Louvre Abu Dabi Müzesi

Louvre Abu Dabi Müzesi
Genel Bilgiler
Yer	Saadiyat Adası, Abu Dabi
Temel Atma Tarihi	26 Mayıs 2009
Açılış Tarihi	2012-2014 (tahmini)[1]
Kullanım Amacı	Sanat müzesi
Teknik Bilgiler
Toplam Alan	24.000 m² (toplam) (6.000 m² sürekli koleksiyonlar ve 2.000 m² geçici sergiler için)[2]
İlgili Şirket(ler)
Mimar(lar)	Jean Nouvel
Yüklenici	Buro Happold (tüm mühendislik hizmetleri) Bauer International (kazık işleri) Pascall + Watson Architects (yerel mimarlık) Parsons Corporation (altyapı)
İnşa Maliyeti	83 milyon euro - 108 milyon euro[3]
Sahibi	BAE Turizm, Kalkınma ve Yatırım Ajansı

Louvre Abu Dabi Müzesi, Birleşik Arap Emirlikleri'nin Abu Dabi şehrinde inşa edilmesi planlanan ve Jean Nouvel tarafından tasarlanmış olan bir sanat müzesi. Projenin inşaatının en erken 2014 yılında tamamlanacağı öngörülmektedir.^[4] Fransız hükümetiyle, Abu Dabi şehri arasında imzalanan ve 30 yıl geçerli olacak anlaşmayla inşa edilmesine karar verilen Louvre Abu Dabi Müzesi, Saadiyat Adası kompleksi üzerine yaklaşık 24.000 metrekarelik bir alana inşa edilmektedir. Müzenin maliyetinin 83-108 milyon euro arasında olacağı tahmin edilmektedir.^[3]

Projenin sorumlularına göre Louvre Abu Dabi Müzesi'nde dünyanın her yerinden gelecek sanat eserleri sergilenecek olup, müzenin asıl amacı Doğu sanatı ile Batı sanatı arasında bir köprü görevi görmek olacaktır. Bununla birlikte, Paris'teki Louvre Müzesi'nin bu anlaşmadan ne türde bir çıkarı olduğu hususu sanat dünyasında oldukça hararetli tartışmalara yol açmıştır.^[5]

Proje sözleşmesi

1,3 milyar dolar karşılığında otuz yıl geçerli olacak ve de Abu Dabi'nin ortasındaki Saadiyat Adası'nda yer alacak müze projesinin sözleşmesi, Fransa Kültür Bakanı Renaud Donnedieu de Vabres ile Sultan bin Tahnun El Nahyan arasında 2007 yılında imzalandı.^[6] Sözleşme Louvre isminin kullanılarak benzer projelerin BAE'nin diğer emirlikleri, Suudi Arabistan, Kuveyt, Amman, Bahreyn, Katar, Mısır, Ürdün, Suriye, Lübnan, İran veya Irak'ta gerçekleştirilmesini de yasakladı. Dönemin Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, Abu Dabi ile yapılan bu müze anlaşmasını "dünyanın bir birlik olduğu fikrini yansıttığı" için övdü ve "anlaşmayı yapan iki tarafın da kökenleri ve kimliklerinden gurur duyduklarını, ayrıca tüm kültürlerin eşit değerde olduğunun farkında olduklarını" söyledi.^[7][8] Chirac ayrıca dünyanın en çok ziyaret edilen ve en tanınmış müzesi ile bir ortaklığa adım attıkları gerekçesiyle Abu Dabi emirini takdir ettiğini belirtti.^[9]

Süreç

Louvre Abu Dabi Müzesi'nin kurulma kararı Fransa Parlamentosu tarafından 9 Ekim 2007 tarihinde resmen onaylandı. Projenin mimari hizmetlerinin, Paris'te yer alan Arap Dünya Enstitüsü'nü de tasarlayan mimar olan Jean Nouvel tarafından ve mühendislik hizmetlerinin de Buro Happold tarafından yapılmasına karar verildi.^[10][11]

