N. R. Pogson

N. R. Pogson Norman Robert Pogson

Doğum:	23 Mart 1829 Nottingham, İngiltere
Ölüm:	23 Haziran 1891 (62 yaşında) Chennai, Hindistan
Millet:	İngiliz
Alan:	Astronomi
Taktire Değer:	Lalande Ödülü (1856)

Normon Robert Pogson, CIE (23 Mart 1829, Nottingham, Büyük Britanya - 23 Haziran 1891) Hindistanda’ki Madras rasathanesinde çalışmış bir İngiliz astronomdur. Birkaç küçük gezegen keşfetmiş, kuyruklu yıldızlar üzerinde rasatlar yapmış ve yıldız büyüklüklerinni oranını yüzün beşinci karekökü olan (~2,512) iki ardışık büyüklükle hesaplayan ve Pogson Oranı olarak bilinen matematiksel bir çıkarım yapmıştır.

Gençliği ve eğitimi

Norman, “geniş bir ailenin geçimini sağlayacak kadar geliri olan” ve çorap üreticisi, dantel satıcısı ve komisyoncu olarak çalışan George Owen Pogson ve karısı Mary Ann’in oğlu olarak Nottingham’da Dünya’ya geldi. Her ne kadar babasının işini devralması istense ve bu doğrultuda “ticaret eğitimi” almaya gönderilmiş olsa da, bilime bir hayranlığı vardı ve annesi bu durumu destekledi ve teşvik etti. Erken eğitimi, standart bir eğitim olmaktan uzaktı. 16 yaşındayken matematik öğretmeni olma düşüncesi ile okulu bıraktı. 18 yaşında Kraliyet Astronomi Topluluğu’ndan J.R. Hind’in de yardımlarıyla iki kuyrukluyıldızın yörüngesini hesapladı. Astronomi ile Regent Park’taki Geroge Bishop Gözlemevi’nde tanıştı. Kuyruklu yıldızlara bir ilgisi vardı ve yeni keşfedilmiş bir küçük bir gezegen olan Iris’i inceledi. 1852’de, 1850’de yeni bir heliometre kurulmuş olan Radcliffe Rasathanesi’nde asistan olarak işe alındı. Ancak 1846’da astronomi eğitimine Regent’s Park’taki South Villa Rasathanesi’nde devam etti.

Profesyonel Kariyeri

Asteroit keşifleri: 8
42 Isis	23 Mayıs 1856
43 Ariadne	15 Nisan 1857
46 Hestia	16 Ağustos 1857
67 Asia	17 Nisan 1861
80 Sappho	2 Mayıs 1864
87 Sylvia	16 Mayıs 1866
107 Camilla	17 Kasım 1868
245 Vera	6 Şubat 1885

South Villa Rasathanesi’nde 1851 yılında asistan olarak çalıştıkran sonra, 1852’de Oxford’daki Radcliffe Rasathanesi’ne geçti. Küçük bir gezegen olan İsis’i keşfetmesiyle Lalande madalyası aldı. Oxford dönemi, değişken yıldızları inceleme ve diğer rutin araştırmaları kapsamaktadır. 1854 yılında Sir George Airy’nin Dünya’nın yoğunluğunu belirlemek için yaptığı çalışmaya katkı vermiştir. 1859 yılında John Lee’ye ait olan Hartwell Rasathanesi’ne yönetici olarak atanmıştır. 1859’dan 1860’a kadar Kraliyet Astronomi Topluluğu’unun aylık yayınlarında on dört adet araştırma yayınlamıştır. Bu araştırmalar değişken yıldızlar ve diğer küçük gezegenler üzerinedir. Sir Charles Wood devlet astronomu olarak 1860 yılında Madras’a atamıştır.

