Macellan bulutları
Macellan Bulutları (NGC 292 veya Nubeculae Magellani[1]) Samanyolu yörüngesinde bulunan ve yerel Grup üyesi olan iki cüce galaksidir:[2]
- Büyük Macellan Bulutu (BMB) (LMC)
- Küçük Macellan Bulutu (KMB) (SMC)
Tarihi
Macellan bulutları Ortadoğu halkları tarafından eski çağlardan beri bilinmektedir. Büyük Macellan Bulutu, ilk olarak Farisi astronom Abdurrahman el-Sufi'nin 964 tarihli "Yıldızların Görünüşleri" isimli kitabında geçmektedir.
Avrupa'da ise bulutlar, ilk olarak Peter Martyr ve Andreas Corsali tarafından 15. yüzyılda gözlenmişlerdir. Daha sonra Antonio Pigafetta tarafından 1519–1522 yılları arasında Ferdinand Macellan'ın seferi esnasında bildirilmiştir.[1] Aslında bulutlar, Macellan'dan çok sonra yaygın şekilde bilinene kadar isimlendirilmemiştir. Bayer'in Uranometria yıldız atlasında nubecula major[3] ve nubecula minor[3] olarak; Fransiz astronom Lacaille'in 1756 tarihli yıldız haritasında, le Grand Nuage[4] ve le Petit Nuage olarak isimlendirilmiştir.[4]
Özellikler
Büyük Macellan Bulutu ve komşusu Küçük Macellan Bulutu, güney yarıkürenin dikkat çeken cisimleridir ve çıplak gözle bakıldığında Samanyolu'ndan ayrılan parçalar gibidir. Kabaca gece gökyüzünde 21°, aralarındaki uzaklık 75.000 ışık yılıdır. Gözlemler ve teorik kanıtlar, Macellan Bulutları'nın Samanyolu'nun gelgit etkileşimi sonucunda oldukça bozulmuş olduklarını göstermektedir. Nötr hidrojen akımları, bulutları ve Samanyolu'nu birbirlerine bağlar. Her ikisi de bozulmuş çubuklu sarmal galaksi'ye benzemektedir. Bulutların çekim gücü de Samanyolu'nu etkilemiş ve galaksi diskinin dış kısımlarında bozulmaya neden olmuştur. Büyük Macellan Bulutu ve Küçük Macellan Bulutu sırasıyla 300 km/s ve 170 km/s'lik hızla bizden uzaklaşmaktadır.
Farklı yapıları ve düşük kütleleri dışında iki büyük konuda bizim galaksimizden ayrılırlar. Birincisi, bulutlar gaz-zengindir; Samanyolu'na kıyasla kütlelerinin büyük bir bölümü hidrojen ve helyumdur.[5] İkinci olarak bulutlar, Samanyolu'na göre metal bakımından çok yolsuldur.
Büyük Macellan Bulutu, üçyüz yılı aşkın bir süre parlak bir şekilde gözlenen SN 1987A süpernovasına ev sahipliği yapmıştır. Henrietta Leavitt, Macellan bulutları içinde 1500'den fazla değişen yıldız keşfetmiş ve bunların kataloğunu çıkarmıştır. Bu katalogta sefe değişen yıldızlarının değişkenliğinin daha uzun sürdüğünü keşfetmiştir ki bu gerçek günümüzde Evren'in uzaklık ölçüsü çapını hesaplamada kullanılmaktadır.
Kaynaklar
- 1 2 Allen, R. H., (1963). Star Names: Their Lore and Meaning. New York: Dover Publications Inc., s. 294-295.
- ↑ http://adsabs.harvard.edu/abs/2009MNRAS.392L..21S
- 1 2 Bayer, J., (1661) Uranometria, pl. Aaa (49). (US Naval Observatory, 5 Eylül 2009 tarihinde erişilmiştir)
- 1 2 de Lacaille, N. L., (1756) "Planisphere contenant les Constellations Celestes", Memoires Academie Royale des Sciences pour 1752. (Linda Hall Kütüphanesi, 5 Eylül 2009 tarihinde erişilmiştir)
- ↑ http://home.insightbb.com/~lasweb/lessons/magellanic.htm Home.insightbb.com 31 Mayıs 2007 tarihinde erişilmiştir
Literatür
- Eric Chaisson and Steve McMillan, Astronomy Today (Englewood Cliffs: Prentice-Hall, Inc., 1993), s. 550.
- Michael Zeilik, Conceptual Astronomy (New York: John Wiley & Sons, Inc., 1993), s. 357–8.
Ayrıca bakınız
- Düzensiz galaksi
- Macellan Akımı
- Macellan Köprüsü
Dış bağlantılar
Kategori
NGC 268 | NGC 269 | NGC 270 | NGC 271 | NGC 272 | NGC 273 | NGC 274 | NGC 275 | NGC 276 | NGC 277 | NGC 278 | NGC 279 | NGC 280 | NGC 281 | NGC 282 | NGC 283 | NGC 284 | NGC 285 | NGC 286 | NGC 287 | NGC 288 | NGC 289 | NGC 290 | NGC 291 | NGC 292 | NGC 293 | NGC 294 | NGC 295 | NGC 296 | NGC 297 | NGC 298 | NGC 299 | NGC 300 | NGC 301 | NGC 302 | NGC 303 | NGC 304 | NGC 305 | NGC 306 | NGC 307 | NGC 308 | NGC 309 | NGC 310 | NGC 311 | NGC 312 | NGC 313 | NGC 314 | NGC 315 | NGC 316 | NGC 317
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