Louvre Abu Dabi Müzesi Saadiyat Adası'nda 27 milyar dolara yakın bir bedel harcanarak kurulması planlanan turizm ve kültür kompleksinin sadece bir ayağını oluşturmaktadır. Proje kapsamında üç tane müze daha inşa edilmektedir: Guggenheim Abu Dabi (Frank Gehry tarafından tasarlandı), Zayed Ulusal Müzesi (Foster + Partners tarafında tasarlandı) ve de Abu Dabi Gösteri Sanatları Merkezi (Zaha Hadid tarafından tasarlandı).^[12] Birleşik Arap Emirlikleri'nde konuyla ilgili yetkililerin bildirdiklerine göre Fransa Müzeler Ajansı ve BAE Turizm, Kalkınma ve Yatırım Ajansı bu projeyi ve Saadiyat Adası'nın yeniden şekillenmesi planlamasını birlikte yürütmektedir. Bu proje takımının başına ise Fransız finans uzmanı, Académie des Beaux-Arts üyesi ve Revue des Deux Mondes dergisi yazarlarından Marc Ladreit de Lacharrière getirildi.^[13] Pompidou Merkezi'nin eski müdürü Bruno Maquart da, Louvre Abu Dabi Müzesi'nin müdürü olarak atandı.^[13]

Konumu

Saadiyet Adası'nın Kültür Bölgesi tamamlandığı zaman dünyanın tek bir çatı altında toplanmış en büyük kültür yapılarını barındıracak.^[14] Louvre Abu Dabi Müzesi'ne ek olarak Zayed Ulusal Müzesi, Birleşik Krallık kökenli bir mimar olan Norman Foster liderliğindeki Foster + Partners tarafından tasarlandı. Dünyanın en büyük ve Ortadoğu'daki ilk Guggenheim Müzesi olacak Guggenheim Abu Dabi ise Frank Gehry tarafından tasarlandı. Zaha Hadid tarafından tasarlanan Abu Dabi Gösteri Sanatları Merkezi ve Tadao Ando tarafından tasarlanan bir denizcilik müzesine ek olarak birçok sanat pavyonu da bu kültür bölgesinde yer alacak.^[12][15]

Maliyet

Abu Dabi şehri, Louvre ismini kullanabilmek için 195 milyon doları peşin olmak üzere 525 milyon dolar harcadı. Ek olarak 747 milyon dolar da sanat eserlerinin değiş tokuşu, özel sergilerin düzenlenmesi ve organizasyonu için harcandı.^[5][16] Bu paranın 247 milyon dolarlık kısmı Louvre'dan on yıllık bir dönemde toplam 253 sanat eserinin sergilenmesi için harcanacak. Ayrıca 214,5 milyon dolar da Paris'te yer alan Louvre'nin yönetim danışmanlığı hizmetleri için ayrıldı. 253,5 milyon dolar da farklı kapsamda özel sanat sergilerine harcanacak. Onbeş yıllık bir dönem boyunca her sene dört adet sergi düzenlenecek.^[5] Ek olarak Abu Dabi şehri Paris'te yer alan Louvre'nin Pavillon de Flore bölümünün uluslararası sanat sergilerine açılması için 32,5 milyon dolar bedelinde bir bağışta da bulunacak. Her ne kadar kesinleşmediyse de projenin toplam maliyetinin 83 milyon euro ile 108 milyon euro arasında olacağı tahmin ediliyor.^[3]

Tasarım

İnşa edilecek Louvre Abu Dabi Müzesi'nin maketi

Louvre Abu Dabi Müzesi'nin içinden ve kubbeden bir görünüm

Louvre Abu Dabi Müzesi'nin içinden bir görünüm

Müzenin görünüşü itibariyle adeta dalgalanan bir kubbe yapısına sahip gibi görünmesi hedeflendi. Üzerinde boşlukların yer aldığı kubbeden güneşin mekan içine gelmesi hedeflendi. Bu kubbe tasarımıyla "bir vahadaki hurma ağaçlarının yaprakları arasından süzülen güneş ışığı" etkisinin temsil edilmesi amaçlandı.^[17] Yaklaşık 24.000 m² inşaat alanına sahip olacak Louvre Abu Dabi Müzesi'ndeki bu alanın 6.000 m²'lik kısmı sürekli koleksiyonlar için, 2.000 m²'lik kısmı ise geçici sergiler için ayrıldı.^[2][5][6]