1861’de Hindistan’a ulaşmasından ve Madras Rasathanesi’nde çalışmaya başladıktan sonra, yoğun bir şekilde araştırmalarını sürdürerek Asia adında bir gezegen keşfetmiştir. Bunu izleyen yedi sene içinde beş küçük gezegen ve yedi değişken yıldız keşfetmiştir. 11015 numaralı Madras Kataloğu’nda ve (1887’ye kadar) 51101 sayılı yıldız rasatlarında bulunmuş, bu çalışmaları yayınlanmamıştır. Pogson’un kendini izole etmesine rağmen öldüğü zaman 134 yıldız, 106 değişken yıldız, 21 değişken olduğu tahmin edilen yıldız ve yedi muhtemel süpernova keşfetmiştir. Pogson, ayrıca özel keşif gezileri, 18 Ağustos 1868’de tam Güneş tutulması gözlemi düzenlemiş ve spektometrik çalışmalarda bulunmuştur. Ayrıca o zaman keşfedilmemiş olan Helyum bağlantılı bir ışık tayfıyla ilgili gözlemlerde ve çalışmalarda bulunmuştur. En bilinen katkısı Yunan astronom Hipparchus tarafından tanıtılan bir yıldız büyüklüğü sistemiyle ilgilidir ki bu sisteme göre birincil derecede büyük yıldızlar, altıncı derecede büyük olan yıldızlardan yüz kat daha parlaktır. Pogson’un 1856’daki önerisi bunu bir standart hâline getirmek, ve böylece birinci derecede büyük bir yıldız ikinci derecede büyük bir yıldıza göre 1001/5 ya da 2,512 kez daha parlaktır. Bu yüzden yüzün beşinci dereceden kökü Pogson Oranı olarak anılır. m yıldız büyüklüğü ve L yıldız 1 ve yıldız 2’nin parlaklıkları olmak üzere büyüklük ilişkisi aşağıdaki gibidir:

m₁ - m₂ = -2,5 log₁₀ (L₁ / L₂)

1868 ve 1871’de, Pogson Hindistan’da yapılan Güneş tutulması ile ilgili keşif gezilerine katılmıştır. 2 Aralık 1872’de bir cisim gözlemledi ki (X/1872 X1 olarak kaydedilmiştir) bunun Biela Kuyruklu Yıldızı’nın dönüşü olduğu düşünülmektedir.

Pogson’un asistanlarından biri Chintamani Raghunatha Chary’dir. Pogson ile uzun yıllar çalışmış ve 1878 yılında emekli olduğunda bu durum, Pogson için kabullenmesi zor olmuştur. Pogson, ayrıca İngiltere’deki çalışma ortaklarıyla ve Hindistan bürokrasisi ile de sürekli artan zorluklar yaşamaktaydı. Bir zamanlar Pogson’a hayranlığıyla bilinen George Airy, giderek daha az destekleyici oldu ve hem onun İngiltere’ye dönme çabalarına hem de yapmak istediği çalışmalar için devlet teşviği başvurularına görmezden gelen bir tavır sergiledi. Pogson ise buna karşılık inatçı davranış ve güney yarımkürede yapılması istenen bir gözleme katkı vermemiştir. Pogson Madras’ta 30 sene çalışmış ve bu süre boyunca asla izin kullanmamıştır. Sağlığı bozulmuş ve Haziran 1891’de ölmüştür. Pogson, Chennai’deki Aziz George Katedrali’nde gömülmüştür.

Aile hayatı

Pogson, 1849 yılında Elizabeth Jane Ambrose ile evlendi ve bu evliliğinden 11 çocuğu oldu. Elizabeth, 5 Kasım 1869 yılında öldü. Pogson, 25 Ekim 1883 yılında 64. alayda görev aldı ve dul olan Charles W. Sibley’in kızı 33 yaşındaki Edith Louisa Stopford Sibley ile evlendi ve bu evlilikten üç çocuğu daha oldu. Bu çocuklar Frederick Vere (1885 doğumlu), Edith Vera (1886 doğumlu, bebekken ölmüştür) ve (1889 doğumlu) Edith Glady’sdir.

Pogson’un 6 Şubat 1885 yılında keşfettiği Asteroid Vera, ismini Pogson’un karısı Edith Pogson’un önerisinden almaktadır. Pogson’un ikinci karısı Wimbledon’da emekliliğe ayrılmış ve 31 Aralık 1946 yılında ölmüştür. Pogson’un kızı Elizabeth Isis Pogson (doğum 28 Eylül 1852), 1873’ten 1881’e kadar Madras’taki gözlemvinde babasının asistanlığını yapmıştır. Daha sonra Madras’ta meteorolojik raportör olarak çalışmıştır. 1886’da Kraliyet Astronomi Topluluğu’na katılması önerilmiş ve bu onura 1920’de kavuşmuştur.

Başarıları

Pogson’a 1879 yılında Companion (CIE) sınıfından bir Hindistan İmparatorluğu’nun En Seçkin Nişanı ödülü verildi. Aşağıdaki gökyüzü şekillerine onun adı verilmiştir:

• Asteroid 1830 Pogson.
• Ay üzerindeki Pogson krateri
• Asteroid 42 Isis’ın kızı Elizabeth Isis Pogson’a itafen Isis adını aldığı düşünümektedir.

Kaynaklar