Laurence Oliphant
Laurence Oliphant (d. 1829, Cape Town - ö. 23 Aralık 1888, Twickenham, Middlesex, İngiltere), Britanyalı yazar, gezgin, gazeteci ve gizemci. "Kehanet uyarınca dünyanın sonunu getirmek" amacıyla Filistin'de bir Yahudi devleti kurma çabaları Yahudi ve Hıristiyan yetkilileri arasında geniş destek bulmuş, ama bazı çevrelerce ticari çıkarlara ya da Britanya'nin Yakındoğu'daki konumunu güçlendirme isteğine bağlanmıştır.
Yaşamı
Britanya İmparatorluğunun birçok yerini dolaşan bir İngiliz görevlisinin oğluydu. Düzensiz bir eğitim gördü. Baroya alındıysa da çok geçmeden hukuku bırakarak serüven dolu bir yaşamı seçti. 1852'de Journey to Khatmandu (Katmandu'ya Yolculuk), ertesi yıl da The Russian Shores of the Black Sea in the Autumn of 1852, with a Voyage Down the Volga, and a Tour Through the Country of the Don Cossacks (1852 Sonbaharında Rusya'nın Karadeniz Kıyıları, Volga'dan Aşağı Bir Yolculuk ve Don Kazaklarının Ülkesinde Bir Gezinti) adlı gezi kitaplarını yayımladı. Daha sonra Elgin kontu James Bruce'un sekreteri, The Times'ın savaş muhabiri, gayri resmi İngiliz gözlemcisi ve kısa süre Japonya'daki Britanya elçiliği birinci sekreteri olarak dünyanın çeşitli yerlerinde bulundu ve izlenimlerini Episodes in a Life of Adventure (1887, Bir Serüven Yaşamından Kesitler) gibi kitaplarında anlattı. Narrative of the Earl of Elgin's Mission to China and Japan'de (1859; Elgin Kontunun Çin ve Japonya'daki Görevinin Öyküsü) savaş gemileri gölgesinde sürdürülen 19. yüzyıl diplomasisinin büyüleyici bir dille anlattı. Londra sosyetesini konu alan Piccadilly: A Fragment of Contemporary Biography (Piccadilly: Çağdaş Bir Yaşamöyküsünün Parçası) adlı yergili romanının yayımlandığı 1865'te Muhafazakâr Parti'den parlamentoya seçildi.
1867'de ABD'ye giden Oliphant orada Yeni Yaşam Kardeşleri'ne katıldı ve servetini tarikatın kurucusu T.L. Harris'e bırakarak 1881'e değin onun önderliğini benimsedi.
Yahudi olmamasına karşın 1878'de Benjamin Disraeli ve Robert Cecil'e Yahudilerin Filistin'e yerleşmelerini öngören bir plan sundu. Plana göre Filistin’deki boş araziler satın alınıp, Yahudileri iskân etmek için Palestine Development Company adıyla bir şirket kurulacaktı. Filistin’e yerleşecek olan Yahudiler, Avrupa için sorun olmaktan çıkacak,. İngiltere’nin de bölgede nüfuzunu arttıracaktı. Salisbury ve Doğu Avrupa Yahudiler tarafından olumlu karşılanan plan Osmanlı Padişahı II. Abdülhamid tarafından reddedildi.[1]
1882'de karısıyla birlikte Hayfa'ya yerleşen Oliphant orada küçük bir topluluk oluşturdu. Birlikte yazdıkları Sympneumata; or, Evolutionary Forces Now Active in Man (1885; Sympneumata; ya da İnsanda Etkin Durumdaki Evrimci Güçler) arınmış bir cinsel yaşama çağrıydı.
Kaynakça
- ↑ İbrahim Serbestoğlu, 19. Yüzyılda Filistin’de Yahudiler Üzerinde İngiliz ve Amerikan Himayesi, s. 496-497.