Müzede yer alacak sanat eserleri

Müzede yer alacak sanat eserlerinin nasıl sergileneceği hususunda tartışmalar yaşandı. Paris'teki Louvre'nun başkanı ve direktörü olan Henri Loyrette yaptığı açıklamada "inşa edilecek bu yeni Louvre Abu Dabi Müzesi'nin Müslüman bir ülkede olmasının planlanan sergi türleri ve içeriklerini hiçbir şekilde etkilemeyeceğini" belirtti.^[18]

Abu Dabi'deki ortaklarımızla planlanan sergilerin konuları ve temaları özgürce tartışıldı ve de bu süreçte belli hususlarda kısıtlama yapılması asla gündeme gelmedi. Sergilerin planlaması mükemmellik ve yüksek standartta kaliteye göre yapılacaklar. Yeni bir müze olarak Louvre Abu Dabi Müzesi'nin uluslararası toplumun bir parçası olacağını ümit ediyoruz.

—Henri Loyrette, Paris Louvre başkanı ve direktörü, 2008^[18]

Louvre Abu Dabi Müzesi'nde sergilenecek eserlerin, başta Pompidou Merkezi, Orsay Müzesi ve Versay Sarayı olmak üzere, birçok müzeden alınacağı da yapılan açıklamada belirtildi. Ayrıca dönemin Fransa Kültür Bakanı Renaud Donnedieu de Vabres Paris Louvre'nin 35.000 parçadan oluşan ve halen sergilenen eserlerin hiçbirinin satılmayacağını da ekledi.

Burası sadece Batı'ya özgü sanat eserlerinin değil de her türlü sanatsal çalışmaya adanacak bir yer olacak. Aynı zamanda batı ile doğu, kuzey ile güney arasında bir diyalog kurulmasına da vesile olacak. Bu bağlamda Ortadoğu'da yapılmış sanat eserleri de Louvre Abu Dabi Müzesi'nde sergilenecekler.

—Henri Loyrette, Paris Louvre başkanı ve direktörü, 2008^[18]

İnşaat süreci

Louvre Abu Dabi Müzesi'nin inşaatı resmen 26 Mayıs 2009 tarihinde başladı. İnşaatın başlaması anısına Abu Dabi Emirliği'nin velihat prensi Muhammed bin Zayed El Nahyan ve Fransa cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy'nin açılışını yaptığı, Emirates Palace Hotel'deki Gallery One'daki "Sanatı Konuşmak: Louvre Abu Dabi" sergisinde, Louvre Abu Dabi Müzesi'nde yer alacak sanat eserlerinin yanı sıra birçok Fransız müzesinden ödünç alınan eserler de yer aldı. İnşaatın ilk aşaması olan temel kazıklarının çakılması işi bu konuda uzman bir Alman firması olan Bauer International FZE'ye verildi. RC ve H tipi toplam 4.536 kazığın çakılması işi resmen 3 Ağustos 2010 tarihinde tamamlandı.^[19][20]

Louvre Abu Dabi Müzesi'nin inşaatından sorumlu olan ve de Abu Dabi hükümetine ait bir proje yönetim firması olan "BAE Turizm, Kalkınma ve Yatırım Ajansı" 29 Ekim 2011 tarihinde yaptığı resmi açıklamada, başlıngıçta 2013/2014 olan inşaatın tamamlanma hedefinin daha ileri bir tarihe ertelendiğini açıkladı. Yeni tarihin ne olacağı henüz netlik kazanmadı.^[21] İnşaatın tamamlanma hedefinin ötelenmesinin en önemli nedenlerinden birisinin Birleşik Arap Emirlikleri'nin ekonomik stratejisini yeniden gözden geçirmesi olduğu da belirtildi.^[22]

Şantiyede insan hakları ihlalleri

Nisan 2011'de 120'den fazla uluslararası sanatçı, inşaatları sırasında işçilerin kötü şartlar altında çalıştıkları ve istismar edildikleri gerekçesiyle, Louvre ve Guggenheim müzelerinin boykot edilmesi için çağrıda bulundu.^[23] Sanatçılar ve insan hakları kuruluşları Abu Dabi'nin ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin HIV'li kişilerin hapsedilmesi, sınırdışı edilmesi ve ömür boyu ülkeye girmekten men edilmesi politikalarını da protesto ettiler.^[24]

