Muhafazakâr Parti (Birleşik Krallık)
Muhafazakâr Parti (Birleşik Krallık) Conservative and Unionist Party | |
---|---|
Kısaltma | CP |
Genel başkan | Theresa May |
Eş-başkanlar |
Grant Shapps Lord Feldman |
Kuruluş tarihi | 1834 |
Öncülü | Tory Partisi |
Merkez |
Conservative Campaign Headquarters, 30 Millbank, Londra |
Gençlik kolu | Muhafazakâr Gelecek |
Üyelik | 130,000[1] |
İdeoloji | Muhafazakarlık |
Siyasi pozisyon | Merkez sağ |
Uluslararası üyelik | Uluslararası Demokrat Birliği |
Avam Kamarası |
330 / 650 |
Lordlar Kamarası |
251 / 822 |
Avrupa Parlamentosu |
20 / 73 |
İnternet sitesi | |
http://www.conservatives.com/ | |
|
Muhafazakâr Parti (İngilizce; Conservative Party), resmî adı Conservative and Unionist Party - Muhafazakâr ve Birlikçi Parti, Tory'ler olarak da bilinirler, Birleşik Krallık'ta 2015 Birleşik Krallık genel seçimleri'nde 650 sandalyeni 330'unu kazanmış merkez sağ partidir. 2010 Birleşik Krallık genel seçimleri'nden sonra Liberal Demokratlar ile koalisyon hükümeti kurmuşlardır. 20. yüzyılın başlarından itibaren İşçi Partisi ile birlikte Birleşik Krallık'ın en büyük iki siyasi partisinden biri olmuştur.
Tarihçe
Muhafazakâr Parti büyük ölçüde eski Tory Partisi'nin uzantısı olarak kuruldu. Tory Partisi'nin üyeleri 1832'de çıkarılan Reform Yasası'nın ardından muhafazakâr dernekler kurmaya başladılar. İlk muhafazakâr hülkümeti kuran Sir Robert Peel, Tamworth Manifestosu'nda (1834) programını ortaya koyarak yolsuzluklarla mücadelenin, düzenin korunmasının ve düzenli bir vergilendirme sisteminin önemini vurguladı, ayrıca toprak sahiplerinin, tüccar ve sanayicilerin çıkarlarının özenle korunacağı belirtti. 1846'da Tahıl Yasası'nın kaldırılması konusunda partide çıkan anlaşmazlık Muhafazakâr hükümetin düşmesine yol açtı. Bu tarihten başlayarak 1915'te Liberal-Muhafazakâr kaolisyon hükümetinin kurulmasına değin siyâsî iktidâr Muhafazakârlarla Liberaller arasında el değiştirdi.
Muhafazakâr Parti 1868'de ve 1874-1880 arasında başbakanlık yapan Benjamin Disraeli tarafından yeniden örgütlendi. Disraeli 1870'te Merkezi Büro'yu kurarak parti örgütlerinin birleştirilmesini ve partinin güçlenmesini sağladı. Ayrıca uyguladığı toplumsal reformları etkili bir dış politikayla birleştirerek parti ilkelerinin ve çizgisinin yerleşmesinde önemli rol oynadı. Parti 1886'da İrlanda'ya yönetsel özerklik verilmesi planına karşı çıkan Liberallerin koruduğu Liberal Birlikçilerle işbirliğine girişerek daha da güçlendi. Sonraki 20 yıl boyunca üç yıl dışında iktidarı elinde tutan parti, gümrük politikası konusundaki anlaşmazlığın ardından 1906 seçimlerinde büyük bir yenilgiye uğradı.
Mayıs 1915'te katıldığı koalisyon hükümetinden 1922'de çekilerek rahat bir çoğunlukla iktidara gelen Muhafazakâr Parti, iki Dünya savaşı arasındaki dönemde 1924 ve 1929-1931 yılları dışında iktidarda kaldı. II. Dünya Savaşı sırasında Winston Churchill'in savaş kabinesinde çoğunluğu Muhafazakârlar oluşturdu. Ama parti 1945 genel seçimlerinde, uzun süredir ülkenin ikinci büyük partisi durumundaki İşçi Partisi karşısında ağır bir yenilgiye uğradı. 1940'ların sonunda ise toparlanarak 1951'de yeniden iktidara geldi. 1955 ve 1959 seçimlerinde artan bir çoğunluk elde etti. 1964'ten sonra iktidar İşçi Partisi'yle Muhafazakârlar arasında el değiştirdi. 1975'te Margaret Thatcher sağ kanadın desteğiyle partinin liderliğine seçildi. Böylece büyük İngiliz partilerinin birinde ilk kez bir kadın parti önderliğini üstlendi. Thatcher daha sonra Mayıs 1979 seçimlerini de kazanarak Avrupa'nın seçimle gelen ilk kadın başbakanı oldu.
Muhafazakârlar 1983 seçimlerinde Parlamento'da büyük çoğunluk sağladı. Muhalefet oylarının İşçi Partisi ile Sosyal Demokrat-Liberal ittifak arasında bölünmesi ve Thatcher'ın Falkland Savaşı'da elde ettiği başarı bu sonucu hazırlayan en önemli etkenlerdi. Parti 11 Haziran 1987'de yapılan seçimde 311 sandalye elde ederek parlamentoda çoğunluğunu korudu. Muhafazakâr Parti'nin art arda üç seçim kazanmasına rağmen, Thatcher, parti içindeki desteğinin azalması üzerine Kasım 1990'da liderlikten çekildi, yerine John Major seçildi. Muhafazakâr Parti John Major'un liderliğinde girdiği 1992 genel seçimlerinden de iktidar olarak çıktı.
