Nerçinsk Antlaşması

1734 yılından kalma "Çin Tataristanı"nı gösteren harita, yaklaşık olarak Nerçinsk'te belirlenen Rusya-Çin sınırını gösterir.

Nerçinsk Antlaşması, Rusya Çarlığı'yla Çin arasında imzalanan ve Rusya'nın Amur Havzasındaki ileri karakollarını kaldırarak doğuya doğru genişlemesini durduran barış antlaşması (1689). Çin ile Rusya arasında imzalanan tarihteki ilk antlaşmadır.

Amur kıyısındaki Albazin kalesini kuran Kazaklar ile Çinliler'i karşı karşıya getiren sınır çatışmalarının sürmesi üzerine naibe Sofia Alekseyevna, Fyodor Alekseyeviç Golovin başkanlığındaki bir elçilik kurulunu Pekin'e gönderdi. Nerçinsk'te Çin birlikleri tarafından tutuklanan kurul, Cizvit rahipleri Gerbillon ve Pereira'nın uzlaştırıcı girişimi sayesinde bir antlaşma yapmayı başardı.

Rusya antlaşmayla Amur Havzasıyla birlikte, Ohotsk Denizine ve Uzakdoğu pazarlarına kolayca ulaşma olanağını yitirdiyse de, Transbaykal üzerindeki iddialarını Çin'e kabul ettirdi ve Rus ticaret kervanlarının engellenmeksizin Pekin'e gidebilmelerini güvence altına aldı. Golitsın'in dış politikasının başarısını kanıtlayan Nerçinsk Antlaşması'yla Stanovoy Sıradağları ve Ergun Nehri iki ülke arasında sınır olarak kabul edildi, Rusya olası bir askeri yenilgi tehlikesini savuşturdu ve dolaylı olarak da olsa Çin tarafından eşit statüde bir devlet olarak tanınan ilk Avrupa ülkesi oldu.^[1] Kiahta Antlaşması'yla (1727) onaylanan ve kapsamı genişletilen Nerçinsk Antlaşması, 1858-60 yıllarına değin Rus-Çin ilişkililerinin temelini oluşturdu.

19. yüzyılda, Aigun’da 1858'de ve Pekin'de 1860'ta yeni belgeler imzalanarak Rusya'nın lehine bir takım arazi düzenlemeleri yapıldı.

Kaynakça

1. Dünya'nın yeni mihveri, Diplomatik Gözlem, 24/07/2009.