Tepkiler

Louvre Abu Dabi Müzesi hakkında yapılan anlaşma hem sanat çevrelerinde hem de akademik alanda olumsuz tepkilere neden oldu. Sanat tarihçisi Didier Rykner, Fransa ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında bu projenin hayata geçmesi için yapılan anlaşmaya karşı çıkanların en başında geldi ve bu konudaki imza kampanyasına öncülük etti.^[25] 4.650 müze uzmanı, arkeolog ve sanat tarihçisi tarafından imzalanan bildiride "müzelerin satılık olmadığı" vurgulandı.^[26][27] Gündeme getirilenlerin en başında Louvre'nin "tıpkı ticari bir şirket gibi maksimum kar etmek stratejisini gütmeye çalışması" suçlaması geldi.^[28]

Savaşı kaybettik ama mücadele devam ediyor.

—Didier Rykner 2007 yılında yaptığı bu açıklamada Charles de Gaulle'nin Fransa'nın Nazi Almanyası'na karşı 1940 yılında yenilmesine istinaden söylediği açıklamaya gönderme yapıyor.^[29]

Paris'teki Louvre'nin başkanı ve direktörü olan Henri Loyrette müzelerin bulundukları ülkelerin dışında birimlerinin kurulması hususuna getirilen eleştirilere "müzelerin uluslararası bir biçimde yeniden yapılanmalarının kaçınılmaz olduğunu" belirterek cevap verdi; Louvre'nin da bu sürecin dışında kalamayacağını ekledi.^[30]

Louvre isminin kullanılmasına karşılık adil bir ödeme miktarı bu. Bu süreçte öncü rol oynayanlar aslında ödül hakediyorlar. Gayet doğal bir durum bu.

—Henri Loyrette, Paris Louvre başkanı ve direktörü, 2007^[31]

Dönemin Fransa Kültür Bakanı Renaud Donnedieu de Vabres ile Birleşik Arap Emirlikleri'nin devlet başkanı ve Abu Dabi emiri Halife bin Zayid El Nahyan da aynı yönde açıklamalar yaptılar:

Biz Fransız kültür mirasını ve geçmişini satmıyoruz. Bizim arzumuz bu kültürün değerinin bilindiği dünyanın diğer bölgelerini de aydınlatması. Abu Dabi'nin Louvre Müzesi'ni ülkelerine getirmek istemelerinden dolayı son derece gururluyuz. Amacımız kültürü bir tüketim malzemesine dönüştürmek kesinlikle değil.

— Renaud Donnedieu de Vabres, Fransa Kültür Bakanı, 2007^[32]

Bu proje Abu Dabi'nin kültürler arası köprü vazifesi gören dünya sınıfında bir yer olabilmesi için çok önemli bir gelişmedir. Bu anlaşma tüm kültürleri sahiplenen uluslararası diyaloğu daha da güçlendirecektir. Çok uzun zamandır iyi ilişkileri olan iki ülke arasındaki bu çalışma uluslararası girişimcilik ve karşılıklı ilişkilerde çok özel bir dönüm noktasıdır. Bu sayede gelecek kuşakların eğitileceği ve mutlu olacağı sağlıklı ve verimli bir çevrenin yaratılması da sağlanacaktır.

—Halife bin Zayid El Nahyan, Birleşik Arap Emirlikleri'nin devlet başkanı ve Abu Dabi emiri, 2007^[17]

Ayrıca bakınız

• Abu Dabi Gösteri Sanatları Merkezi
• Guggenheim Abu Dabi
• Paris-Sorbonne Üniversitesi Abu Dabi
• Saadiyat Adası
• Zayed Ulusal Müzesi

