Monte Kristo Kontu

Monte-Cristo Kontu

Alexandre Dumas
Yazarı Alexandre Dumas
Orijinal ismi Le Comte de Monte-Cristo
Özgün dili Fransızca
Türü Roman
Alexandre Dumas
Auguste_Maquet
Edmond Dantes (İllüstratör: Pierre Gustave Eugene Staal, 1888)
Abbé Faria, (İllüstratör: Paul Gavarni, 1846)

Monte Kristo Kontu, Alexandre Dumas'nın 1844 yılında tamamladığı tarihi-macera romanıdır.

Üç Silahşörler ile birlikte yazarın başyapıtlarından biri olduğu kabul edilen eser, Alexandre Dumas ile Auguste Maquet ile ortaklaşa çalışmanın üründür. 1844 yılında yazımını bitirmesinden sonraki 2 yılda, 18 bölümlü bir seri olarak yayınlanmıştır.

Romanda yer alan olaylar 1815-1839 yıllarında Fransa, İtalya ve bazı Akdeniz adalarında geçer; her şeyi bilen, her şeyi gören ve her yerde olan bir anlatıcı tarafından verilir.[1] Düşmanlarının hazırladığı bir tuzakla suçsuz yere hapse atılan Edmond Dantés’nin 14 yıllık mahkumiyetten sonra, felaketine neden olanlardan intikam almasını konu edinir. Olay örgüsü Monte Kristo Kontu, Edmond Dantés, Morrel, Mercedes, Villefort, Caderousse, Fernand adlı roman kişileri ve çocukları etrafında gelişir.[1]

Pek çok dile çevrilen ve dünya edebiyatında pek çok yazarı etkileyen romanda o dönemde Avrupa'daki Türk algısı hakkında bazı küçük ipuçları da yer almaktadır. Bir zamanlar Osmanlı İmparatorluğu'nu epey meşgul etmiş Tepedelenli Ali Paşa'nın romanda adı sık geçer. Eserin Türkçe’ye çevirisine 1871’de başlayan Teodor Kasap, otuz kadar kişinin yardımıyla 3 yılda tamamlamış ve bunun sayesinde roman, Türk okurunun tanıdığı ilk batılı roman örneği olmuştur.[1] Çevrilmesine katkıda bulunanlar arasında yer alan Ahmet Mithat'ın, yazdığı Hasan Mellah (1874) adlı eserinde Monte Kristo Kontu romanından ilham aldığı düşünülür.[1]

Konu

Morrel firmasına ait Firavun gemisinin yardımcı kaptanı Edmond Dantes, dönüş yolunda birinci kaptanın hastalanıp ölmesi üzerine onun görevi devralır. Kaptan, ölmeden önce kendisine bir şey olursa Elbe Adası'na uğramasını tembihlemiş ve orada kendisi için bir takım işler yapmasını istemiştir. Dantes bu istekleri yerine getirmek üzere Elbe Adası’na gidip sürgündeki Napolyon ile görüşüp ondan Paris’teki arkadaşlarına iletilecek bir mektup alır. Ardından fırtınalı bir havada gemisini Marsilya’ya getirmeyi başarır. Bu başarısından ötürü gemi sahibi kendisine bir sonraki seferde geminin kaptanı olmayı teklif eder. Böylece maddi sıkıntılarını aşan Dantes, yıllardır sevdiği ve evlenmek istediği Katalan nişanlısı Mersedes ile evlenmek üzere düğün hazırlıkları yapar.

Fernand’ın Mercedes’e karşı ilgisi vardır ve onları kıskanır. Gemide çalışan ve aralarında geçen bir tartışma yüzünden Dantes’den nefret eden muhasebeci Danglars ile birlik olur. Dantes'in Napolyon ajanı olduğunu bildiren bir ihbar mektubu yazarlar. Dantes'in terzi komşusu Gaspar Kadrus da istemeden bu işe girmiştir.

Dantes düğün günü tutuklanır. Krala karşı Napoleon taraftarları ile işbirliği yapmakla suçlanmaktadır. Dantes, Napolyon’dan aldığı mektubu savcıya teslim eder. Savcı, eski bir Napolyon destekçisinin oğlu Villefort’dur. Kendisi , Krala hizmet etmeyi tercih etmiş ve krala yakınlığıyla bilinen Saint- Meran ailesinin kızı Renee ile evlenmiştir. Dantes’in teslim ettiği mektubun babası Nuvardiye'ye hitaben yazılmış olduğunu görünce hemen mektubu yok eder. Napolyon, mektupta yapacağı askeri darbe için Nuvardiye'nin başında olduğu komiteye hazırlık yapmalarını emretmiştir. Dantes'i bu mektubu ortadan kaldırarak ona iyilik yapmış olduğu konusunda ikna eden savcı, mektuptan kimseye bahsetmemesini tembihler. Ancak kendisi Napolyon’un harekete geçtiği haberini gidip bizzat krala ileterek Kralın güvenini kazanır. Dantes’i ise duruşmaya bile çıkarmadan İf Şatosu'na attırır.

