Nakdi kredi
Nakdi kredi, belirli bir süre sonunda (vade) faiziyle birlikte geri alınmak üzere tüzel ve gerçel kişilere bankalar tarafından verilen ödünç paradır. Nakdi kredi kullandırılırken bankalar ilgili komisyon oranına göre komisyon ücreti almanın yanı sıra banka ve müşteri ilişkileri doğrultusunda kendi inisiyatiflerini kullanarak ipotek, çek veya kefalet gibi teminatlar alabilirler.
Nakdi kredi türleri
Nakdi krediler türlerine göre öncelikle tüketici kredileri ve ticari krediler olmak üzere ikiye ayrılır. Ticari krediler firmaların kullandığı krediler olup borçlu cari hesap, spot kredi, dövize endeksli kredi (dek), işletme kredileri, altın kredisi, döviz kredisi, iskonto kredisi, eximbank kredisi, prefinansman kredisi ve kredili mevduat hesabı olarak sınıflandırılır.
Ticari krediler
- borçlu cari hesap: Borçlu cari hesap, likidite sıkıntısına düşen firmaların kısa süreli nakit ihtiyacının karşılanması amacıyla belirlenen limit dahilinde firmalara para çekme yetkisi verilmesidir. Firmalar için söz konusu vade 18 ayı geçmemelidir. Bu süre içinde para yatıran ve para çeken firmaların hesapları yıl başından itibaren her üç ayda bir kontrol edilerek piyasa faiz oranına göre faiz ücreti tahsil edilir. Bu krediler genellikle müşteri çek ve senedi teminat alınarak kullandırıldığından bu krediye senet mukabili ya da senet karşılığı da denir.
- spot kredi: Spot kredi, firmaların kısa süreli nakit ihtiyaçlarını karşılamak için aldığı, vadesi geldiğinde tek seferde ödemesi mümkün olan kredilerdir. Spot kredilerde firmalar istese de vadesi dolmadan ara ödeme yapamaz. Spot krediler vade tarihi geldiğinde kredi alınırken belirlenen anapara ve faiz tutarının tamamını ödeyerek krediyi kapatır.
- dövize endeksli kredi: Bankalar ellerindeki dövize göre TL fazlasını dengelemek için tüzel ve gerçek kişilere döviz kuruna endeksli TL kredi verirler. Bankaların amacı vade zamanı geldiğinde firmadan faiz oranının yanı sıra kur farkından kaynaklanan gelir artışı tahsil etmektir. Ancak yerli para yabancı para karşısında değer kaybettiğinde (kur arttığında) bankalar kar ederken, yerli para değerlendiğinde (kur azaldığında) bankalar bu işlemden zarar eder.
- işletme kredileri: Ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişilerin faaliyetlerini sürdürecekleri veya kendi bünyelerine katacakları büro, dükkan, mağaza, depo gibi gayrimenkullerin alımını finanse etmek amacıyla kullanılır.
- altın kredisi: Altın işleyen firmalara hammadde ihtiyacının karşılanması için kullandırılan kredilerdir. Kredi mutlaka altın cinsinden kullandırılır ancak geri ödemesi altın, döviz ve yerli para cinsinden yapılabilir.
- döviz kredisi: Döviz kredileri ülkeye döviz kazandıracak ihracat gibi işlerin teşvik edilmesi amacıyla kullandırılır. İşleyişi borçlu cari hesap kredisine benzer ve kullandığı nakde karşılık firmadan her çeyrekte faiz tahsil edilmesine dayanır. Ülkeye döviz girişini teşvik etmek için döviz kredilerinin vergi, komisyon ve faiz oranları diğer kredilere göre daha avantajlıdır.
- iskonto kredisi: İskonto kredisi, bankaların tüzel ve gerçek kişilerden vadesi gelmemiş ticari senetleri satın alarak, vade tarihine kadar faiz uygulaması ve senedin vadesi geldiği zaman faizin senet tutarından düşülerek müşteriye ödenmesidir. Vade sonunda bankanın kazancı komisyon ve faiz gelirleridir.
- eximbank kredisi: Türk Eximbank'ın ihracatın geliştirilmesi amacıyla doğrudan ya da bankalar aracılığıyla firmalara kullandırdığı kredilerdir. Eximbank kredileri vergi, harç ve Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (KKDF) kesintilerinden muaf olduğu için Türk menşeli malların ihracatı zorunluluğu vardır.