Kaynakça

1. "Louvre Abu Dhabi gets green light (İngilizce)". GulfNews.com. 6 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130406094226/http://gulfnews.com/news/gulf/uae/heritage-culture/louvre-abu-dhabi-gets-green-light-1.69876. Erişim tarihi: 27 Kasım 2011. 
2. "Taking a trip to Abu Dhabi Jean Nouvel inspects a prototype dome for the city's cultural centrepiece (İngilizce)". WorldArchitectureNews.com. 24 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140424005938/http://www.worldarchitecturenews.com:80/index.php?fuseaction=wanappln.projectview&upload_id=12811. Erişim tarihi: 2 Aralık 2011. 
3. "Abu Dhabi Celebrates The Beginning Of Construction For The Louvre (İngilizce)". ArchiCentral.com. 1 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160201042425/http://www.archicentral.com/abu-dhabi-celebrates-the-beginning-of-construction-for-the-louvre-19010/. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011. 
4. "TDIC outlines new roll-out of museums (İngilizce)". The National. 30 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20111230112730/http://www.thenational.ae:80/thenationalconversation/industry-insights/property/tdic-outlines-new-roll-out-of-museums. Erişim tarihi: 27 Kasım 2011. 
5. "The Louvre’s Art: Priceless. The Louvre’s Name: Expensive (İngilizce)". New York Times. 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150926082158/http://www.nytimes.com/2007/03/07/arts/design/07louv.html. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011. 
6. "Art in the Desert 'Louvre Abu Dhabi' Gets Green Light (İngilizce)". Spiegel International. 5 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120305165612/http://www.spiegel.de/international/0,1518,470356,00.html. Erişim tarihi: 27 Kasım 2011. 
7. "Le Louvre Abu Dhabi sous une coupole aérienne (Fransızca)". Le Figaro. http://www.lefigaro.fr/culture/20070307.FIG000000146_le_louvre_abu_dhabi_sous_une_coupole_aerienne.htmll. Erişim tarihi: 27 Kasım 2011. 
8. "A Louvre for Abu Dhabi? It’s a done deal (İngilizce)". San Francisco Chronicle. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160130060622/http://blog.sfgate.com/worldviews/2007/03/13/a-louvre-for-abu-dhabi-its-a-done-deal/. Erişim tarihi: 27 Kasım 2011. 
9. "Louvre Abu Dhabi to be created within the Saadiyat Island Cultural District (İngilizce)". Mena Report. 18 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120418230933/http://www.albawaba.com/en/business/louvre-abu-dhabi-be-created-within-saadiyat-island-cultural-district. Erişim tarihi: 27 Kasım 2011. 
10. "Le Louvre Abu Dhabi verra bien le jour (Fransızca)". Le Figaro. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160129075025/http://www.lefigaro.fr/culture/20071009.WWW000000436_le_louvre_abu_dhabi_verra_bien_le_jour.html. Erişim tarihi: 27 Kasım 2011. 
11. "Abu Dhabi and Paris sign museam deal (İngilizce)". MEED.com. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160129041103/http://www.meed.com/sectors/economy/abu-dhabi-and-paris-sign-museam-deal/438393.article. Erişim tarihi: 27 Kasım 2011. 
12. "Abu Dhabi Museum Project: A Desert Louvre? (İngilizce)". Spiegel International. 24 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120324052626/http://www.spiegel.de/international/0,1518,464685,00.html. Erişim tarihi: 27 Kasım 2011. 
13. "French cultural agency to steer work on Louvre Abu Dhabi (İngilizce)". UAEinteract.com. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160130125543/http://www.uaeinteract.com/docs/French_cultural_agency_to_steer_work_on_Louvre_Abu_Dhabi/26498.htm. Erişim tarihi: 27 Kasım 2011. 
14. "French Culture Minister heads delegation to UAE capital to seal Louvre Abu Dhabi operating framework (İngilizce)". AmeInfo.com. 22 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130122174705/http://www.ameinfo.com/143289.html. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011. 
15. "Louvre Abu Dhabi (İngilizce)". Universes-in-universe.org. 22 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160122010639/http://universes-in-universe.org/eng/nafas/articles/2007/saadiyat_cultural_district/projects/louvre_abu_dhabi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011. 
16. "Louvre Abu Dhabi - museum licensing shifts more than revenues (İngilizce)". Web.Archive.org. http://web.archive.org/web/20080729211803/http://www.dilanchian.com.au/ip/louvre-abu-dhabi-museum-licensing-shifts-more-than-revenues.html. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011. 