Hapishanede Abbe Fary adında bir rahiple tanışan Dantes, onun sayesinde her şeyi daha berrak görmeye başlar ve intikam hırsıyla dolar. Patronu Morrel ‘in ve Mercedes’in tüm çabalarına rağmen 14 yıl boyunca adadan kurtulamaz ve adada tutuklu kalmaya devam eder. Birlikte hücrede geçirdikleri sürede Farya tarafından pek çok konuda eğitilir. Farya ona Monte Kristo adasındaki hazineden söz eder. Tünel kazıp kaçmayı ve hazineyi bulmayı kurarlar. 14 yıl sonra tüneli kazıp bitrdikleri gün Farya ölür.

Farya’nın ölümünden sonra bir şekilde şatodan kaçmayı başaran Dantes, Farya’nın kendisine sözünü ettiği hazineyi bulur ve intikam almak için Monte Kristo kontu kimliğine bürünür. Dantes hapisteyken babası intihar etmiş; Fernand Yanya valisi Tepedelenli Ali Paşa'ya ihanet ederek zengin olmuş; Mercedes ile evlenmiş ve bir oğulları olmuştur. Onu hapse attıran Villefort Paris'te başsavcılığa kadar yükseldiğini; Danglars’ın banka işleriyle uğraşarak üst sınıfa tırmandığına gören Kont, bütün ailelerle yakınlık kurar, zaaflarını bulup cezalandırmaya başlar. Eski patronu Mösyö Morel’i ise iflastan kurtarır. Bütün düşmanlarından intikamını aldıktan sonra bir mektup bırakarak bir gemiye binip ortalıktan kaybolur.

Karakterler

Etkiler

Dumas, eserini yazarken birçok olay ve kaynaktan etkilenmiştir. Romanda hakim olan "Binbir Gece Masalları'ndaki" gibi serüvenden serüvene devam eden, bir maceracının hiç eksilmeyen intikam duygusudur. Elde ettiği eşsiz zenginlik ve yaşadığı lüks hayat bile onu bu duygudan asla uzaklaştırmaz. Sadece yıllarını çalan ve ona unutamadığı kabuslar yaşatan insanları değil tüm aileleriyle birlikte cezalandırmadan kaçınmaz. Tüm olup bitenin, kendisini o kadar sene kaldığı hapisten, aklını koruyarak çıkaran tanrının isteğinin tecellisi olarak düşünmektedir. Romanda Monte Kristo dışında yaratılan karakterler, çıkarları için savaşan güçlü karakterlerdir. Ancak hiçbiri Monte Kristo Kontu kadar iradeli ve etkileyici değildir. Kontun hikâyeleri dönemin birçok yazarını etkilemiş ve oyunlara konu olmuştur.Monte Kristo Kontu, serüvenlerinin ilgi çekiciliği yüzünden birçok kez televizyon ve sinema filmi olarak çekilmiştir.

Modern etkiler

2010-2011’de yayımlanan popüler Türk televizyon dizisi Ezel'e ilham kaynağı olduğu iddia edilir.[2] Yakın arkadaşının onu haksız yere hapse attırıp sevgilisiyle evlenmesi, hikâyenin önemli yanının bir adaya bağlı olması, baş karakterin hapishanede yaşlı bir adamla tanışıp kaçış planları yapması iki hikayedeki paralelliklerdendir.[3]

Kaynakça

  1. 1 2 3 4 Ayten Er, Türk Yazınında Batı Tekniğiyle Yazılmış İlk Roman: Hasan Mellah (Denizci Hasan), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 22, Yıl: 1995
  2. ↑ Ali Eyüboğlu, Ali Atıf Bir’in ilginç iddiası:‘Ezel, Monte Kristo Kontu’nun kopyası, Milliyet gazetesi 19 Kasım 2009
  3. ↑ Eyüphan Erkul, Monte Kristo Kontu, Bir Gün gazetesi, 14.11.2009

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 9/17/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.