- prefinansman kredisi: Prefinansman kredileri firmaların ihracat yapmak için yurt dışı finansal kaynaklardan bizzat bulduğu, yurt içi bankaların da işleme aracılık ettikleri kredilerdir. Bu işlem sırasında eğer yerli banka yabancı bankaya firma adına garanti veya kefalet verirse bu da banka için bir gayrinakdi kredidir.
- kredili mevduat hesabı: Bir kişinin mevduat hesabının eksi bakiyeye düşmesine izin vererek ona kredi kullandırma işlemidir. Çalışması vadesiz mevduat hesabı gibidir ancak bakiye pozitifken mevduat, negatifken kredi adını alır. Hesaba yeni para yatırıldığında eksi bakiye tamamlanır ve faiz ücreti tahsil edilir.
TÜKETİCİ KREDİLERİ Tanım
Gerçek kişilerin (bireylerin) ticari amaç dışında mal ve hizmet alımlarının finansmanına yönelik olarak, genellikle bir defada kullandırılan ve başlangıçta belirlenen faiz oranlarına göre geri ödenen kredidir. Veriliş amacı Tüketici kredisi buzdolabı, çamaşır makinası, mobilya, elektrikli ev aletleri gibi dayanıklı tüketim malları veya tatil, eğitim, konut onarımı, sağlık, düğün gibi hizmete yönelik harcamalara ya da otomobil, konut alımı gibi menkul veya gayrimenkul bir malın satın alınması amacıyla kullandırılır. Tüketici kredisi, tüketiciye - gelecekte elde edecekleri geliri önceden kullanma, - peşin para ile alışverişin avantajlarından faydalanma imkanı sağlar. Yararlanabilecek kişiler Verilen tüketici kredisinden; 18 yaşını doldurmuş, medeni haklarını kullanma ehliyetine sahip, düzenli gelir sahibi olan gerçek kişiler yararlanabilirler. Satın alınacak mal ve hizmetlerin karşılığında bankalar tarafından kullandırılan kredi, doğrudan nakit olarak müşteriye ödenebileceği gibi satıcı firmayla anlaşma sağlandığı takdirde fatura karşılığı doğrudan satıcıya da ödenebilir. Kredi miktarı Tüketici kredileri genellikle bir sınırlamaya tabidir. Bankaya, müşterilere ve kullanılacak alana göre farklılıklar gösterebilir. Vade Her bankada farklı olmakla birlikte tüketici kredilerinin vadeleri 1 ay ile 36 ay arasında değişmektedir. Alınan mal veya hizmetin niteliğine göre çeşitli vade uygulamaları vardır. Örneğin dayanıklı tüketim mallarının alımında vade azami 12-18 ay olduğu halde otomobil alımında 36 aya kadar vade tanınabilmektedir. Tüketicinin bilgilendirilmesi Bankalar, tüketicinin bilgilendirilebilmesi amacıyla kredi talep eden müşterilerine aşağıdaki konularda, broşür, bilgi formu, başvuru formu, sözleşme aracılığı ve karşılıklı görüşmelerle bilgi verir. • Uygulanan faiz oranları, • Faiz hesaplama yöntemi, • Vergi ve diğer masraflar, • Kredinin aylık ve yıllık maliyeti, • Geri ödeme koşulları, • Temerrüt hali ve hukuki sonuçları, • Hesabın vadeden önce kapatılabilmesi ve koşulları, • Kredi kullanımına kısıtlama getirilmesi halinde kısıtlamanın sınırları, • Kullanım amacına göre azami kredi miktarı. Bankalara başvuru Tüketici kredisi almak için yapılan başvurularda, genellikle bir form doldurulmakta, bu formda, kimlik bilgileri, iş ve meslek bilgileri, kredi değerlemesine esas oluşturacak aylık geliri, sahip olunan menkul ve gayrimenkuller ve varsa zorunlu ödemeleri ile ödeme gücünü gösterir diğer bilgiler yer almaktadır. Başvurulan bankanın ilgili birimine gelen bu form kredi değerleme yöntemlerine göre analiz edilip, başvuru sahibinin kredi değerliliği ölçülerek verilecek kredi miktarı saptanmaktadır. Başvuruda müşterilerden talep edilen