu maddeden çıkarmadan önce şablonun yardım sayfasını lütfen inceleyiniz. (Mayıs 2010) |
 |
Kellogg-Briand Paktı (ya da Paris Paktı) savaşın ulusal politika olarak kullanılmasını yasaklayan bir uluslararası antlaşmadır. Bu antlaşmaya ABD, Japonya, Birleşik Krallık, Almanya, Belçika, Çekoslovakya ve Romanya imza attılar. Antlaşmaya göre taraflar birbirleriyle ilgili sorunları barışçıl yollardan çözeceklerini ve eğer mesele birebir çözülmezse Milletler Cemiyetinin hakemliğini kabul edeceklerini beyan ettiler.
Briand-Kellog Pakti ABD'nin dünya siyasetine geri dönüşüdür; Monroe Politikasını terk etmesidir. Briand-Kellog Paktı Rusya-ABD gruplaşmasının başlangıcı ve bugünkü NATO'nun temeli olarak gösterilir. Bu paktla ABD Rusya'ya karşı kendi grubunu kurmuştur. Rusya bu gruba karşı kendi grubunu, Litvinoz Sözleşmesi ile kurmuştur. Litvinov Sözleşmesi de VARŞOVA Paktının temeli sayılır. Fransa ve İtalya pakta imza atmadılar. Fransa, Birleşik Krallık'ın Almanya ile yakınlaşmasından rahatsız olduğu için; İtalya ise yayılmacı politikasından dolayı imza atmamıştır.
Türkiye'nin Tutumu
Türkiye’nin milletlerarası işbirliği ve kolektif barış çabalarına katılması, 1928'de silahsızlanma konferansının hazırlık komisyonu çalışmalarına davet edilmesiyle başlamıştır. Bu komisyon çalışmaları sırasında Sovyet Rusya Dışişleri Bakanı Litvinov, “Türkiye Cumhuriyetinin dünya siyasetinde oynamakta olduğu mühim rol ve coğrafya vaziyetine binaen, Türkiye’nin de davet edilmesini istemiş ve bu teklif kabul edilerek, 1928 Mart'ında Türkiye'de komisyon çalışmalarına davet edilmiştir. Komisyonda Sovyetler, bütün silahların ilgasını teklif ettiği zaman, bu teklifi destekleyenlerden biri de Türkiye olmuştur. 1932 Şubat'ında toplanan Silahsızlanma Konferansında da Sovyetler gene ve tam silahsızlanma üzerinde ısrar ettikleri zaman da, bu teklifi destekleyen tek devlet yine Türkiye olmuştur.
Briand-Kellogg Paktı meselesinde de aynı şey olmuştur. Savaşı kanun dışı ilan eden bu Paktın ilk imzasına davet edilmediklerinden ötürü Sovyetler bunu, kendilerini çember içine almak için Batılıların bir kombinezonu olarak görmekle beraber, sonradan Fransa tarafından katılmaya davet edilince, bir yandan bu daveti kabul etmiş ve öte yandan da, “barışın korunmasıyla samimiyetle ilgilenen” Türkiye, Afganistan ve Çin Cumhuriyetinin davet edilmemiş olmasından ötürü üzüntülerini bildirmişlerdir. Bunun üzerine 1928 Eylül ayında Türkiye de davet edilmiş ve 1929 Ocak ayında Türkiye de katılmıştır.