Muhtıra

Bu madde veya bölüm Memorandum maddesine çok benzemektedir ve bu iki maddenin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{Geçmiş birleştir}} şablonunu ekleyiniz.

Muhtıra, bir kişi ya da grup veyahut kurumun, bir başka kişi, grup ya da kurumu uyarmak amacıyla ona gönderdiği yazılı bir metindir.

Kökeni

Muhtıra, ihtar kökeninden gelmektedir ve ihtar edilen şey anlamını taşımaktadır. Türk Dil Kurumu sözlüğünde, kelime anlamı olarak bir şeyi hatırlatma ve ya uyarma amacıyla yazılan yazı ifadesi yer almaktadır[1]. Siyasetteki kullanımı ise herhangi siyasi bir konuda bir kişi ve ya kişilerce, bir başka kişi ve ya kişilerin uyarılması şeklindedir[2][3]. Bu yönüyle muhtıra, diplomatik notaya da benzemektedir. Fakat diplomatik nota, adından da anlaşılabileceği gibi diplomatik ilişkilerde, yani uluslararası ilişkilerde geçerlidir.

Muhtıra, kelime anlamı olarak Memorandum kelimesi ile benzerlik göstermektedir. Memorandum da, tıpkı muhtıra gibi hatırlatma amacıyla yazılan bir metindir[4]. Fakat muhtıra, memorandumdan farklı olarak uyarı niteliği de taşıyan bir kelimedir ve Türkiye dışında bir kullanım alanı yoktur. Türkiye'deki kullanımı da daha çok askerî kesimin cumhurbaşkanı yoluyla hükûmeti uyarması şeklinde gerçekleşmektedir. Nitekim bugüne kadar verilen muhtıralarda hep aynı yol izlenmiştir.

Türkiye'de muhtıra

Türkiye'deki ilk muhtıra, 12 Mart Muhtırasıdır. 12 Mart 1971'de dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Memduh Tağmaç, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Faruk Gürler, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhsin Batur ve Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Celal Eyiceoğlu'nun imzasıyla radyodan okunmuştur. Dönemin cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'a gönderilen bu muhtırayla, mevcut hükûmetin yetersizliğine vurgu yapılarak, partiler üstü bir reform hükûmetinin kurulması gerektiği, aksi takdirde Türk Silahlı Kuvvetleri'nin kendilerine verilen yetkiye dayanarak idareyi ele alabileceği, muhtırada dile getirilmiştir. Bir diğer muhtıra ise 27 Aralık Muhtırasıdır. Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren tarafından cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'e verilen bu muhtıra ise amacına ulaşmamış ve nihayetinde 12 Eylül darbesi gerçekleşmiştir[5]. Bunun yanı sıra, 28 Şubat sürecinde, Milli Güvenlik Kurulu toplantısı sırasında alınan kararlar da muhtıra olarak kabul edilmektedir[6] . Bir diğer muhtıra ise, e-muhtıra olarak da bilinen 27 Nisan Genelkurmay Başkanlığı Basın Açıklamasıdır. Cumhurbaşkanlığı seçim süreci sırasında yaşanan laikliğe aykırı olaylara karşı olarak yazılan bu yazı ile ilgili olarak, dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt, metni kendilerinin yazdığını, fakat bunun muhtıra olmadığını dile getirmiştir[7].

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ↑ TDK Güncel Türkçe SözlükErişim tarihi: 5 Eylül 2016
  2. ↑ Muhtıra Nedir? - milligorusportal.com29 Nisan 2007. Erişim tarihi: 5 Eylül 2016
  3. ↑ Muhtıra Nedir? - ebilge.comErişim tarihi: 5 Eylül 2016
  4. ↑ Memorandum - VikipediErişim tarihi: 8 Eylül 2016
  5. ↑ Muhtıra Nedir? - noktavirgul.comErişim tarihi: 5 Eylül 2016
  6. ↑ 28 Şubat süreci - VikipediErişim tarihi: 5 Eylül 2016
  7. ↑ 27 Nisan Genelkurmay Başkanlığı Basın Açıklaması - VikipediErişim tarihi: 5 Eylül 2016
This article is issued from Vikipedi - version of the 9/8/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.