John Major hükümetinin Sterlin'i spekülasyonlardan korumak için Avrupa Kur Mekanizmasından (ERM) çıkararak, devalue etme kararı 16 Eylül 1992'de Kara Çarşamba olarak adlandırılan krize neden oldu. Bu karar, işsizlik oranında büyük bir artışa yol açtı. 1997'deki genel seçimlerde, etkili bir seçim kampanyası yürüten İşçi Partisi'nin tarihindeki en büyük zaferlerinden birini kazandı, Muhafazakâr Parti de 18 yıl aradan sonra muhalefete düştü. 2010 yılındaki seçimlerde David Cameron'la muhafazakar parti birinci parti çıktı. Liberallerle koalisyon hükümetini kurarak tekrar iktidara geçti. 2016 yılında Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği üyeliği referandumu sonrasında David Cameron istifa etti ve parti başkanlığı ile başbakanlık görevine Theresa May geçti.
Seçim sonuçları
Seçim | Oy | % | Sandalye | Seçim Sonucu |
---|---|---|---|---|
1835 | 261,269 | 40.8% | 273 / 658 |
Whig çoğunluk |
1837 | 379,694 | 48.3% | 314 / 658 |
Whig çoğunluk |
1841 | 379,694 | 56.9% | 367 / 658 |
Muhafazakâr çoğunluk |
1847 | 205,481 | 42.7% | 325 / 656 |
Whig çoğunluk |
1852 | 311,481 | 41.9% | 330 / 654 |
Muhafazakâr çoğunluk |
1857 | 239,712 | 34.0% | 264 / 654 |
Whig çoğunluk |
1859 | 193,232 | 34.3% | 298 / 654 |
Whig çoğunluk |
1865 | 346,035 | 40.5% | 289 / 658 |
Liberal çoğunluk |
1868 | 903,318 | 38.4% | 271 / 658 |
Liberal çoğunluk |
1874 | 1,091,708 | 44.3% | 350 / 652 |
Muhafazakâr çoğunluk |
1880 | 1,462,351 | 42.5% | 237 / 652 |
Liberal çoğunluk |
1885 | 2,020,927 | 43.5% | 247 / 670 |
Liberal çoğunluk |
1886 | 1,520,886 | 51.1% | 394 / 670 |
Muhafazakâr–Liberal Birlikçi çoğunluk |
1892 | 2,159,150 | 47.0% | 313 / 670 |
Liberal çoğunluk |
1895 | 1,894,772 | 49.0% | 411 / 670 |
Muhafazakâr–Liberal Birlikçi çoğunluk |
1900 | 1,767,958 | 50.3% | 402 / 670 |
Muhafazakâr–Liberal Birlikçi çoğunluk |
1906 | 2,422,071 | 43.4% | 156 / 670 |
Liberal çoğunluk |
Ocak 1910 | 3,104,407 | 46.8% | 272 / 670 |
Liberal azınlık |
Aralık 1910 | 2,420,169 | 46.6% | 271 / 670 |
Liberal azınlık |
1918 | 3,472,738 | 33.3% | 332 / 707 |
Koalisyon çoğunluk |
1922 | 5,294,465 | 38.5% | 344 / 615 |
Muhafazakâr çoğunluk |
1923 | 5,286,159 | 38.0% | 258 / 625 |
İşçi azınlık |
1924 | 7,418,983 | 46.8% | 412 / 615 |
Muhafazakâr çoğunluk |
1929 | 8,252,527 | 38.1% | 260 / 615 |
İşçi azınlık |
1931 | 11,377,022 | 55.0% | 470 / 615 |
Ulusal Hükümet |
1935 | 10,025,083 | 47.8% | 386 / 615 |
Ulusal Hükümet |
1945 | 8,716,211 | 36.2% | 197 / 640 |
İşçi çoğunluk |
1950 | 11,507,061 | 40.0% | 282 / 625 |
İşçi çoğunluk |
1951 | 13,724,418 | 48.0% | 321 / 625 |
Muhafazakâr çoğunluk |
1955 | 13,310,891 | 49.7% | 345 / 630 |
Muhafazakâr çoğunluk |
1959 | 13,750,875 | 49.4% | 365 / 630 |
Muhafazakâr çoğunluk |
1964 | 12,002,642 | 43.4% | 304 / 630 |
İşçi çoğunluk |
1966 | 11,418,455 | 41.9% | 253 / 630 |
İşçi çoğunluk |
1970 | 13,145,123 | 46.4% | 330 / 630 |
Muhafazakâr çoğunluk |
Şubat 1974 | 11,872,180 | 37.9% | 297 / 635 |
İşçi çoğunluk |
Ekim 1974 | 10,462,565 | 35.8% | 277 / 635 |
İşçi çoğunluk |
1979 | 13,697,923 | 43.9% | 339 / 635 |
Muhafazakâr çoğunluk |
1983 | 13,012,316 | 42.4% | 397 / 650 |
Muhafazakâr çoğunluk |
1987 | 13,760,935 | 42.2% | 376 / 650 |
Muhafazakâr çoğunluk |
1992 | 14,093,007 | 41.9% | 336 / 651 |
Muhafazakâr çoğunluk |
1997 | 9,600,943 | 30.7% | 165 / 659 |
İşçi çoğunluk |
2001 | 8,357,615 | 31.7% | 166 / 659 |
İşçi çoğunluk |
2005 | 8,785,941 | 32.4% | 198 / 646 |
İşçi çoğunluk |
2010 | 10,704,647 | 36.1% | 306 / 650 |
Muhafazakâr–Liberal Demokratlar Koalisyonu |
2015 | 11,334,920 | 36.9% | 330 / 650 |
Muhafazakâr çoğunluk |
Ayrıca bakınız
- 2005 Muhafakar Parti (Birleşik Krallık) Liderlik Seçimi
Kaynakça
|
|