Marko
| Marko Mrnjavčević | |
|---|---|
| Sırp Soyluları | |
 Marko Manastırı'nda bulunan Marko freski | |
| Sırbistan | |
| Hüküm süresi | 1371-17 Mayıs 1395 |
| Taç giymesi | 1371 |
| Önce gelen | Vukašin Mrnjavčević |
| Hanedan | Mrnjavčević |
| Babası | Vukašin Mrnjavčević |
| Annesi | Jelena Mrnjavčević |
| Doğum | 1335 |
| Ölüm |
17 Mayıs 1395 Rovine |
| Dini | Sırp Ortodoks |
Marko ya da Marko Mrnjavčević, lakabı Kraljević (Kralın Oğlu) (söyleyiş: [mâːrko mr̩̂ɲaːʋt͡ʃeʋit͡ɕ] (
dinle) (1335 - 17 Mayıs 1395, Rovine), 1371-1395 arasında de jure Sırp kralı ve Osmanlı Vasalı.[1] Güney Slav halklarının ulusal kahramanıdır. Yaşamı ve kişiliği Sırp, Romen, Bulgar ve Arnavut folklorunda zengin ayrıntılarla işlenmiştir.
Yaşamı
Arnavutluk'un kuzey kesimi ile Adriyatik kıyılarını yöneten Balsić ailesinin müttefiki olan güçlü bir Makedonya ailesinden geliyordu.
Babası Sırbistan Kralı Zayıf Uroš ile eşdeğer krallık unvanına sahip Vukašin, 1371'de Osmanlılara karşı yaptığı Çirmen muharebesinde hayatını kaybedince, babasının taşıdığı krallık unvanı ona geçti. Aynı yıl savaştan yaklaşık 2 ay sonra Zayıf Uroš'da çocuksuz bir biçimde hayatını kaybetti. Böylece Marko babası Vukašin'in taşıdığı unvan dolayısıyla kanunen Sırpların kralı konumuna yükselmiş oluyordu. Ancak Çirmen Muharebesinde alınan yenilgi onu hakettiği bir krallıktan daha çok bir Osmanlı vasalı konumuna getirdi. Osmanlı Devleti'nin izlediği politika neticesinde bölgesi alınmadı, günümüz Makedonya'sında merkezi Pirlepe olan bir bölgede hüküm sürmesine izin verildi. Ancak Osmanlılara haraç (tribute) ödemekle yükümlüydü.[1] Bu dönemde babası Kral Vukašin dolayısıyla hak sahibi olduğu krallık, muhtemelen Marko'nun Osmanlı vasalı konumuna düşmesi nedeniyle, diğer Sırp soyluları tarafından kabul görmedi. Vukašin'in ölümünün ardından Marko'nun krallığını tanımayan ve halef olduklarını iddia eden Sırp soyluları batı ve kuzeydeki Sırp komşularıyla savaşmaya başladı. Bu durum Sırp soylularının özerk bölgesel yönetimler olarak dağılmasına neden oldu[2] ki bu karışıklıklar ve Sırbistan'ın kralsız kalması bölgede fetihlerini sürdüren Osmanlı'nın işine yaracak, 1459 yılına geldiğimizde tüm Sırp toprakları Osmanlılarca fethedilmiş olacaktı.
Marko hak ettiği Sırp kralı unvanını gerçek anlamıyla hiçbir zaman taşıyamadı. Bu durum onun halk literaründe sevilmesinin sebebi, Sırp İmparatorluğu'nun son kralı olarak görülmesinin bir nedeni de olabilir. Zayıf otoritesi ile bilinen Zayıf Uros''un çocuksuz olması, tahta kimin geçeceğinin belirsiz olması nedeniyle Uros'ile aynı unvanı taşıyan Vukašin, kendi oğlu Marko'ya 1370 yılında "genç kral" sıfatıyla taç giydirdi.[3] Bu unvan temel olarak kralın ölümü durumunda onun yerine geçecek kişinin Marko olması gerektiğini gösteriyordu.
Marko, hükümdarlık süresi boyunca Osmanlı Devleti'nin vasalı olmuştur. 1395 tarihinde Osmanlı Devleti'nin Eflaklılara karşı yaptığı Rovine Muharebesinde Osmanlı saflarında savaşırken hayatını kaybetmiştir. Dönemin kayıtlarında Marko'nun bu savaşa isteksizce katıldığını, hristiyanlara karşı savaşmak istemediğini ve savaş öncesinde Konstantin Dragas'a: "Bu muharebede ilk ölenlerden biri ben olsam dahi tanrıya bu savaşta hristiyanlara yardım etmesi için dua ediyorum."[4][5] dediğini aktarır. Savaşta hem Konstantin, hem de Marko hayatını kaybetmiştir. Bu sonuçla birlikte Marko ve Konstantin'in hüküm sürdüğü topraklar tam anlamıyla Osmanlı devletinin kontrolüne geçmiştir.
Üsküp yakınlarında babası Vukašin tarafından yapımına başlanan Marko Manastırı'nın yapımını 1376 yılında tamamladığı ve çeşitli fresklerle süslediği bilinmektedir.[6]
İleri okuma
Bir kralın trajedisi: Marko Kraliyeviç, Poedat E-Dergi, 28 Eylül 2016.
Dipnotlar
- 1 2 Ćorović 2001, ch. 3, XIII.
- ↑ Ross-Allen 1978, p. 505
- ↑ Šuica 2000, s. 20
- ↑ Ćorović 2001, ch. 4, I. Srbi između Turaka i Mađara
- ↑ Konstantin 2000, "О погибији краља Марка и Константина Драгаша".
- ↑ Skopje: Seven Monuments of Art and Architecture – 2010 – Ministry of Culture of Republic of Macedonia