17. "Louvre Abu Dhabi - Art Gallery and Museum, United Arab Emirates (İngilizce)". DesignBuild-Network.com. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160202120917/http://www.designbuild-network.com/projects/louvre-abu-dhabi/. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011. 
18. "Abu Dhabi's Louvre to get Middle East art (İngilizce)". The National. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160130205338/http://www.thenational.ae/news/uae-news/abu-dhabis-louvre-to-get-middle-east-art. Erişim tarihi: 17 Aralık 2011. 
19. "Construction of historic Louvre Abu Dhabi museum starts (İngilizce)". Gulf News. 29 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090529092236/http://www.gulfnews.com:80/nation/Government/10317095.html. Erişim tarihi: 25 Aralık 2011. 
20. "Abu Dhabi Gets a Sampler of World Art (İngilizce)". New York Times. http://www.nytimes.com/2009/05/27/arts/design/27louv.html. Erişim tarihi: 25 Aralık 2011. 
21. "Tourism Development & Investment (TDIC) Statement on Saadiyat Cultural District (İngilizce)". BAE Turizm, Kalkınma ve Yatırım Ajansı web sitesi. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160130111759/http://www.tdic.ae/en/news/media-center/news/tourism-development-investment-tdic-statement-on-saadiyat-cultural-district.html. Erişim tarihi: 25 Aralık 2011. 
22. "Showcase projects yield to more urgent needs (İngilizce)". Gulf News. 31 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160131072022/http://gulfnews.com/business/economy/showcase-projects-yield-to-more-urgent-needs-1.927270. Erişim tarihi: 25 Aralık 2011. 
23. "Artists boycott Guggenheim Abu Dhabi project (İngilizce)". The Art Newspaper. 6 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130306004835/http://www.theartnewspaper.com:80/articles/Artists-boycott-Guggenheim-Abu-Dhabi-project/23383. Erişim tarihi: 27 Aralık 2011. 
24. "Return to Risk (İngilizce)". Human Rights Watch. 23 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131023062032/http://www.hrw.org/en/node/85608/section/5. Erişim tarihi: 27 Aralık 2011. 
25. "The Louvre Abu Dhabi, Exploitation and the Politics of the Museum Industry (İngilizce)". Znet. 24 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131224113129/http://www.zcommunications.org/the-louvre-abu-dhabi-exploitation-and-the-politics-of-the-museum-industry-by-maymanah-farhat. Erişim tarihi: 30 Aralık 2011. 
26. "Gulf Louvre deal riles French art world (İngilizce)". BBC News. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160202214831/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6421205.stm. Erişim tarihi: 30 Aralık 2011. 
27. "France's Louvre branching to Abu Dhabi (İngilizce)". Associated Press. 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20121021092804/http://www.boston.com/news/world/europe/articles/2007/03/06/louvre_museum_to_build_a_branch_in_uae/. Erişim tarihi: 30 Aralık 2011. 
28. "The ‘Desert Louvre’ – a change in museum policy? (İngilizce)". University of Sydney. 22 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160122010639/http://blogs.usyd.edu.au/bizart/2007/07/the_desert_louvre_a_change_in.html. Erişim tarihi: 30 Aralık 2011. 
29. "France's Louvre museum to build a branch in Abu Dhabi (İngilizce)". Huffington Post. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160130183251/http://www.huffingtonpost.com/huff-wires/20070306/me-gen-selling-the-louvre/. Erişim tarihi: 30 Aralık 2011. 
30. "Arts, Briefly (İngilizce)". New York Times. 30 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140430001612/http://www.nytimes.com/2007/01/09/arts/09arts.html?_r=1&ref=arts&oref=slogin. Erişim tarihi: 30 Aralık 2011. 
31. "Price of a Good Name? For Louvre: $520 Million (İngilizce)". New York Times. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150605042130/http://www.nytimes.com/2007/03/06/world/europe/06cnd-louvre.html?pagewanted=print. Erişim tarihi: 30 Aralık 2011. 
32. "Louvre to build branch in Abu Dhabi (İngilizce)". MSNBC. 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20121024163353/http://www.msnbc.msn.com/id/17482641/. Erişim tarihi: 31 Aralık 2011. 

Dış bağlantılar

• Louvre resmi web sitesi (İngilizce)
• Louvre Abu Dabi resmi web sitesi (Fransızca)