belgeler Kredi talebinde bulunan kişi ile müşterek borçlu ve müteselsil kefil/kefillerden; - başvuru formu, - kimlik belgesi fotokopisi (nüfus hüviyet cüzdanı veya sürücü belgesi asıllarıyla birlikte önlü arkalı fotokopileri), - ücretlilerden son aya ait maaş bordrolarının fotokopisi ile maaşları üzerinde haciz olmadığını gösterir, çalışılan işyeri tarafından onaylanmış yeni tarihli belge, - serbest meslek erbabı olmaları halinde kayıtlı oldukları oda üyelik belgesi ve vergi levhası fotokopisi, - emekli olmaları halinde varsa maaş bordrosu ya da emekli cüzdanı - İkametgah Ilmuhaberi istenir. Başvuru formu'nda gayrimenkul sahibi olduğunu bildirenlerden tapu fotokopisi istenir. Sözleşme veya Taahhütname Müşterinin talebi halinde banka ile müşteri arasında imzalanan kredi sözleşmesi veya müşterinin imzaladığı taahhütnamenin bir fotokopisi müşteriye verilir. Tüketici kredisi sözleşmesi veya taahhütnamesinde aşağıdaki hususların bulunması gerekir. • Uygulamaya ilişkin tanımlar, • Kredi limiti, • Faiz oranı, • Gecikme faizi oranı, • Vade, • Vergi ve diğer masraflar, • Valör uygulaması, • Ödeme planı hakkında açıklama, • Banka ve müşterinin karşılıklı hak, yetki ve sorumlulukları, • Temerrüt hali ve hukuki sonuçları, • Bankanın uygun göreceği kuruluş ve mercilere hakkında bilgi verilebilmesini teminen müşteri muvafakatı. Ödeme planı Kredi talebinin kabul edilmesiyle birlikte müşteriye ödeme planı verilir. Ödeme planında, her dönemde ödenmesi gereken anapara, faiz, fon ve vergi belirtilir. Faiz oranı değişikliğinde yeni ödeme planı, değişikliğin ilan tarihini takip eden ilk taksit döneminden geçerlidir. Taksit ve faiz hesabı Tüketici kredilerinde ödenecek taksitlerin miktarının belirlenmesinde genellikle azalan bakiyeler üzerinden faiz hesaplaması yöntemi kullanılır.Bu yönteme göre aynı devre ve aynı faiz oranı esas alınarak ödenecek taksitler aşağıdaki formül yardımıyla hesap edilmektedir.
İhtiyaç Kredisi
İhtiyaç Kredisi; bankalar tarafından Tüketici ve Bireysel krediler kapsamında evlilik, ev eşyası (Beyaz eşya, mobilya, vs.), tatil ve diğer gereksinimlerin karşılanması için kullandırılan kredi ürünüdür. Eskiden sadece birkaç bin lira olarak sunulan bu krediler, artık kefil ya da teminat gibi şartların uygun görülmesi halinde 10.000, 20.000 hatta 30 - 40.000 TL olarak bile veriliyor. Ayrıca konut ve taşıt kredisi masraflarına nazaran, daha düşük maliyetler ile sunuluyor.
İhtiyaç kredisi bankalara göre farklılık gösterse de, her ihtiyaca uygun olarak sunuluyor. Örneğin; taşıt alırken "taşıt kredisi" kullanmak istemeyenlere, taşıt teminatlı İhtiyaç Kredisi kullanma şansı veriliyor. Fakat bu tür kredi ürünleri, çok yüksek rakamlar ile sunulmuyor. Bu Krediler birçok ihtiyaca hitap ettiği gibi, bireysel kullanım amacı ile verilebilir. Yani her hangi bir bahane sunmadan Bireysel İhtiyaç Kredisi talep edilebilir.
Ayrıca bankalara yapılan İhtiyaç Kredisi Başvurusu sonrası, talep gören banka ve finans kuruluşu kişinin Bireysel Kredi Notunu referans alacaktır. Kredi notu ya da puanı düşük olan bir banka müşterisinin, İhtiyaç kredisi için yapmış olduğu müracaat red alabiliyor. Buna göre, kişi ya da kişiler kredi notuna göre başvuru yapmalıdır. Kişinin Kredi Notuna bakılırken, tüm Kredi Kartı bilgileri ile birlikte, almış olduğu diğer bankacılık hizmetleri, yani tüm finansal bankacılık dökümü ortaya çıkacaktır.