Nüfus sayımı
Nüfus sayımı, ev, meslek, eğitim düzeyi, çocuk sayısı gibi alanları kapsayan özellikleriyle ülke nüfusunun nicel ve nitel durumunu belirlemek amacıyla belirli aralıklarla yapılan sayım.
Tarihçe
Gerçek anlamda çağdaş nüfus sayımı 17. yüzyılda gelişti. Daha önceleri de zaman zaman bir ülke de yaşayanları, vergi yükümlülüklerini ve değerli malları saptamaya yönelik dökümlerin çıkarılmasına karşın, amaçlar ve kullanılan yöntemler bugünkünden farklıydı. En önemli fark bu dökümlerin vergi yükümlülerini, askere alınacakları ya da angaryaya koşulacak kişileri belirleme ve kaçakları önleme düşüncesini taşımasıydı. Ayrıca belli bir bölgede yaşayan herkesin ya da en azından temsili bir grubun sayımı yapılmaz, yalnızca aile aile reisleri ya da askerlik çağındaki erkekler kaydedilirdi.
17. yüzyıldan bugüne nüfus sayımı birbirine koşut üç evreden geçti;
- Genel bilimsel ve yönetsel amaçlarla bütün ülke çapında sayım düşüncesinin ortaya atılması ve bu görüşün yaygınlaşması
- Sayımla ilgili yönetim tekniklerinin gelişmesi, sayıma katılanların yanıtlarının gizliliğinin yasal güvenceye bağlanması
- Toplanan verilerin derinleştirilerek sistemli hale getirilmesi
Günümüzde en verimli bilgi kaynaklarından biri durumuna gelmiş olan nüfus sayımları yalnız artış, dağılım, yaş ve cinsiyet gibi demografik eğilimleri göstermekle kalmaz, çalışan nüfusun dağılımındaki değişmeleri, yaşam düzeyi, eğitim ve istihdam durumunu bölgesel ve grupsal farklılıkları da ortaya koyar. Sayımlardan elde edilen bilgiler başka tür bilgilere ulaşmayı da kolaylaştırır. Örneğin her tür araştırmada yararlanılabilecek örneklemlerin, doğum ve ölüm oranlarının, sigorta istatistiklerine ilişkin tabloların çıkarılmasında, iktisadi dalgalanmaların çözümlenmesinde temel bilgileri sağlar. En önemlisi ulusal, yerel, kamusal, özel her türlü planmalama için çok gerekli olan gelecekle ilgili tahminlerin yapılmasına olanak verir.
Nüfus sayımı belli bir andaki nüfusun görünümünü verir. Bireyin doğduğu yer, eğitimi, doğan çocuklarının sayısı gibi geçmişle ilgili soruları içermesine karşın, her sayım tarihsel bir kayıttan çok, güncel bir rapor olarak daha kesin bilgiler içerir. Tarihsel eğilimler ancak birbirini izleyen sayımlarla ortaya çıkar.